رئیس سازمان سینمایی در نشست خبری مجازی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد
چشم انتظار راستی‌آزمایی
نشست خبری مجازی دکتر حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی روز گذشته برگزار شد و 44 خبرنگار از رسانه‌های مختلف، سؤالات خود را بصورت مکتوب یا تلفنی مطرح کردند. وضعیت و مسائل و مشکلات سینما در دوران شیوع کرونا، برگزاری یا لغو جشنواره فیلم فجر، انتشار فهرست گواهی مالکیت فیلم‌ها، نظارت صدا و سیما بر وی‌او‌دی‌ها و سمفا از جمله موارد و موضوعات مطرح شده در این نشست بود. جلسه‌ای که البته در دقایق پایانی با اشکال فنی و قطع صدا همراه بود تا نشست مجازی سازمان سینمایی هم عملکردی مشابه خود سازمان داشته باشد و باوجود نیت و برخی اقدامات مثبت، اشکالات و ایراداتی هم چاشنی تصمیمات و کارها باشد.
یکی از مواردی که انتظار هم می‌رفت بخش مهمی از سؤالات این نشست را به خود اختصاص دهد، فهرستی بود که سازمان سینمایی اخیرا در راستای شعار شفاف‌سازی منتشر کرد؛ فهرست گواهی مالکیت فیلم‌های سینمایی و غیرسینمایی 1029 فیلم که برخی با ذوق و شعف، آن را فهرستی مهم و تعیین‌کننده و مبتنی بر شفافیت مالی دانستند و به تعریف و تمجید از سازمان سینمایی پرداختند. گرچه انتشار چنین فهرستی امتیازاتی دارد و وضعیت مالکیت و میزان سهام برخی سینماگران در فیلم‌های مختلف و میزان مشارکت و حمایت‌های دولتی را مشخص می‌کند و برآیندی از تولید در سینمای ایران در سینمای پس از انقلاب ارائه می‌دهد، اما کم و کاستی‌های این فهرست هم کم نیست و جای خالی بسیاری از فیلم‌های مهم به ویژه آثار سال‌های اخیر هم در آن به چشم می‌خورد.
سوال خبرنگار جام‌جم از رئیس سازمان سینمایی هم پیرامون همین موضوع بود. پرسیدیم که: در فهرست گواهی مالکیت فیلم‌ها که سازمان سینمایی اخیرا منتشر کرده، چرا جای بعضی از فیلم‌ها و فیلمسازان خالی است و چرا این فهرست کامل نیست؟ به ویژه انتظار می‌رفت وضع مالکیت فیلم‌های بحث‌انگیز سال‌های اخیر و فیلم‌هایی را ببینیم که به دلایلی چون تولید، ساختاری و محتوایی حاشیه‌ساز بودند. به نظر شفافیت مالی و سرمایه‌ای این فیلم‌ها باید در اولویت باشد؛ آثاری که بعضا با حمایت دولتی ساخته می‌شوند اما گاهی رویکردشان در تقابل با نگاه رسمی است. آیا قرار است انتشار این فهرست به جایی ختم شود و نتیجه‌ای داشته باشد؟ آیا قرار است در اعطای کمک دولتی به بعضی فیلمسازان تجدیدنظر صورت گیرد؟
پاسخ حسین انتظامی اما چندان راهگشا نبود و نشان داد که نمی‌توانیم فهرست منتشرشده اخیر را به شعار شفافیت سازمان سینمایی منتسب کنیم. رئیس سازمان سینمایی در پاسخ به پرسش جام‌جم گفت: «این فهرست برای فیلم‌هایی است که درخواست گواهی مالکیت داشته‌اند. اگر اسم فیلمی نیست دلیل این است که یا درخواست گواهی مالکیت نداشته‌اند یا اگر درخواست داده، هنوز راستی‌آزمایی نشده‌اند. بنابراین ما هم نمی‌توانیم آنها را تایید کنیم، چون ممکن است هنوز مدعیانی داشته باشند».
