صنایع خلاق، دستاوردی جدید در عرصه اقتصادی
در دنیای امروز صنایع خلاق یکی از بخشهای نوظهور و مهم در عرصه تجارت جهانی بهشمار میرود که در مدت حدود دو دهه، توانسته به جایگاه برجستهای در ساختار اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه برسد. قابلیتهای صنایع خلاق تنها محدود به اقتصاد نبوده، بلکه زمینههای موثر آن در توسعه اجتماعی و اشتغالزایی نیز بدان جایگاه و ارزشی مهم بخشیده است. تا جایی که تحلیلگران یکی از محورهای پایداری اقتصادی و اجتماعی جوامع در هزاره سوم را صنایع خلاق میدانند. چراکه این صنایع از یک سو ارزش اقتصادی خود را نه از مواد اولیه بلکه از ایدههای خلاقانه انسان دریافت میکنند که این خود دارای ارزش افزوده بسیار بالایی است. از سوی دیگر فعالیت، توسعه و فراگیر شدن این صنایع هرگز آسیبی به محیطزیست و منابع تجدیدناپذیر انرژی در جهان وارد نمیکند.
آغاز ماجرا
بحران اقتصادی فراگیر دهه ابتدایی قرن بیستویکم تقریبا سراسر دنیا را درگیر کرد و پیامدهای زیادی از جمله بیکاری، رکود اقتصادی و بحرانهای اجتماعی در پی داشت. وقوع این شرایط بسیاری از کشورها را متوجه آسیبپذیری ساختار اقتصادی دنیا کرد و از این رو کشورهای بزرگ و در حال توسعه به سمتی رفتند تا مسیرهای توسعه را بر حوزههای پایدارتری بنا نهند. این شرایط زمینه بسیار مطلوبی برای رشد صنایع خلاق را در دنیا بهوجود آورد و بسیاری از برنامهریزیهای توسعه محور جوامع با تاکید بر صنایع خلاق صورت گرفت. از سوی دیگر در هزاره سوم توجه به سرمایههای فرهنگی تبدیل به یکی از اولویتهای اصلی کشورهای مختلف شد. تا از یک سو به کمک این سرمایهها، قابلیتها و داشتههای فرهنگی خود را معرفی کنند و از سوی دیگر از قابلیتهای تولید ثروت و اشتغال این حوزه بهرهمند شوند.
کمترین چالش در فروش و صادرات
حال باید گفت که صنایع خلاق و محصولات آنها در زمره سرمایههای فرهنگی هر جامعهای شمرده میشوند. داراییهایی که ارزشهای فرهنگی و اقتصادی را به صورت توامان داشته و بستری مهم برای ذخیرهسازی و تجسم بخشیدن به مفاهیم و ویژگیهای هنری و فرهنگی هستند. بنابراین از این منظر نیز اهمیت صنایع خلاق و جایگاه خاص آن در برنامههای توسعه محور مشخص و برجسته میشود. چراکه بنابر ماهیت این محصولات، ارزش افزودهای آنها نه از مواد اولیه بکار رفته در آنها، بلکه از خلاقیت و ایدههای بدیع بکار رفته در روند خلق و تولیدشان بدست میآورند. در نتیجه در فرآیندهای مربوط به عرضه، فروش و صادرات این محصولات، کمترین چالشها بروز خواهد کرد. بنابراین توسعه صنایع خلاق اقدامی موثر در پایداری فضای اقتصادی و اجتماعی جوامع خواهد بود. نتایج به دست آمده از پژوهشهای میدانی و اجرای پروژههای کوچک و بزرگ در این حوزه نیز به خوبی تاثیرات سازنده آن در ایجاد ثبات به ویژه به جوامع محلی و تقویت آنها را نشان داده است.
یک اشتغالزایی مثالزدنی
حال باید گفت که در کشوری مانند ایران که از نظر سرمایههای فرهنگی و محصولات خلاق یکی از غنیترین کشورهای دنیاست و قابلیتهای بالقوه بسیار زیادی مثلا در هنرهای سنتی و صنایع دستی دارد، باید توسعه صنایع خلاق تبدیل به یک اولویت مهم و اساسی شود. اقدامی که تا به امروز به شکل جامع صورت نگرفته و به صورت جزیرهای حرکتهایی در حال انجام است. در حالی که اگر حوزههایی مانند صنایعدستی و فرش دستباف، موسیقی، هنرهای تجسمی و ... به عنوان بسترهای مهم صنایع خلاق ایران همچون دیگر کشورها تبدیل به یک اولویت اساسی شوند، بیتردید پایداری اقتصادی و اشتغال از جمله نتایج آن برای کشور خواهد بود. این مساله در روستاها، شهرهای کوچک و به طور کلی نواحی دور از مرکز موجب تقویت جوامع محلی و ارتقای کیفی و کمی زندگی مردم خواهد شد.
