منازعات دیپلماتیک و نظامی واشنگتن و پکن وارد فاز تازه‌ای شده است
اژدهای سرخ در برابر کاخ سفید
منازعات نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی دو کشور آمریکا و چین وارد فاز تازه‌ای شده است.این منازعات در حالی تشدید می‌شود که منازعات دونالد ترامپ و مقامات چینی، از فاز «کلامی» وارد فاز عملیاتی شده و در مقابل، مقامات چینی نیز از آمادگی خود برای پاسخ محکم به تهدیدات آمریکا سخن گفته‌اند. از ابتدای سال 2017 میلادی و همزمان با ورود ترامپ به کاخ سفید، همواره شاهد تقابل واشنگتن و پکن در سطوح مختلف بوده‌ایم، اما هیچ‌گاه منازعه تا حدی که الان شاهد آن هستیم گسترش پیدا نکرده بود.
تنش‌های آمریکا و چین دوباره از زمانی گسترش پیدا کرد که واشنگتن از پکن خواست تا طی ۷۲ ساعت کنسولگری خود در هیوستون تگزاس را ببندد، دولت چین به این اقدام ناگهانی دولت ترامپ شدیدا اعتراض و اعلام کرد که مقابله به مثل می‌کند. خبر دستور آمریکا برای تعطیلی کنسولگری چین در هیوستون را سردبیر روزنامه گلوبال‌تایمز وابسته به دولت چین منتشر کرده و گفته که آمریکا از چین خواسته دفتر صدور روادید و گذرنامه چین در هیوستون بسته شود. با گذشت ساعتی بعد از انتشار این خبر، خبرگزاری رویترز به نقل از منابع مطلع گزارش داد، چین در حال بررسی تعطیل‌کردن کنسولگری آمریکا در شهر ووهان چین است.
منازعه‌ای که تشدید می‌شود
در شرایطی که ممکن است منازعات واشنگتن و پکن از کنترل خارج و حتی به نبردی تمام‌عیار تبدیل شود، کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا قصد دارد لایحه‌ای جدید برای افزایش فشار به چین از طریق اتخاذ تدابیر تنبیهی همچون تحریم معرفی کند تا آنچه نقض سیاست‌های تجاری غیرمنصفانه این کشور و نقض استانداردهای اقتصادی بین‌المللی خوانده، متوقف شود. جیم ریش، نماینده جمهوریخواه ایالت آیداهو که رئیس این کمیته است در مصاحبه اختصاصی با روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز با اعلام این تصمیم گفت، لایحه توسط جمهوریخواهان تهیه شده اما نظرات دموکرات‌ها نیز در آن لحاظ شده است. با این حال برخی سران حزب دموکرات هشدار داده‌اند که با توجه به توان نظامی و اقتصادی چین و امکان اتخاذ تاکتیک‌ها و روش‌های غیر‌قابل پیش‌بینی از سوی پکن، تشدید منازعات با این کشور معنایی جز ضربه زدن به منافع آمریکا نخواهد داشت. مقامات پکن از سال 2017 میلادی تا‌کنون، مقابله اقتصادی با آمریکا را از طریق «مقابله به مثل تعرفه‌ای و گمرکی» در دستور کار قرار داده‌اند. با این حال به نظر می‌رسد منازعات اخیر، دیگر از جنس منازعات اقتصادی و حتی منطقه‌ای نیست و می‌تواند به یک «جنگ» ختم شود، حتی اگر «محدود» باشد.
