روایتی از پوشش رادیو تلویزیونی مراسم تشییع پیكر امام خمینی (ره)
قــاب قیـــامت
هِنِر بیشلر، گوینده رادیوی اتریش یك شب قبل از مراسم تشییع پیكر امام در گزارش رادیویی‌اش گفت: «صدها هزار نفر چند ساعت است كه در مصلا در شمال تهران اجتماع كرده‌اند تا در مراسم باشكوه سوگواران شركت كنند. ایران مدت‌هاست كه چنین اجتماعی را به خود ندیده است. سوگواران از همه جای كشور به تهران آمده‌اند. به حدی كه مساله خواب و خوراك آنها مشكل شده است. مسؤولان سعی می‌كنند برای صدهزار سوگوار كه به تهران آمده‌اند جا و مكان تهیه كرده و غذارسانی به آنها را منظم كنند...». بیشلر هنوز مراسم فردا را ندیده بود. مراسمی قیامت‌گونه كه میلیون‌ها نفر را در بیابان‌های بهشت زهرا(س) پراكنده كرده بود. مراسمی كه هنوز آن را یكی از ماندگارترین و پرجمعیت‌ترین آیین‌های تشییع در تاریخ می‌دانند. ثبت و پخش زنده و مستقیم این لحظه‌های ماندگار در تلویزیون و رادیو جزییاتی دارد كه هنوز خواندنی است.
داستان از 28 اردیبهشت 1368 شروع می‌شود؛ از روزی كه معاینه‌ها و بررسی‌های گروه پزشكی، دو زخم را در معده امام نشان میدهد. مشخصات زخم‌ها حكایت از احتمال وجود بیماری بدخیمی دارد.
پنج روز بعد، صبح دوم خرداد، امام یك عمل جراحی دو ساعته را پشت سر می‌گذارد و ساعت 2 بعدازظهر همان روز مردم برای اولین بار در جریان بیماری قرار می‌گیرند. متنی از اخبار رادیو برای مردم خوانده می‌شود
مبنی بر این‌كه امام در پی خونریزی گوارشی عمل جراحی موفقی را پشت سر گذاشته و حال ایشان رضایت‌بخش است. در این اطلاعیه چیزی از نوع بیماری امام گفته نمی‌شود و گذشته از آن، حال امام در آن موقع خوب و رضایت‌بخش است. نوسانات احوال جسمانی امام تا 12 خرداد ادامه دارد و حدود ساعت سه بعدازظهر قلب امام می‌ایستد و با ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی دوباره قلب به كار می‌افتد. ساعت 9 شب تلویزیون وضعیت نگران‌كننده امام را به مردم اطلاع میدهد. ساعت 22:20 امام رحلت می‌كند. در فاصله‌ای كه خبرهای بدی از بیمارستان به بیت امام می‌رسد، مسؤولان كشوری درباره كیفیت اعلان خبر و برنامه‌های اداره كشور و انتخاب رهبری و... مشورت می‌كنند. محمد هاشمی‌رفسنجانی، رئیس وقت صداوسیما، فوت امام را به محمدعلی ایزدی، مدیركل امور سیاسی و مدیركل خبر و دكتر زورق، معاون سیاسی سازمان اطلاع میدهد و آنها هم به بیت امام می‌روند و برای اعلام خبر فوت امام منتظر تصمیم سران قوا می‌مانند. آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی به حاج احمد خمینی پیشنهاد میدهد خبر فوت امام را با تاخیر
به مردم برسانند تا تدارك لازم برای برگزاری مراسم آماده شود و كشور دچار بی‌نظمی نشود و اعلان فوت را به پس‌فردا موكول كنند؛ یعنی پس از انتخاب رهبر جدید و برگشت نمایندگان خبرگان به شهرها. اما فرزند امام نمی‌پذیرد و می‌گوید: «بیت امام همیشه با مردم رو راست بوده و اطلاع غلط به مردم نداده. در این مورد هم در اولین فرصت باید خبر فوت امام به مردم رسانده شود.» (منبع: imam-khomeini.ir)
