طبق شواهد تاریخی، قدمت تهران به ۷۰۰۰ سال قبل می‌رسد. در این رابطه، كشف اسكلت زنی ۳۰ ساله در منطقه مولوی و نیز وجود تپه‌های باستانی در تهران مانند تپه باستانی قیطریه گواه این مدعاست. همچنین
هنگام یورش مغولان بسیاری از مردم ری به تهران، كه در آن دوره از آبادی‌های سرسبز و پرجمعیت شمال ری بوده، مهاجرت می‌كنند. در دور صفوی طهران همچنان به‌عنوان یكی از آبادی‌های ری محسوب می‌شد.
در این دوره به‌دلیل ارادت ویژه شاه‌طهماسب به اما‌مزاده حمزه‌(ع)، جد اعلای صفویان، مورد توجه وی قرار می‌گیرد. در این راستا، او دستور می‌دهد در طهران كه نسبت به ری خوش‌آب‌وهواتر بوده، برایش اقامتگاه و برج و بارویی درخور شاه‌نشین صفوی، گرداگرد طهران ساخته شود. به جرات می‌توان این دوره را آغاز تبدیل طهران از آبادی به شهر نامید؛ تا این‌كه طبق شواهد تاریخی ٢٣٠ سال قبل، آغامحمدخان قاجار، روز یكشنبه ۱۱ جمادی‌الثانی ۱۱۶۴ خورشیدی، همزمان با عید نوروز در كاخ گلستان تاج سلطنت ایران را بر سر گذاشت و تهران را مركز پادشاهی خود قرار داد. اگرچه آن روزها، وی حتی تصورش را هم نمی‌كرد كه این تصمیم، روزی كلانشهری با این عظمت را به وجود آورد. انتخاب تهران دلایلی داشت؛ نخست آن‌كه این شهر مشرف به سراسر فلات ایران بود. یعنی از این نقطه كانونی می‌توانست تا كرانه‏‌های شمالی خلیج‌فارس و دریای مكران را
زیر نظر داشته باشد. البته سواحل دریای خزر نیز پشت سر او بود. آغامحمدخان درعین‌حال برآمده از ایل قاجار بود، كه در دو سوی رودخانه گرگان به‌سر می‌بردند. جایگاه ایل در پشت سر او موجب اطمینان و دلگرمی‌اش می‌شد و در روزهای دشوار می‌توانست به میان ایل خود بگریزد. تا انقلاب مشروطه، طهران عمدتا با عنوان دارالخلافه شناخته می‌شده است. به‌ویژه این‌كه در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین‌شاه، مركز پادشاهی ممالك محروسه ایران به «دارالخلافه‌ناصری» و «دارالخلافه‌مظفری» شهرت داشت. تا این‌كه در مرداد ۱۲۸۵ فرمان برپایی مشروطیت به امضای مظفرالدین‌شاه قاجار می‌رسد و اولین جلسه مجلس شورای ملی در ۱۴ مهر همان سال در كاخ گلستان و در حضور شاه قاجار تشكیل می‌شود. به‌دنبال تشكیل نخستین دوره مجلس شورای ملی، قانون اساسی ایران نیز تصویب و طهران رسما و به‌طور قانونی به پایتختی ایران انتخاب می‌شود.  تا سال ۱۳۹۵ در تقویم ایران روزی برای تهران ثبت نشده بود، تا این‌كه نمایندگان چهارمین دوره شورای اسلامی شهر تهران تصمیم گرفتند به دلیل موقعیت استراتژیك تهران و نیز اهمیت انتخاب این شهر به‌عنوان پایتخت در تاریخ معاصر ایران، روزی برای تهران در تقویم رسمی كشور ثبت شود.