تاکید بر صنایع خلاق و زمینهسازی برای استفاده از قابلیتهای آن، ساختار اقتصادی کشور ما را به سمت پایداری سوق داده و نوسانات سیاسی در عرصه بینالمللی، شوک و آسیب کمتری به آن وارد خواهد کرد. از این رو ضروری است با نگاهی آیندهنگرانه به سرمایههای فرهنگی ایران و قابلیتهای بی شمار آن برای تولید محصولات متنوع خلاق، گامی موثر و مطمئن در مسیر رسیدن به پایداری برداریم. نباید فراموش کرد که این مقوله به زیرساختها قانونی، حمایتهای جدی دولت و زمینهسازی لازم برای حضور پر رنگ بخش خصوصی نیاز دارد. و البته باید گفت که تجربیات بینالمللی زیادی که کشورهای مختلف تا به امروز پشت سر گذاشتهاند نیز منابع ارزشمند و کارآمدی برای ما در این مسیر خواهد بود.
آغاز ماجرا
بحران اقتصادی فراگیر دهه ابتدایی قرن بیستویکم تقریبا سراسر دنیا را درگیر کرد و پیامدهای زیادی از جمله بیکاری، رکود اقتصادی و بحرانهای اجتماعی در پی داشت. وقوع این شرایط بسیاری از کشورها را متوجه آسیبپذیری ساختار اقتصادی دنیا کرد و از این رو کشورهای بزرگ و در حال توسعه به سمتی رفتند تا مسیرهای توسعه را بر حوزههای پایدارتری بنا نهند. این شرایط زمینه بسیار مطلوبی برای رشد صنایع خلاق را در دنیا بهوجود آورد و بسیاری از برنامهریزیهای توسعه محور جوامع با تاکید بر صنایع خلاق صورت گرفت. از سوی دیگر در هزاره سوم توجه به سرمایههای فرهنگی تبدیل به یکی از اولویتهای اصلی کشورهای مختلف شد. تا از یک سو به کمک این سرمایهها، قابلیتها و داشتههای فرهنگی خود را معرفی کنند و از سوی دیگر از قابلیتهای تولید ثروت و اشتغال این حوزه بهرهمند شوند.
کمترین چالش در فروش و صادرات
حال باید گفت که صنایع خلاق و محصولات آنها در زمره سرمایههای فرهنگی هر جامعهای شمرده میشوند. داراییهایی که ارزشهای فرهنگی و اقتصادی را به صورت توامان داشته و بستری مهم برای ذخیرهسازی و تجسم بخشیدن به مفاهیم و ویژگیهای هنری و فرهنگی هستند. بنابراین از این منظر نیز اهمیت صنایع خلاق و جایگاه خاص آن در برنامههای توسعه محور مشخص و برجسته میشود. چراکه بنابر ماهیت این محصولات، ارزش افزودهای آنها نه از مواد اولیه بکار رفته در آنها، بلکه از خلاقیت و ایدههای بدیع بکار رفته در روند خلق و تولیدشان بدست میآورند. در نتیجه در فرآیندهای مربوط به عرضه، فروش و صادرات این محصولات، کمترین چالشها بروز خواهد کرد. بنابراین توسعه صنایع خلاق اقدامی موثر در پایداری فضای اقتصادی و اجتماعی جوامع خواهد بود. نتایج به دست آمده از پژوهشهای میدانی و اجرای پروژههای کوچک و بزرگ در این حوزه نیز به خوبی تاثیرات سازنده آن در ایجاد ثبات به ویژه به جوامع محلی و تقویت آنها را نشان داده است.
یک اشتغالزایی مثالزدنی
حال باید گفت که در کشوری مانند ایران که از نظر سرمایههای فرهنگی و محصولات خلاق یکی از غنیترین کشورهای دنیاست و قابلیتهای بالقوه بسیار زیادی مثلا در هنرهای سنتی و صنایع دستی دارد، باید توسعه صنایع خلاق تبدیل به یک اولویت مهم و اساسی شود. اقدامی که تا به امروز به شکل جامع صورت نگرفته و به صورت جزیرهای حرکتهایی در حال انجام است. در حالی که اگر حوزههایی مانند صنایعدستی و فرش دستباف، موسیقی، هنرهای تجسمی و ... به عنوان بسترهای مهم صنایع خلاق ایران همچون دیگر کشورها تبدیل به یک اولویت اساسی شوند، بیتردید پایداری اقتصادی و اشتغال از جمله نتایج آن برای کشور خواهد بود. این مساله در روستاها، شهرهای کوچک و به طور کلی نواحی دور از مرکز موجب تقویت جوامع محلی و ارتقای کیفی و کمی زندگی مردم خواهد شد.
تاکید بر صنایع خلاق و زمینهسازی برای استفاده از قابلیتهای آن، ساختار اقتصادی کشور ما را به سمت پایداری سوق داده و نوسانات سیاسی در عرصه بینالمللی، شوک و آسیب کمتری به آن وارد خواهد کرد. از این رو ضروری است با نگاهی آیندهنگرانه به سرمایههای فرهنگی ایران و قابلیتهای بی شمار آن برای تولید محصولات متنوع خلاق، گامی موثر و مطمئن در مسیر رسیدن به پایداری برداریم. نباید فراموش کرد که این مقوله به زیرساختها قانونی، حمایتهای جدی دولت و زمینهسازی لازم برای حضور پر رنگ بخش خصوصی نیاز دارد. و البته باید گفت که تجربیات بینالمللی زیادی که کشورهای مختلف تا به امروز پشت سر گذاشتهاند نیز منابع ارزشمند و کارآمدی برای ما در این مسیر خواهد بود.