اشتباه برای جبران اشتباه
جعفر قنادباشی کارشناس مسائل سیاست خارجی
اقدام اخیر اروپاییان در تصویب قطعنامهای علیه ایران در شورای حکام، اشتباهی برای جبران اشتباهات گذشتهشان است. این اقدام برای این صورت گرفت که اروپاییان نشان دهند همچنان میتوانند در حوزه برجام نقشآفرین باشند که البته این موضوع هم حکایت از سردرگمی و به بن بست رسیدن آنها دارد. آنها در حالی که به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکردند در شرایط کنونی برای اینکه نشان دهند بازنده قضیه نیستند، قطعنامهای علیه ایران در شورای حکام به تصویب رساندند.
بحثی که اروپاییان درباره تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران تا سال 2023 مطرح کردند باز هم یکی دیگر از اشتباهات بزرگ آنها محسوب میشود، به دلیل اینکه به هر حال ایران از نظر تولید سلاح به جایی رسیده است که نیاز به دریافت تسلیحات از کشورهای اروپایی ندارد.
جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی به جایی رسیده است که حتی میتواند در برابر پهپادهای آمریکایی مقاومت جانانهای از خود نشان دهد و حتی در شمار محدود کشورهای دارنده موشکهای نقطه زن است و بسیاری از قدرتهای بزرگ از جمله آمریکا هم بیم رویارویی و مصاف مستقیم با ایران را دارند. از سویی دیگر آنها امکان تحریم تسلیحاتی ما را در سازمان ملل ندارند. سازمان ملل بهویژه شورای امنیت، محل نزاع و جدال میان قدرتهای بزرگ غربی با چین و روسیه است. روسها و چینیها در مواضع رسمی خود اعلام کردند با ادامه و استمرار تحریم تسلیحاتی ایران مخالفند.
از این رو، اروپاییان میخواهند وانمود کنند تحریم تسلیحاتی اتحادیه اروپا میتواند اثری در فعالیتهای دفاعی ایران بگذارد. این در حالی است که اساسا دنیا در شرایط کنونی به جهان چند قطبی تبدیل شده و اروپا و آمریکا هم مثل گذشته قوی نیستند. آمریکا حتی قادر به کنترل کشوری مثل ونزوئلا که در حیات خلوتش قرار دارد، نیست و کشورهای دیگری مثل چین و روسیه و متحدانشان هم اعتنایی به تحریم تسلیحاتی ایران نخواهند کرد. بنابراین رویکرد جدید اروپاییان ناشی از توهم آنهاست و البته بیشتر به طنز میماند. در عین حال آنها تصورشان این است که برجام حفظ شود و ایران همچنان به تعهدات خود عمل کند و اروپا به بیعملی خود ادامه دهد. حرف آنها مبنی بر حمایت از برجام هم بیشتر ناشی از نگرانی اروپاییان از اقدامات بعدی ایران است. به هر صورت، جمهوری اسلامی ایران بهواسطه خلف وعده اروپا از مجموعهای از تعهداتش دست کشیده و اروپاییان بیم آن دارند که ما وارد عرصههای بیشتری با کاهش تعهدات خود شویم.
غربیها در پی آنند که از یک سو پوششی ظاهری برای جلب افکار عمومی ایجاد کنند تا نشان دهند همچنان ابتکار عمل دست آنهاست و از سویی دیگر به خیال خود ایران را وادارند که بیش از این وارد عرصههای خروج از برجام نشود.