روح خدا به ملكوت اعلی پیوست
از 13 خرداد كم‌كم و تقریبا همه عوامل اصلی رادیو و تلویزیون اطلاع پیدا می‌كنند كه اتفاق بدی افتاده است. نیمه شب‌شنبه عوامل صدا در پخش رادیو جمع می‌شوند. حوالی ساعت ۳ بامداد یكشنبه مواد لازم برای برنامه‌سازی با موقعیت اضطراری آماده می‌شود. هیچ‌كس حال و روز خوبی ندارد و حوالی ساعت ۵ بامداد تصمیم قطعی گرفته می‌شود كه برنامه‌ها با قرآن شروع شود. صبح یكشنبه 14 خرداد 1368 قبل از خبر هفت صبح، قرآن پخش می‌شود. مسؤولان تلویزیون تصمیم می‌گیرند با این كار به‌نوعی مردم را آماده شنیدن خبر كنند. یكشنبه‌ها شیفت خبری محمدرضا حیاتی است و آن روز هم به استودیوی خبر می‌رود. اول قرار می‌شود مرحوم قاسم افشار خبر را بخواند، اما می‌گوید نمی‌تواند و قدرت خواندن خبر را ندارد. یكی از مدیران رادیو تلفنی متن پیام را از مرحوم حاج احمد خمینی می‌گیرد و سه دقیقه مانده به هفت، متن خبر را میدهد دست حیاتی و او هم بدون این‌كه خبر را مرور كند، با صدایی لرزان می‌خواند؛ «روح خدا به ملكوت اعلی پیوست». متن بیانیه از دفتر امام آمده و احتیاجی به تنظیمِ دوباره ندارد. ایران تا پایان هفته تعطیل و به مدت
40 روز عزای عمومی اعلام می‌شود. از همان لحظه هزاران نفر راهی جماران می‌شوند و با عبور از موانع حفاظتی به سمت خانه امام و بیمارستان می‌روند. محافظان از مردم می‌خواهند به خانه‌ها برگردند و از رادیو و تلویزیون برنامه تشییع و تدفین را پیگیری كنند.
مستقیم از قیامت
آیین وداع با امام 15 خرداد در مصلا برگزار می‌شود و فردای آن روز مراسم تشییع در بهشت زهرا(س) قیامت می‌شود. در یك اتفاق بی‌سابقه در تلویزیون، 25 گروه فیلمبرداری در سراسر مسیر، از بیت امام در جماران تا بهشت زهرا(س) برای پوشش مراسم مستقر می‌شوند. از صبح همان روز بعضی فیلمبردارها مثل محمد اقتصاد با هلی‌كوپتر سازمان هواپیمایی از جام‌جم به سمت بهشت زهرا(س) جابه‌جا می‌شوند. وقتی خبر را از رادیو می‌شنوند، سریع سوار هلی‌كوپتر می‌شوند و راه می‌افتند. همه چیز آن‌قدر سریع است كه خلبان هم نمی‌داند باید كجا برود و از فیلمبردار می‌پرسد «كجا برم؟» و او جواب میدهد «یكی از همین هلی‌كوپترها را تعقیب كن و برو». تعداد هلی‌كوپترها آن‌قدر زیاد شده كه آسمان شبیه اتوبان می‌ماند. ازدحام جمعیت به قدری است كه در بهشت زهرا حتی كانتینرهایی كه به عنوان حائل و حفاظ محوطه تدفین امام جاسازی شده هم نمی‌تواند مانع سیل جمعیت شود و به خاطر ازدحام زیاد ارتباط واحد سیار با پخش چند بار قطع می‌شود. حجم جمعیت به قدری زیاد است كه حتی عوامل صداوسیما برای رساندن نوار به نقلیه نمی‌توانند از واحد سیار خارج شوند و این كار