درحالی که مصداق بارز شفاف‌سازی سازمان سینمایی درباره چنین موضوعی اتفاقا انتشار فهرست گواهی مالکیت فیلم‌هایی است که خود سازندگان آثار میل و اراده‌ای برای شفافیت ندارند. پروژه‌هایی به ویژه در سال‌های اخیر که حرف و حدیث‌هایی در تولید داشتند و درباره سرمایه و سرمایه‌گذاران آنها شبهه‌هایی مطرح بوده است. درصورت انتشار چنین فهرستی است که می‌توان از آن به عنوان شفاف‌سازی نام برد و نه انتشار فهرستی که خود تهیه‌کنندگان، مالکان و سهامداران فیلم‌ها داوطلبانه مشخصات آنها را در سامانه سازمان سینمایی ثبت کرده‌اند. راستی آزمایی که سازمان سینمایی از آن نام می‌برد، باید با جدیت و شفافیت بیشتری دنبال و اطلاع‌رسانی شود. رئیس سازمان سینمایی درباره موارد و موضوعات دیگری هم در این نشست صحبت کرد و پاسخگوی سؤالات بود که بخش‌هایی از آن به صورت مختصر و فهرست‌وار در ادامه می‌آید.
جشنواره‌های فیلم کوتاه تهران و سینماحقیقت
دوستان ما در دبیرخانه‌های پنجگانه دارند مدل‌های مختلف برگزاری جشنواره آنلاین را بررسی می‌کنند تا متوجه بشویم چقدر از این جشنواره‌ها را می‌توانیم به شکل سنتی و معمول برگزار کنیم و چقدر از این جشنواره‌ها را می‌توانیم به شکل آنلاین برگزار کنیم.
انحلال شورای پروانه ساخت و نمایش
همه دستگاه‌ها موظفند قوانین بالادستی را اجرا کنند، حتی اگر با آن موافق نباشند. بنا بر ادامه فعالیت این شوراهاست و بحث‌های دیگری مثل نوع مقررات‌گذاری و سیاستگذاری در این چارچوب به سیاست‌های روز برمی‌گردد.
نظارت صدا و سیما بر وی‌او‌دی
ما نیاز به تعریف جدیدی از حکمرانی فرهنگی در فضای مجازی داریم تا برداشت‌های متفاوت دستگاه‌ها اصلاح شود و مبنای عملی همه آنها قرار گیرد.
شورای صنفی نمایش
مسیری که همکاران ما در شورای نظارت و ارزشیابی رفتند، درست است. اتفاقا این شورا متشکل از کسانی است که همه در اکران ذی‌نفع هستند. یکی از پیشنهادهایی که به ما شد این است که تا زمان رفع شرایط فوق‌العاده کرونا، ستاد کرونا که از اسفند تشکیل شد، در زمینه اکران هم تصمیم‌گیری کند.
اکران رستاخیز
مجوز عرضه این فیلم در سال 98 صادر شده است، بنابراین این موضوع از نظر سازمان سینمایی منعی ندارد و این به تصمیم مالکان فیلم بازمی‌گردد.
جشنواره فیلم فجر
یکی از پیشفرض‌ها برای برگزاری جشنواره فیلم فجر، حضور تعداد لازم و کافی فیلم است که خوشبختانه با توجه به روند تولید پیش‌بینی می‌شود فیلم کافی برای جشنواره فجر داشته باشیم، اما همه چیز به شرایط کرونا بستگی دارد. چون حضور مردم است که باعث شکوه جشنواره فیلم فجر می‌شود.
برگزاری آنلاین جشنواره فیلم فجر؟
دسترسی به فناوری برای جلوگیری از سرقت فیلم‌ها دشوار است و تا این لحظه در هیچ‌جای دنیا تضمینی برای عدم سرقت وجود ندارد. ما در حال بررسی راهکارهای احتمالی هستیم. شاید جشنواره فیلم کوتاه که کمتر جنبه تجاری دارد، فرصت مناسبی برای برگزاری جشنواره آنلاین باشد، اما درباره جشنواره فیلم فجر توجیه ندارد.