ترامپ، کنترل بازی را از دست داده است
فراتر از آن، مداخله مستمر آمریکا در شبه‌جزیره کره، دریای چین جنوبی، تایوان، تبت و هنگ‌کنگ و تلاش دولت ترامپ برای تشدید بحران‌های مرزی میان چین و هند، بیانگر تغییر شکل نبرد واشنگتن علیه پکن است. بر این اساس، آمریکا قصد دارد «نبرد همه‌جانبه» یا «جنگ ترکیبی» را جایگزین «نبرد اقتصادی» با پکن کند. بسیاری از استراتژیست‌های آمریکایی در‌خصوص استمرار تنش‌های موجود میان آمریکا و چین هشدار داده‌اند. با همه این اوصاف، ترامپ قصد دارد ضمن تقویت منازعات واشنگتن و پکن و ایجاد و تقویت «چین‌هراسی» در آمریکا، از این تقابل به عنوان فاکتوری در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020 استفاده کند که در عرصه سیاست داخلی و اقتصادی آمریکا و از همه مهم‌تر، کنترل و مدیریت بحران ناشی از شیوع کرونا ناموفق بوده است، قصد دارد با خلق بحرانی جدید در حوزه سیاست خارجی آمریکا، آن هم در شرق آسیا، خود را قهرمان این مبارزه طولانی‌مدت قلمداد کند! این در حالی است که کنترل بازی از دستان ترامپ خارج شده است!
واشنگتن مدت‌هاست سعی دارد از طریق مداخله مستمر در منطقه آسیای‌شرقی، مرکزی و شبه‌قاره هند را ناامن‌تر ساخته و به این بهانه، دخالت خود را در این مناطق توجیه کنند. راهبردی که مدت‌هاست در حوزه امنیت و سیاست خارجی آمریکا ظهور و بروز دارد .استراتژی «خلق تنش‌های پایدار» در شرق آسیا ، خصوصا در قبال چین از سال‌ها قبل به یک مولفه ثابت در حوزه سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده است. حتی باراک اوباما نیز در دوران ریاست‌جمهوری خود، اقدامات زیادی در راستای زنده‌نگاه داشتن تنش‌ها در شرق آسیا (با هدف مهار چین) صورت داد. با این حال ترامپ کار را به جایی رسانده که کمتر استراتژیست و سیاستمداری در آمریکا قائل به موفقیت وی در این بازی خطرناک است! با وجود این چین با اتخاذ سیاست «تقابل قاطعانه و هوشمندانه» با آمریکا، در تله واشنگتن گرفتار نشده است.
هشدار معنادار کیسینجر به ترامپ
هنری کیسینجر، استراتژیست مطرح آمریکایی که اتفاقا سوابق زیادی در تئوریزه کردن و ایجاد جنگ‌ها و منازعات مختلفی در جهان (خصوصا طی دوران حضور در دولت نیکسون) داشته است، ادامه بازی نامتوازن ترامپ در شرق آسیا و در تقابل با پکن را خطرناک دانسته و تاکید دارد که این ماجرا می‌تواند به یک نبرد نظامی تمام‌عیار میان واشنگتن و پکن ختم شود. کیسینجر به‌طور مشخص، در مجمع اقتصادی نوآوری سال۲۰۱۹ که با موضوع اصلی «اقتصاد جدید و آینده جدید» در پکن برگزار شد، تاکید کرد:« اگر اختلافات و مشکلات میان دو کشور چین و آمریکا کنترل نشود، ممکن است نتیجه آن به جنگی شبیه جنگ جهانی اول در اروپا بینجامد؛ جنگی که به‌دلیل بحران‌های به‌مراتب کوچک‌تری اتفاق افتاد، در حالی که امروز تسلیحات نظامی بسیار پیشرفت کرده و اگر چنین جنگی صورت گیرد خسارات بیشتری به بار خواهد آورد. دو کشور باید با تقویت مبادلات راهبردی، برای یافتن راه‌حل مناسب برای اختلافات موجود تلاش کرده و به همکاری‌های خود ادامه دهند. این برای دو کشور و سراسر جهان دارای اهمیت بسیار است.»با این حال به نظر می‌رسد ترامپ حتی به سخنان استراتژیست برجسته حزب جمهوریخواه نیز گوش نمی‌دهد! رئیس‌جمهور آمریکا بنابر توصیه برخی مشاوران و وزرایش، تشدید تنش‌ها با چین در حوزه‌های مختلف و رادیکالیزه کردن ( تند کردن) فضای تنش‌های دوجانبه را راه‌حلی برای تقویت حس«چین‌هراسی» در آمریکا و سپس سوء‌استفاده سیاسی از این مسأله در انتخابات می‌داند. آنچه اخیرا و در جریان تشدید تنش‌ها میان آمریکا و چین و تعطیلی سرکنسولگری‌های دو طرف در «تگزاس» و «ووهان» رخ می‌دهد، نقطه آشکار‌ساز « افول دیپلماسی» و « طلوع تنش‌های جدید» در مناسبات واشنگتن و پکن است. در صورتی که چنین تنشی استمرار یابد، قطعا دولت بعدی آمریکا نیز درگیر آن خواهد بود، حتی اگر جو‌بایدن و حزب دموکرات در راس معادلات سیاسی و اجرایی واشنگتن حاضر شوند.