به سختی صورت می‌گیرد. سیل جمعیت اجازه نمی‌دهد كریمی خودش را از میان جمعیت به جایگاه گزارش برساند. او و محمد هاشمی، مدیر وقت صداوسیما با هلی‌كوپتر راهی محل دفن می‌شوند. موقع فرود چون از قبل هماهنگ نشده، اجازه فرود هلی‌كوپتر را نمی‌دهند و با هر زحمتی شده بالاخره هلی‌كوپتر می‌نشیند و مسافران هلی‌كوپتر به سمت جایگاه می‌روند؛ جایی در فاصله هفت هشت متری محل دفن امام كه با آهن برای آن یك سازه مثل پارتیشن ساخته‌اند و باید از آن بالا بروند. فشار جمعیت هر چند دقیقه به شدت آن را تكان و در مرز سقوط قرار میدهد. حسن گودرزی، یكی از فیلمبردارهای مراسم می‌گوید آن روز خیلی از دوربین‌ها به خاطر گرما و گرد وغبار از كار می‌افتند، اما بعضی دوربین‌ها چون از جماران آمده و نو است، مشكلی پیدا نمی‌كنند. گودرزی می‌گوید یك خبرنگار اسپانیایی آن روز می‌خواسته تصاویر دوربین او را كه از تلویزیون پخش نشده بخرد؛ «می‌خواست 10 هزار دلار بخرد! معلوم نبود كه چه چیزی می‌خواهند روی این نوار بگویند. فكر عواقبش را كردم و بهش ندادم.» كل مراسم حدود هفت هشت ساعت طول می‌كشد و كریمی حدود سه چهار ساعت آن را گزارش می‌كند. همه جمله‌های كریمی در آن روز بداهه است و بر مبنای احساس. از آن روز احتمالا یك جمله و توصیف معروف و كوتاه یاد خیلی‌ها مانده است؛ «این سفینه مرگ است».
40 روز پخش زنده
از 16 خرداد هشت شبانه‌روز تصویرهای مربوط به بهشت زهرا(س) روی آنتن‌ها می‌رود. اكثر فیلمبردارهای صداوسیما حدود
40 روز در مصلا و بهشت‌زهرا (س) مشغول كار در شیفت‌های مختلف می‌شوند. بعضی فیلمبردارها روزها و حتی یك هفته شب و روز در بهشت زهرا(س) می‌مانند و در همان كانتینرهای نزدیك محل دفن و روی زمین و... می‌خوابند.
رادیو هم آن روزها با حداكثر نیرو فعالیت می‌كند و در برخی مراسم‌ها و مجالس تا 15 گزارشگر فعال و در حال كار هستند. آن روزها نیروها به سه گروه برای سه شیفت تقسیم می‌شوند اما همان نیروها شیفت‌ها را به هم می‌زنند و با حداكثر نیرو در مصلا حاضر و 24 ساعته مشغول پخش برنامه از مصلا و سایر مراسم‌ها می‌شوند. در مراسم شب هفتم امام هم از ساعت 3 بامداد
یك تیم 12 نفره در محل بهشت زهرا(س) مستقر می‌شود و تا ساعت 6 عصر برنامه‌ها به صورت زنده و مستقیم برای مردم
پخش می‌شود.
معاونت سینمایی هم آن روزها كارگردان‌هایی را برای ثبت تصاویر مراسم‌ها مامور می‌كند به بهشت زهرا(س)، مصلا و... بروند. زمانی كه فیلمبرداری و عكسبرداری از مراسم تشییع تمام می‌شود، همه فیلم‌ها به لابراتوار می‌رود تا طبقه‌بندی و تاریخ‌نگاری شوند و در آرشیو بمانند. مدیران وقت معاونت سینما می‌گویند شاید از هیچ واقعه‌ای در ایران به آن اندازه فیلم و عكس گرفته نشده باشد. در نهایت، مرحوم سیف‌ا... داد یك فیلم حدود 100 دقیقه‌ای از فیلم‌های روز تشییع برای روز چهلم درگذشت امام می‌سازد كه این فیلم به هشت زبان دیگر هم زیرنویس می‌شود و به دست مردم كشورهای دیگر می‌رسد. یك فیلم مستند دیگر هم بهروز افخمی و مسعود نقاش‌زاده می‌سازند كه از تلویزیون پخش می‌شود. تا 40 روز و تا پایان عزای عمومی برنامه‌های تلویزیون حالت عادی ندارد و تقریبا همه چیز به یك موضوع ختم می‌شود، به نقطه‌ای در بهشت زهرا(س) که
هیچ ساعتی از شبانه‌روز از جمعیت خالی نمی‌شود.