بحران سینماداران در کرونا
بنا به تصمیمات ستاد کرونای سازمان سینمایی، درآمد سینماها تا سه ماه به سینماداران تعلق می‌گیرد و سهم صاحبان فیلم‌ها (بدهی سینماداران) را سازمان پرداخت می‌کند. به جز این، وام 4 درصدی هم در اختیار سینماها قرار می‌گیرد تا جبران شرایط ناشی از شیوع کرونا و کمبود مخاطب شود.
بورس سینما
نفس این‌که محصولات فرهنگی وارد بورس شوند مورد استقبال همه قرار می‌گیرد، چون رقابت و سرمایه ایجاد می‌کند.
شورای اکران آنلاین
چیزی شبیه شورای صنفی نمایش باید برای اکران آنلاین وجود داشته باشد تا هم ترافیک را کنترل کنند و هم ضوابط و مقررات را با مشارکت هم تدوین کنند.
پروتکل‌های بهداشتی در تولید
از یک طرف اصل ما ادامه تولید و اکران است ولی از طرف دیگر حفظ جان انسان‌ها بسیار مهم است. ما از کسانی که در این پروژه‌ها فعالیت می‌کنند، می خواهیم تخلفی دیدند به ما
اعلام کنند.
سمفا
سمفا هماهنگ‌کننده سامانه‌های فروش بلیت سینما به شکل آنلاین است. قبلا این انتقاد وجود داشت که فروش آنلاین بلیت‌ها در انحصار است. تنوع در این بخش به نفع سینما است. این یک وجه سمفاست. بخش دیگر سمفا عملا زبان اجرایی نظام‌نامه سازمان سینمایی است.
سینمای دولتی یا خصوصی؟
سهم دستگاه‌های دولتی در تولید و اکران نسبت به دهه‌های گذشته روز به روز کمتر شده است. مشارکت ما در سال 98 که حدود 100 فیلم تولید شدند، حداکثر 20 تا 25 درصد است.
تاثیرگذارترین سیاست سازمان سینمایی
آن چیزی که شاید برجسته‌تر باشد تاکید بر عدالت فرهنگی است که توانستیم توفیق نسبی داشته باشیم. شخص آقای وزیر هم بر این اصل تاکید دارند. نکته دیگر که بی‌ارتباط با شفافیت نیست، پیش‌بینی‌پذیری است. ما باید همه ضوابط را منتشر کنیم تا افراد پیش از مراجعه به ما بتوانند از حقوق خودشان آگاه باشند.
یکی از مواردی که انتظار هم می‌رفت بخش مهمی از سؤالات این نشست را به خود اختصاص دهد، فهرستی بود که سازمان سینمایی اخیرا در راستای شعار شفاف‌سازی منتشر کرد؛ فهرست گواهی مالکیت فیلم‌های سینمایی و غیرسینمایی 1029 فیلم که برخی با ذوق و شعف، آن را فهرستی مهم و تعیین‌کننده و مبتنی بر شفافیت مالی دانستند و به تعریف و تمجید از سازمان سینمایی پرداختند. گرچه انتشار چنین فهرستی امتیازاتی دارد و وضعیت مالکیت و میزان سهام برخی سینماگران در فیلم‌های مختلف و میزان مشارکت و حمایت‌های دولتی را مشخص می‌کند و برآیندی از تولید در سینمای ایران در سینمای پس از انقلاب ارائه می‌دهد، اما کم و کاستی‌های این فهرست هم کم نیست و جای خالی بسیاری از فیلم‌های مهم به ویژه آثار سال‌های اخیر هم در آن به چشم می‌خورد.
