محدودیتهای قرنطینهای در شرکای تجاری اصلی ایران چه تاثیری بر بازارهای کشور داشته است؟
کرونا در دبی، کسادی تهران
شیوع ویروس کرونا معادلات تجاری و اقتصادی همه کشورها را برهم زد و باعث شد کشورهای دارای اقتصاد بزرگ هم با مشکل جدی روبهرو شوند. از آمریکا و چین که رتبه اول و دوم اقتصاد جهانی را دارند تا کشورهایی که هاب تجاری محسوب میشوند با مشکلاتی روبهرو شدند که جبران این آسیبها، هم نیاز به زمان دارد و هم برنامهریزی دقیقی را میطلبد. بازار ایران از این آسیبها مستثنا نیست و با تعطیل شدن بازارهای مهمی مانند دبی امارات که شریان اصلی تجارت منطقه است و کند شدن روند صادرات و واردات تامین برخی کالاها، با مشکلاتی روبهرو شده است. آمارها حکایت از آن دارد که صادرات غیرنفتی در فروردین امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش چشمگیری داشته است. در فروردینماه 99 میزان صادرات غیرنفتی کشور به لحاظ ارزشی 36درصد و به لحاظ وزنی 38درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است. میزان وزنی واردات در فروردین امسال به 2.5 میلیون تن رسیده که رشد 21درصدی به لحاظ وزنی را تجربه کرده؛ ولی از نظر ارزشی 17درصد کاهش را به ثبت رسانده است.
کمبود کالاهای مصرفی در بازار ایران
پس از اینکه به بازارهای کشور به صورت محدود اجازه فعالیت داده شد، انتظار میرفت دوباره رونق به این بازارها برگردد، اما برخی بخشها مثل بازار موبایل و لپتاپ به دلیل کمبود کالا از سکه افتاد و خرید و فروش به طور محسوسی افت کرد. برخی فعالان بازار نوسانات نرخ ارز را عامل اصلی این موضوع میدانند و برخی هم معتقدند کمبود واردات باعث شده بازار این حوزه با مشکل مواجه شود. در بازار لپتاپ هم این مشکل وجود دارد که کالاهای روز این حوزه در بازار نیست و متقاضیان باید با قیمتهای گزاف اقدام به خرید کنند. علاوه بر کالاهای حوزه دیجیتال، محصولات و مواد اولیه کارخانجات صنعتی هم با مشکل مواجه شدهاند که به نظر میرسد دلیل اصلی بروز این مشکل تعطیلی یکماهه دبی امارات بر اثر کروناست. دبی از نظر موقعیتی شریان اصلی تجارت منطقه محسوب میشود و اغلب کالاهایی که قرار است وارد ایران شود از مرزهای زمینی، هوایی و دریایی دبی به ایران صادرات مجدد میشود.
برای کالاهای اساسی نگران باشیم؟
تامین کالاهای اساسی از اصلیترین اهداف دولت محسوب میشود و دولت و بانک مرکزی برای واردات و تامین ارز این کالاها تلاش زیادی کردهاند. اکنون موجودی کالای اساسی کشور در بنادر کشور چهار میلیون و 154هزار و 177 تن است که ذرت با حجم 4/2میلیون تن بیشترین میزان کالای اساسی را تشکیل میدهد. طبق آخرین آماری که محمد راستاد، رئیس سازمان بنادر و دریانوردی داده 25فروند کشتی حامل 588 هزار و 782 تن کالای اساسی در حال تخلیه در بنادر کشور است؛ ضمن اینکه 23 فروند کشتی حامل یک میلیون و 73 هزار تن کالای اساسی نیز منتظر ورود به بنادر است.
تعطیلی دبی و تأثیر آن بر تجارت
امارات برای مبارزه با کووید- 19 تجارت خود را بهصورت محدود تعلیق کرد. از آنجایی که اغلب کالاهای وارداتی ایران از طریق دبی انجام میشود برخی کارشناسان این موضوع را دلیل اصلی کمبود کالا میدانند. تجارت با امارات بیشتر به صورت هوایی و دریایی انجام میشود اما در یک ماه و نیم گذشته پروازها به دبی بسیار محدود شد، بهطوریکه ایران و امارات که تا پیش از این روزانه چهار پرواز داشتند اکنون پروازها به صفر رسیده است. لوازم یدکی خودرو، ماشینآلات و قطعات صنعتی، پودر فلزات و مواد اولیه مورد نیاز این حوزه و لوازم آرایشی و بهداشتی اغلب از طریق بنادر و حمل و نقل هوایی امارات تامین میشود که با کاهش واردات، احتمال کمبود این نوع کالاها در بازار است.
عرفان شاکری، نایبرئیس اتاق بازرگانی ایران و امارات بهدلایل افت تجارت پرداخت و تصریح کرد: اغلب کالاهایی که از کشورهای دیگر به ایران میآید از طریق دبی صادرات مجدد میشود اما بهدلیل شیوع گسترده ویروس کرونا، امارات حمل و نقل خود را بهشدت محدود کرد.
وی افزود: اکنون دبی فعالیت خود را با رعایت پروتکلهای بهداشتی آغاز کرده اما مشکل دیگری که در داخل ایران وجود دارد این است که تامین ارز در ایران بسیار مشکل است و نوع تخصیصها با محدودیت زیادی انجام میشود که این موضوع قطعا در روند تجارت ایران تأثیر میگذارد.
نایبرئیس اتاق بازرگانی ایران و امارات با بیان اینکه تحریمها مزید بر مشکل کرونا شده، تاکید کرد: در دو ماه گذشته بهدلیل شیوع ویروس کرونا صادرات ایران بسیار محدود شد، در نتیجه ارز صادراتی برای واردات وجود ندارد. از سوی دیگر تحریمها و مشکل نقلوانتقال پول هم بر مشکلات تجارت ایران افزوده است.
شاکری ادامه داد: 10درصد صادرات غیرنفتی ایران به کشور امارات است که مشتقات نفتی، میوهجات، صیفیجات، فرش، پسته و زعفران را شامل میشود اما تعطیلی تجارت امارات بابت ویروس کرونا، ایران را از این درآمدهای ارزی محروم کرد.