جلسه اضطراری
در ساختمان جام‌جم
شب قبل از تشییع، حسین پاكدل، مدیر وقت پخش تلویزیون با حضور مدیران صدا و سیما، مجری‌ها، شاعران، گویندگان و... جلسه‌ای برای هماهنگی مسائل پوشش تصویری مراسم تشییع تشكیل میدهد. در این جلسه پاكدل محمود كریمی علویجه را به‌عنوان مجری مراسم تشییع انتخاب می‌كند. كریمی ترجیح میدهد خاطره تلخ رحلت امام با صدای او در ذهن مردم نماند، اما اصرار مدیران او را مجبور می‌كند بپذیرد. حسین پاكدل پخش برنامه در این مناسبت را سخت‌ترین كار می‌داند، چون تصویر مرتبطی وجود نداشته است. شبكه‌های یك و دو با ادغام در هم، گروهی عملیاتی تشكیل می‌دهند تا با توجه به وسعت كار، همه چیز به‌خوبی پوشش داده شود.
چهـــره‌ها
محمدرحمان نظام‌اسلامی
او آن روزها مسؤولیت گروه گزارش رادیو ایران را به‌عهده داشت است. نظام‌اسلامی بعد از شنیدن خبر درگذشت امام به جماران می‌رود و بعد به رادیو ایران در میدان ارگ برمی‌گردد. برنامه‌های عمومی
رادیو ایران قطع می‌شود و نظام‌اسلامی مسؤولیت‌های پوشش مراسم‌ها را بین گزارشگران رادیو تقسیم می‌كند. خودش هم در 16 خرداد مسؤولیت گزارش رادیویی مراسم از بهشت زهرا(س) را به‌عهده می‌گیرد.
محمدرضا حیاتی
«بسم‌‌ا... الرحمن الرحیم. انالله و اناالیه راجعون. روح خدا به ملكوت اعلی پیوست»؛ این صدای مجری آبادانی خبر تلویزیون احتمالا هنوز در گوش خیلی‌هاست. او خبرهای مهمی مانند آزادی خرمشهر و سقوط ایرباس و قبول قطعنامه 598 آتش‌بس جنگ را گفته اما خودش سخت‌ترین و البته تلخ‌ترین خبر دوران كاری‌اش را همان خبر 7 صبح 14 خرداد می‌داند؛ «واقعا سخت بود، واقعا!»
محمود كریمی
«شنوندگان عزیز! توجه فرمایید. خرمشهر... شهر خون... آزاد شد»؛ او صاحب این صدای ماندگار است. كسی كه صدای او را بیشتر از تصویرش به یاد داریم و در این سال‌ها گفت‌وگوهای مطبوعاتی زیادی نداشته است. محمود كریمی آن روزها با مدرك لیسانس آمار دانشگاه شهید بهشتی، كارمند پتروشیمی وزارت نفت بود اما برای مراسم تشییع، حسین پاكدل با منزل او تماس می‌گیرد و از او می‌خواهد در جلسه هماهنگی صداوسیما برای آیین تشییع حاضر شود. كریمی حالا مدرك دكتری ارتباطات دانشگاه برتفورد انگلستان را دارد و بین ایران و انگلیس در رفت و آمد است.
تشییع قرن به روایت آمار و اعداد
20 ساعت
پخش زنده مراسم تشییع از ساعت هفت صبح شروع شد و 20 ساعت به صورت زنده ادامه پیدا كرد. اتفاقی كه در تاریخ تلویزیون بی‌سابقه بود. در آن زمان پخش زنده به اندازه فعلی امکانپذیر نبود و این سختی ماجرا را دوچندان می‌کرد.
1700 خبر
مدیركل واحد مركزی خبر در زمان رحلت امام می‌گوید ظرف 10 روز اول، حجم كار واحد مركزی خبر دو برابر شد. 1700 عنوان خبر مكتوب، 200 مورد گزارش رادیویی
و 100 گزارش تصویری مازاد بر میزان كار عادی دفاتر خارج از كشور تولید و ارسال و پخش شده است.