سوال خبرنگار جام‌جم از رئیس سازمان سینمایی هم پیرامون همین موضوع بود. پرسیدیم که: در فهرست گواهی مالکیت فیلم‌ها که سازمان سینمایی اخیرا منتشر کرده، چرا جای بعضی از فیلم‌ها و فیلمسازان خالی است و چرا این فهرست کامل نیست؟ به ویژه انتظار می‌رفت وضع مالکیت فیلم‌های بحث‌انگیز سال‌های اخیر و فیلم‌هایی را ببینیم که به دلایلی چون تولید، ساختاری و محتوایی حاشیه‌ساز بودند. به نظر شفافیت مالی و سرمایه‌ای این فیلم‌ها باید در اولویت باشد؛ آثاری که بعضا با حمایت دولتی ساخته می‌شوند اما گاهی رویکردشان در تقابل با نگاه رسمی است. آیا قرار است انتشار این فهرست به جایی ختم شود و نتیجه‌ای داشته باشد؟ آیا قرار است در اعطای کمک دولتی به بعضی فیلمسازان تجدیدنظر صورت گیرد؟
پاسخ حسین انتظامی اما چندان راهگشا نبود و نشان داد که نمی‌توانیم فهرست منتشرشده اخیر را به شعار شفافیت سازمان سینمایی منتسب کنیم. رئیس سازمان سینمایی در پاسخ به پرسش جام‌جم گفت: «این فهرست برای فیلم‌هایی است که درخواست گواهی مالکیت داشته‌اند. اگر اسم فیلمی نیست دلیل این است که یا درخواست گواهی مالکیت نداشته‌اند یا اگر درخواست داده، هنوز راستی‌آزمایی نشده‌اند. بنابراین ما هم نمی‌توانیم آنها را تایید کنیم، چون ممکن است هنوز مدعیانی داشته باشند».
درحالی که مصداق بارز شفاف‌سازی سازمان سینمایی درباره چنین موضوعی اتفاقا انتشار فهرست گواهی مالکیت فیلم‌هایی است که خود سازندگان آثار میل و اراده‌ای برای شفافیت ندارند. پروژه‌هایی به ویژه در سال‌های اخیر که حرف و حدیث‌هایی در تولید داشتند و درباره سرمایه و سرمایه‌گذاران آنها شبهه‌هایی مطرح بوده است. درصورت انتشار چنین فهرستی است که می‌توان از آن به عنوان شفاف‌سازی نام برد و نه انتشار فهرستی که خود تهیه‌کنندگان، مالکان و سهامداران فیلم‌ها داوطلبانه مشخصات آنها را در سامانه سازمان سینمایی ثبت کرده‌اند. راستی آزمایی که سازمان سینمایی از آن نام می‌برد، باید با جدیت و شفافیت بیشتری دنبال و اطلاع‌رسانی شود. رئیس سازمان سینمایی درباره موارد و موضوعات دیگری هم در این نشست صحبت کرد و پاسخگوی سؤالات بود که بخش‌هایی از آن به صورت مختصر و فهرست‌وار در ادامه می‌آید.
جشنواره‌های فیلم کوتاه تهران و سینماحقیقت
دوستان ما در دبیرخانه‌های پنجگانه دارند مدل‌های مختلف برگزاری جشنواره آنلاین را بررسی می‌کنند تا متوجه بشویم چقدر از این جشنواره‌ها را می‌توانیم به شکل سنتی و معمول برگزار کنیم و چقدر از این جشنواره‌ها را می‌توانیم به شکل آنلاین برگزار کنیم.
انحلال شورای پروانه ساخت و نمایش
همه دستگاه‌ها موظفند قوانین بالادستی را اجرا کنند، حتی اگر با آن موافق نباشند. بنا بر ادامه فعالیت این شوراهاست و بحث‌های دیگری مثل نوع مقررات‌گذاری و سیاستگذاری در این چارچوب به سیاست‌های روز برمی‌گردد.
نظارت صدا و سیما بر وی‌او‌دی
ما نیاز به تعریف جدیدی از حکمرانی فرهنگی در فضای مجازی داریم تا برداشت‌های متفاوت دستگاه‌ها اصلاح شود و مبنای عملی همه آنها قرار گیرد.