منازعه‌ای که تشدید می‌شود
در شرایطی که ممکن است منازعات واشنگتن و پکن از کنترل خارج و حتی به نبردی تمام‌عیار تبدیل شود، کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا قصد دارد لایحه‌ای جدید برای افزایش فشار به چین از طریق اتخاذ تدابیر تنبیهی همچون تحریم معرفی کند تا آنچه نقض سیاست‌های تجاری غیرمنصفانه این کشور و نقض استانداردهای اقتصادی بین‌المللی خوانده، متوقف شود. جیم ریش، نماینده جمهوریخواه ایالت آیداهو که رئیس این کمیته است در مصاحبه اختصاصی با روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز با اعلام این تصمیم گفت، لایحه توسط جمهوریخواهان تهیه شده اما نظرات دموکرات‌ها نیز در آن لحاظ شده است. با این حال برخی سران حزب دموکرات هشدار داده‌اند که با توجه به توان نظامی و اقتصادی چین و امکان اتخاذ تاکتیک‌ها و روش‌های غیر‌قابل پیش‌بینی از سوی پکن، تشدید منازعات با این کشور معنایی جز ضربه زدن به منافع آمریکا نخواهد داشت. مقامات پکن از سال 2017 میلادی تا‌کنون، مقابله اقتصادی با آمریکا را از طریق «مقابله به مثل تعرفه‌ای و گمرکی» در دستور کار قرار داده‌اند. با این حال به نظر می‌رسد منازعات اخیر، دیگر از جنس منازعات اقتصادی و حتی منطقه‌ای نیست و می‌تواند به یک «جنگ» ختم شود، حتی اگر «محدود» باشد.
ترامپ، کنترل بازی را از دست داده است
فراتر از آن، مداخله مستمر آمریکا در شبه‌جزیره کره، دریای چین جنوبی، تایوان، تبت و هنگ‌کنگ و تلاش دولت ترامپ برای تشدید بحران‌های مرزی میان چین و هند، بیانگر تغییر شکل نبرد واشنگتن علیه پکن است. بر این اساس، آمریکا قصد دارد «نبرد همه‌جانبه» یا «جنگ ترکیبی» را جایگزین «نبرد اقتصادی» با پکن کند. بسیاری از استراتژیست‌های آمریکایی در‌خصوص استمرار تنش‌های موجود میان آمریکا و چین هشدار داده‌اند. با همه این اوصاف، ترامپ قصد دارد ضمن تقویت منازعات واشنگتن و پکن و ایجاد و تقویت «چین‌هراسی» در آمریکا، از این تقابل به عنوان فاکتوری در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020 استفاده کند که در عرصه سیاست داخلی و اقتصادی آمریکا و از همه مهم‌تر، کنترل و مدیریت بحران ناشی از شیوع کرونا ناموفق بوده است، قصد دارد با خلق بحرانی جدید در حوزه سیاست خارجی آمریکا، آن هم در شرق آسیا، خود را قهرمان این مبارزه طولانی‌مدت قلمداد کند! این در حالی است که کنترل بازی از دستان ترامپ خارج شده است!