21 دوربین
محمود فلاح، مدیركل تولید وقت سیما، مدیر پشتیبانی فنی اسبق سیما و تهیه‌كننده «مختارنامه» می‌گوید مراسم تشییع با 21 دوربین ضبط و پخش شده و بعضی فیلمبردارها در سه هلی‌كوپتر برای پخش مراسم مشغول كار بوده‌اند.
3000 دقیقه
لسانی، سرپرست گـــروه‌های فیلمبــــرداری مراسم تشییع می‌گوید سه هزار دقیقه فیلم
16 و 35 میلی‌متری ضبط شده و برای اولین بار با نصب یك دستگاه استودی‌كم از درون هلی‌كوپتر تصویربرداری كرده‌اند.
پنج روز بعد، صبح دوم خرداد، امام یك عمل جراحی دو ساعته را پشت سر می‌گذارد و ساعت 2 بعدازظهر همان روز مردم برای اولین بار در جریان بیماری قرار می‌گیرند. متنی از اخبار رادیو برای مردم خوانده می‌شود
مبنی بر این‌كه امام در پی خونریزی گوارشی عمل جراحی موفقی را پشت سر گذاشته و حال ایشان رضایت‌بخش است. در این اطلاعیه چیزی از نوع بیماری امام گفته نمی‌شود و گذشته از آن، حال امام در آن موقع خوب و رضایت‌بخش است. نوسانات احوال جسمانی امام تا 12 خرداد ادامه دارد و حدود ساعت سه بعدازظهر قلب امام می‌ایستد و با ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی دوباره قلب به كار می‌افتد. ساعت 9 شب تلویزیون وضعیت نگران‌كننده امام را به مردم اطلاع میدهد. ساعت 22:20 امام رحلت می‌كند. در فاصله‌ای كه خبرهای بدی از بیمارستان به بیت امام می‌رسد، مسؤولان كشوری درباره كیفیت اعلان خبر و برنامه‌های اداره كشور و انتخاب رهبری و... مشورت می‌كنند. محمد هاشمی‌رفسنجانی، رئیس وقت صداوسیما، فوت امام را به محمدعلی ایزدی، مدیركل امور سیاسی و مدیركل خبر و دكتر زورق، معاون سیاسی سازمان اطلاع میدهد و آنها هم به بیت امام می‌روند و برای اعلام خبر فوت امام منتظر تصمیم سران قوا می‌مانند. آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی به حاج احمد خمینی پیشنهاد میدهد خبر فوت امام را با تاخیر
به مردم برسانند تا تدارك لازم برای برگزاری مراسم آماده شود و كشور دچار بی‌نظمی نشود و اعلان فوت را به پس‌فردا موكول كنند؛ یعنی پس از انتخاب رهبر جدید و برگشت نمایندگان خبرگان به شهرها. اما فرزند امام نمی‌پذیرد و می‌گوید: «بیت امام همیشه با مردم رو راست بوده و اطلاع غلط به مردم نداده. در این مورد هم در اولین فرصت باید خبر فوت امام به مردم رسانده شود.» (منبع: imam-khomeini.ir)
روح خدا به ملكوت اعلی پیوست
از 13 خرداد كم‌كم و تقریبا همه عوامل اصلی رادیو و تلویزیون اطلاع پیدا می‌كنند كه اتفاق بدی افتاده است. نیمه شب‌شنبه عوامل صدا در پخش رادیو جمع می‌شوند. حوالی ساعت ۳ بامداد یكشنبه مواد لازم برای برنامه‌سازی با موقعیت اضطراری آماده می‌شود. هیچ‌كس حال و روز خوبی ندارد و حوالی ساعت ۵ بامداد تصمیم قطعی گرفته می‌شود كه برنامه‌ها با قرآن شروع شود. صبح یكشنبه 14 خرداد 1368 قبل از خبر هفت صبح، قرآن پخش می‌شود. مسؤولان تلویزیون تصمیم می‌گیرند با این كار به‌نوعی مردم را آماده شنیدن خبر كنند. یكشنبه‌ها شیفت خبری محمدرضا حیاتی است و آن روز هم به استودیوی خبر می‌رود. اول قرار می‌شود مرحوم قاسم افشار خبر را بخواند، اما می‌گوید نمی‌تواند و قدرت خواندن خبر را ندارد. یكی از مدیران رادیو تلفنی متن پیام را از مرحوم حاج احمد خمینی می‌گیرد و سه دقیقه مانده به هفت، متن خبر را میدهد دست حیاتی و او هم بدون این‌كه خبر را مرور كند، با صدایی لرزان می‌خواند؛ «روح خدا به ملكوت اعلی پیوست». متن بیانیه از دفتر امام آمده و احتیاجی به تنظیمِ دوباره ندارد. ایران تا پایان هفته تعطیل و به مدت
40 روز عزای عمومی اعلام می‌شود. از همان لحظه هزاران نفر راهی جماران می‌شوند و با عبور از موانع حفاظتی به سمت خانه امام و بیمارستان می‌روند. محافظان از مردم می‌خواهند به خانه‌ها برگردند و از رادیو و تلویزیون برنامه تشییع و تدفین را پیگیری كنند.
