تاجری که عاشق فرهنگ شد

تاجری که عاشق فرهنگ شد


اگر گذرتان به خیابان امام خمینی(ره)، خیابان ملل متحد (باغ ملی) افتاد، حتما سری به موزه و کتابخانه ملک بزنید. موزه‌ای که بنا به توصیه صاحب و واقفش فضای بومی ایرانی خود را حفظ کرده و به اصطلاح فضایی زنده دارد و برخلاف موزه‌های رسمی و کلاسیک، روح را زنده می‌کند. حاج حسین ملک، واقف و بنیانگذار کتابخانه و موزه ملی ملک سال1250 خورشیدی در تهران متولد شد.خانواده‌اش اصالتا تبریزی و مجتهدزاده بودند، اما پدربزرگش آقا مهدی به‌کسوت روحانیان درنیامد، بلکه در جنگ‌های ایران و روس به قشون دولتی پیوست و تا درجه سرهنگی پیش رفت. پس از جنگ به تجارت روی آورد و از امتیاز دوستی با میرزا تقی‌خان امیرنظام (امیرکبیر آینده) برخوردار شد. امیرنظام، پیشکار ولیعهد قاجار در آذربایجان بود و هنگامی که محمد شاه قاجار از دنیا رفت۱۰۰ هزار تومان از آقا مهدی قرض گرفت تا ناصرالدین میرزای ولیعهد را از تبریز به تهران بیاورد و به تخت بنشاند. آقا مهدی هم به تهران آمد و به پاس خدماتش لقب ملک‌التجاری گرفت.بعد از آقا مهدی این لقب به فرزندش محمدکاظم رسید.محمدکاظم ملک التجار از راه تجارت و املاک وسیعی که در خراسان خریده بود، ثروت انبوهی را برای فرزندانش به ارث گذاشت و بخشی از این  ثروت  به حاج حسین ملک رسید. او دستیاری پدرش در اداره املاک خراسان را به عهده داشت و گویا نخستین علقه‌های فرهنگی‌اش در سفری که همراه پدر به مشهد رفت، بسته شد و اتفاقاتی باعث شد فکر بنیاد یک کتابخانه بزرگ به ذهنش خطور کند. کتابخانه‌ای که ملک از حدود سال ۱۲۷۸خورشیدی فراهم آورد، ابتدا در مشهد بود و سپس به خانه پدری او در بازار بین‌الحرمین تهران منتقل شد تا در اختیار اهل فضل و دانش قرار گیرد و سال ۱۳۱۶ تقدیم آستان امام رضا (ع) شد.