واشنگتن مدت‌هاست سعی دارد از طریق مداخله مستمر در منطقه آسیای‌شرقی، مرکزی و شبه‌قاره هند را ناامن‌تر ساخته و به این بهانه، دخالت خود را در این مناطق توجیه کنند. راهبردی که مدت‌هاست در حوزه امنیت و سیاست خارجی آمریکا ظهور و بروز دارد .استراتژی «خلق تنش‌های پایدار» در شرق آسیا ، خصوصا در قبال چین از سال‌ها قبل به یک مولفه ثابت در حوزه سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده است. حتی باراک اوباما نیز در دوران ریاست‌جمهوری خود، اقدامات زیادی در راستای زنده‌نگاه داشتن تنش‌ها در شرق آسیا (با هدف مهار چین) صورت داد. با این حال ترامپ کار را به جایی رسانده که کمتر استراتژیست و سیاستمداری در آمریکا قائل به موفقیت وی در این بازی خطرناک است! با وجود این چین با اتخاذ سیاست «تقابل قاطعانه و هوشمندانه» با آمریکا، در تله واشنگتن گرفتار نشده است.
هشدار معنادار کیسینجر به ترامپ
هنری کیسینجر، استراتژیست مطرح آمریکایی که اتفاقا سوابق زیادی در تئوریزه کردن و ایجاد جنگ‌ها و منازعات مختلفی در جهان (خصوصا طی دوران حضور در دولت نیکسون) داشته است، ادامه بازی نامتوازن ترامپ در شرق آسیا و در تقابل با پکن را خطرناک دانسته و تاکید دارد که این ماجرا می‌تواند به یک نبرد نظامی تمام‌عیار میان واشنگتن و پکن ختم شود. کیسینجر به‌طور مشخص، در مجمع اقتصادی نوآوری سال۲۰۱۹ که با موضوع اصلی «اقتصاد جدید و آینده جدید» در پکن برگزار شد، تاکید کرد:« اگر اختلافات و مشکلات میان دو کشور چین و آمریکا کنترل نشود، ممکن است نتیجه آن به جنگی شبیه جنگ جهانی اول در اروپا بینجامد؛ جنگی که به‌دلیل بحران‌های به‌مراتب کوچک‌تری اتفاق افتاد، در حالی که امروز تسلیحات نظامی بسیار پیشرفت کرده و اگر چنین جنگی صورت گیرد خسارات بیشتری به بار خواهد آورد. دو کشور باید با تقویت مبادلات راهبردی، برای یافتن راه‌حل مناسب برای اختلافات موجود تلاش کرده و به همکاری‌های خود ادامه دهند. این برای دو کشور و سراسر جهان دارای اهمیت بسیار است.»با این حال به نظر می‌رسد ترامپ حتی به سخنان استراتژیست برجسته حزب جمهوریخواه نیز گوش نمی‌دهد! رئیس‌جمهور آمریکا بنابر توصیه برخی مشاوران و وزرایش، تشدید تنش‌ها با چین در حوزه‌های مختلف و رادیکالیزه کردن ( تند کردن) فضای تنش‌های دوجانبه را راه‌حلی برای تقویت حس«چین‌هراسی» در آمریکا و سپس سوء‌استفاده سیاسی از این مسأله در انتخابات می‌داند. آنچه اخیرا و در جریان تشدید تنش‌ها میان آمریکا و چین و تعطیلی سرکنسولگری‌های دو طرف در «تگزاس» و «ووهان» رخ می‌دهد، نقطه آشکار‌ساز « افول دیپلماسی» و « طلوع تنش‌های جدید» در مناسبات واشنگتن و پکن است. در صورتی که چنین تنشی استمرار یابد، قطعا دولت بعدی آمریکا نیز درگیر آن خواهد بود، حتی اگر جو‌بایدن و حزب دموکرات در راس معادلات سیاسی و اجرایی واشنگتن حاضر شوند.