مستقیم از قیامت
آیین وداع با امام 15 خرداد در مصلا برگزار می‌شود و فردای آن روز مراسم تشییع در بهشت زهرا(س) قیامت می‌شود. در یك اتفاق بی‌سابقه در تلویزیون، 25 گروه فیلمبرداری در سراسر مسیر، از بیت امام در جماران تا بهشت زهرا(س) برای پوشش مراسم مستقر می‌شوند. از صبح همان روز بعضی فیلمبردارها مثل محمد اقتصاد با هلی‌كوپتر سازمان هواپیمایی از جام‌جم به سمت بهشت زهرا(س) جابه‌جا می‌شوند. وقتی خبر را از رادیو می‌شنوند، سریع سوار هلی‌كوپتر می‌شوند و راه می‌افتند. همه چیز آن‌قدر سریع است كه خلبان هم نمی‌داند باید كجا برود و از فیلمبردار می‌پرسد «كجا برم؟» و او جواب میدهد «یكی از همین هلی‌كوپترها را تعقیب كن و برو». تعداد هلی‌كوپترها آن‌قدر زیاد شده كه آسمان شبیه اتوبان می‌ماند. ازدحام جمعیت به قدری است كه در بهشت زهرا حتی كانتینرهایی كه به عنوان حائل و حفاظ محوطه تدفین امام جاسازی شده هم نمی‌تواند مانع سیل جمعیت شود و به خاطر ازدحام زیاد ارتباط واحد سیار با پخش چند بار قطع می‌شود. حجم جمعیت به قدری زیاد است كه حتی عوامل صداوسیما برای رساندن نوار به نقلیه نمی‌توانند از واحد سیار خارج شوند و این كار
به سختی صورت می‌گیرد. سیل جمعیت اجازه نمی‌دهد كریمی خودش را از میان جمعیت به جایگاه گزارش برساند. او و محمد هاشمی، مدیر وقت صداوسیما با هلی‌كوپتر راهی محل دفن می‌شوند. موقع فرود چون از قبل هماهنگ نشده، اجازه فرود هلی‌كوپتر را نمی‌دهند و با هر زحمتی شده بالاخره هلی‌كوپتر می‌نشیند و مسافران هلی‌كوپتر به سمت جایگاه می‌روند؛ جایی در فاصله هفت هشت متری محل دفن امام كه با آهن برای آن یك سازه مثل پارتیشن ساخته‌اند و باید از آن بالا بروند. فشار جمعیت هر چند دقیقه به شدت آن را تكان و در مرز سقوط قرار میدهد. حسن گودرزی، یكی از فیلمبردارهای مراسم می‌گوید آن روز خیلی از دوربین‌ها به خاطر گرما و گرد وغبار از كار می‌افتند، اما بعضی دوربین‌ها چون از جماران آمده و نو است، مشكلی پیدا نمی‌كنند. گودرزی می‌گوید یك خبرنگار اسپانیایی آن روز می‌خواسته تصاویر دوربین او را كه از تلویزیون پخش نشده بخرد؛ «می‌خواست 10 هزار دلار بخرد! معلوم نبود كه چه چیزی می‌خواهند روی این نوار بگویند. فكر عواقبش را كردم و بهش ندادم.» كل مراسم حدود هفت هشت ساعت طول می‌كشد و كریمی حدود سه چهار ساعت آن را گزارش می‌كند. همه جمله‌های كریمی در آن روز بداهه است و بر مبنای احساس. از آن روز احتمالا یك جمله و توصیف معروف و كوتاه یاد خیلی‌ها مانده است؛ «این سفینه مرگ است».