شورای صنفی نمایش
مسیری که همکاران ما در شورای نظارت و ارزشیابی رفتند، درست است. اتفاقا این شورا متشکل از کسانی است که همه در اکران ذی‌نفع هستند. یکی از پیشنهادهایی که به ما شد این است که تا زمان رفع شرایط فوق‌العاده کرونا، ستاد کرونا که از اسفند تشکیل شد، در زمینه اکران هم تصمیم‌گیری کند.
اکران رستاخیز
مجوز عرضه این فیلم در سال 98 صادر شده است، بنابراین این موضوع از نظر سازمان سینمایی منعی ندارد و این به تصمیم مالکان فیلم بازمی‌گردد.
جشنواره فیلم فجر
یکی از پیشفرض‌ها برای برگزاری جشنواره فیلم فجر، حضور تعداد لازم و کافی فیلم است که خوشبختانه با توجه به روند تولید پیش‌بینی می‌شود فیلم کافی برای جشنواره فجر داشته باشیم، اما همه چیز به شرایط کرونا بستگی دارد. چون حضور مردم است که باعث شکوه جشنواره فیلم فجر می‌شود.
برگزاری آنلاین جشنواره فیلم فجر؟
دسترسی به فناوری برای جلوگیری از سرقت فیلم‌ها دشوار است و تا این لحظه در هیچ‌جای دنیا تضمینی برای عدم سرقت وجود ندارد. ما در حال بررسی راهکارهای احتمالی هستیم. شاید جشنواره فیلم کوتاه که کمتر جنبه تجاری دارد، فرصت مناسبی برای برگزاری جشنواره آنلاین باشد، اما درباره جشنواره فیلم فجر توجیه ندارد.
بحران سینماداران در کرونا
بنا به تصمیمات ستاد کرونای سازمان سینمایی، درآمد سینماها تا سه ماه به سینماداران تعلق می‌گیرد و سهم صاحبان فیلم‌ها (بدهی سینماداران) را سازمان پرداخت می‌کند. به جز این، وام 4 درصدی هم در اختیار سینماها قرار می‌گیرد تا جبران شرایط ناشی از شیوع کرونا و کمبود مخاطب شود.
بورس سینما
نفس این‌که محصولات فرهنگی وارد بورس شوند مورد استقبال همه قرار می‌گیرد، چون رقابت و سرمایه ایجاد می‌کند.
شورای اکران آنلاین
چیزی شبیه شورای صنفی نمایش باید برای اکران آنلاین وجود داشته باشد تا هم ترافیک را کنترل کنند و هم ضوابط و مقررات را با مشارکت هم تدوین کنند.
پروتکل‌های بهداشتی در تولید
از یک طرف اصل ما ادامه تولید و اکران است ولی از طرف دیگر حفظ جان انسان‌ها بسیار مهم است. ما از کسانی که در این پروژه‌ها فعالیت می‌کنند، می خواهیم تخلفی دیدند به ما
اعلام کنند.
سمفا
سمفا هماهنگ‌کننده سامانه‌های فروش بلیت سینما به شکل آنلاین است. قبلا این انتقاد وجود داشت که فروش آنلاین بلیت‌ها در انحصار است. تنوع در این بخش به نفع سینما است. این یک وجه سمفاست. بخش دیگر سمفا عملا زبان اجرایی نظام‌نامه سازمان سینمایی است.
سینمای دولتی یا خصوصی؟
سهم دستگاه‌های دولتی در تولید و اکران نسبت به دهه‌های گذشته روز به روز کمتر شده است. مشارکت ما در سال 98 که حدود 100 فیلم تولید شدند، حداکثر 20 تا 25 درصد است.
تاثیرگذارترین سیاست سازمان سینمایی
آن چیزی که شاید برجسته‌تر باشد تاکید بر عدالت فرهنگی است که توانستیم توفیق نسبی داشته باشیم. شخص آقای وزیر هم بر این اصل تاکید دارند. نکته دیگر که بی‌ارتباط با شفافیت نیست، پیش‌بینی‌پذیری است. ما باید همه ضوابط را منتشر کنیم تا افراد پیش از مراجعه به ما بتوانند از حقوق خودشان آگاه باشند.