40 روز پخش زنده
از 16 خرداد هشت شبانه‌روز تصویرهای مربوط به بهشت زهرا(س) روی آنتن‌ها می‌رود. اكثر فیلمبردارهای صداوسیما حدود
40 روز در مصلا و بهشت‌زهرا (س) مشغول كار در شیفت‌های مختلف می‌شوند. بعضی فیلمبردارها روزها و حتی یك هفته شب و روز در بهشت زهرا(س) می‌مانند و در همان كانتینرهای نزدیك محل دفن و روی زمین و... می‌خوابند.
رادیو هم آن روزها با حداكثر نیرو فعالیت می‌كند و در برخی مراسم‌ها و مجالس تا 15 گزارشگر فعال و در حال كار هستند. آن روزها نیروها به سه گروه برای سه شیفت تقسیم می‌شوند اما همان نیروها شیفت‌ها را به هم می‌زنند و با حداكثر نیرو در مصلا حاضر و 24 ساعته مشغول پخش برنامه از مصلا و سایر مراسم‌ها می‌شوند. در مراسم شب هفتم امام هم از ساعت 3 بامداد
یك تیم 12 نفره در محل بهشت زهرا(س) مستقر می‌شود و تا ساعت 6 عصر برنامه‌ها به صورت زنده و مستقیم برای مردم
پخش می‌شود.
معاونت سینمایی هم آن روزها كارگردان‌هایی را برای ثبت تصاویر مراسم‌ها مامور می‌كند به بهشت زهرا(س)، مصلا و... بروند. زمانی كه فیلمبرداری و عكسبرداری از مراسم تشییع تمام می‌شود، همه فیلم‌ها به لابراتوار می‌رود تا طبقه‌بندی و تاریخ‌نگاری شوند و در آرشیو بمانند. مدیران وقت معاونت سینما می‌گویند شاید از هیچ واقعه‌ای در ایران به آن اندازه فیلم و عكس گرفته نشده باشد. در نهایت، مرحوم سیف‌ا... داد یك فیلم حدود 100 دقیقه‌ای از فیلم‌های روز تشییع برای روز چهلم درگذشت امام می‌سازد كه این فیلم به هشت زبان دیگر هم زیرنویس می‌شود و به دست مردم كشورهای دیگر می‌رسد. یك فیلم مستند دیگر هم بهروز افخمی و مسعود نقاش‌زاده می‌سازند كه از تلویزیون پخش می‌شود. تا 40 روز و تا پایان عزای عمومی برنامه‌های تلویزیون حالت عادی ندارد و تقریبا همه چیز به یك موضوع ختم می‌شود، به نقطه‌ای در بهشت زهرا(س) که
هیچ ساعتی از شبانه‌روز از جمعیت خالی نمی‌شود.
جلسه اضطراری
در ساختمان جام‌جم
شب قبل از تشییع، حسین پاكدل، مدیر وقت پخش تلویزیون با حضور مدیران صدا و سیما، مجری‌ها، شاعران، گویندگان و... جلسه‌ای برای هماهنگی مسائل پوشش تصویری مراسم تشییع تشكیل میدهد. در این جلسه پاكدل محمود كریمی علویجه را به‌عنوان مجری مراسم تشییع انتخاب می‌كند. كریمی ترجیح میدهد خاطره تلخ رحلت امام با صدای او در ذهن مردم نماند، اما اصرار مدیران او را مجبور می‌كند بپذیرد. حسین پاكدل پخش برنامه در این مناسبت را سخت‌ترین كار می‌داند، چون تصویر مرتبطی وجود نداشته است. شبكه‌های یك و دو با ادغام در هم، گروهی عملیاتی تشكیل می‌دهند تا با توجه به وسعت كار، همه چیز به‌خوبی پوشش داده شود.
چهـــره‌ها
محمدرحمان نظام‌اسلامی
او آن روزها مسؤولیت گروه گزارش رادیو ایران را به‌عهده داشت است. نظام‌اسلامی بعد از شنیدن خبر درگذشت امام به جماران می‌رود و بعد به رادیو ایران در میدان ارگ برمی‌گردد. برنامه‌های عمومی
رادیو ایران قطع می‌شود و نظام‌اسلامی مسؤولیت‌های پوشش مراسم‌ها را بین گزارشگران رادیو تقسیم می‌كند. خودش هم در 16 خرداد مسؤولیت گزارش رادیویی مراسم از بهشت زهرا(س) را به‌عهده می‌گیرد.
محمدرضا حیاتی
«بسم‌‌ا... الرحمن الرحیم. انالله و اناالیه راجعون. روح خدا به ملكوت اعلی پیوست»؛ این صدای مجری آبادانی خبر تلویزیون احتمالا هنوز در گوش خیلی‌هاست. او خبرهای مهمی مانند آزادی خرمشهر و سقوط ایرباس و قبول قطعنامه 598 آتش‌بس جنگ را گفته اما خودش سخت‌ترین و البته تلخ‌ترین خبر دوران كاری‌اش را همان خبر 7 صبح 14 خرداد می‌داند؛ «واقعا سخت بود، واقعا!»
محمود كریمی
«شنوندگان عزیز! توجه فرمایید. خرمشهر... شهر خون... آزاد شد»؛ او صاحب این صدای ماندگار است. كسی كه صدای او را بیشتر از تصویرش به یاد داریم و در این سال‌ها گفت‌وگوهای مطبوعاتی زیادی نداشته است. محمود كریمی آن روزها با مدرك لیسانس آمار دانشگاه شهید بهشتی، كارمند پتروشیمی وزارت نفت بود اما برای مراسم تشییع، حسین پاكدل با منزل او تماس می‌گیرد و از او می‌خواهد در جلسه هماهنگی صداوسیما برای آیین تشییع حاضر شود. كریمی حالا مدرك دكتری ارتباطات دانشگاه برتفورد انگلستان را دارد و بین ایران و انگلیس در رفت و آمد است.
تشییع قرن به روایت آمار و اعداد
20 ساعت
پخش زنده مراسم تشییع از ساعت هفت صبح شروع شد و 20 ساعت به صورت زنده ادامه پیدا كرد. اتفاقی كه در تاریخ تلویزیون بی‌سابقه بود. در آن زمان پخش زنده به اندازه فعلی امکانپذیر نبود و این سختی ماجرا را دوچندان می‌کرد.
1700 خبر
مدیركل واحد مركزی خبر در زمان رحلت امام می‌گوید ظرف 10 روز اول، حجم كار واحد مركزی خبر دو برابر شد. 1700 عنوان خبر مكتوب، 200 مورد گزارش رادیویی
و 100 گزارش تصویری مازاد بر میزان كار عادی دفاتر خارج از كشور تولید و ارسال و پخش شده است.
21 دوربین
محمود فلاح، مدیركل تولید وقت سیما، مدیر پشتیبانی فنی اسبق سیما و تهیه‌كننده «مختارنامه» می‌گوید مراسم تشییع با 21 دوربین ضبط و پخش شده و بعضی فیلمبردارها در سه هلی‌كوپتر برای پخش مراسم مشغول كار بوده‌اند.
3000 دقیقه
لسانی، سرپرست گـــروه‌های فیلمبــــرداری مراسم تشییع می‌گوید سه هزار دقیقه فیلم
16 و 35 میلی‌متری ضبط شده و برای اولین بار با نصب یك دستگاه استودی‌كم از درون هلی‌كوپتر تصویربرداری كرده‌اند.
