با استفاده از برگ‌های پاییزی می‌توان علاوه بر حفظ محیط‌زیست به حاصلخیزی خاک نیز کمک کرد
زردها بیهوده قرمـــز نشدند
پاییز عزیز برگ‌ریز آمده و کم‌کم کوچه و خیابان و حیاط و باغ و باغچه پر می‌شود از برگ‌های زرد و نارنجی. مردم دوست دارند صدای خش‌خش راه‌رفتن روی آنها را تجربه کرده یا این جلوه‌های زیبا را با عکاسی ماندگار کنند. شهرداری هم به احترام این خواسته‌شان در بعضی مناطق برگها را دیربه‌دیر جمع می‌کند، اما در نهایت چون برگها زیبایی خود را از دست می‌دهند و با بارش برف و باران باعث آب‌گرفتگی معابر و لیزخوردن افراد می شوند، باید از سطح شهر جمع‌آوری شوند. شاید برای شما هم این پرسش پیش آمده باشد، سرنوشت این حجم عمده از برگ‌های زیبای پاییزی چه می‌شود؟ آیا به چرخه طبیعت برمی‌گردند یا به صورت زباله دور ریخته می‌شوند؟ اصلا چطور می‌توان دوباره از آنها استفاده کرد؟ بیشتر آنهایی که باغ و باغچه دارند معمولا برگ‌های پاییزی را جمع‌آوری می‌کنند و مثل زباله دم در می‌گذارند. در بعضی کشورها حتی بابت تحویل برگ به مردم پول می‌دهند یا در یک روز به‌صورت نمادین دانش‌آموزان برگ‌های پاییزی را جمع‌آوری می‌کنند. در حالی‌که اگر به تبدیل بهینه آن فکر کنند می‌توانند یک معامله دو سر برد کنند هم خودشان از آن سود ببرند و هم با فروشش کسب درآمد کنند.
6 دلیل برای ساخت کودبرگ
ما هر چه تلاش کنیم آن‌چه را که از طبیعت خارج می‌شود به خودش برگردانیم تلاش پسندیده‌ای کرده‌ایم و برگرداندن برگ از درخت به درخت یکی از این تلاش‌هاست.
مصرف این کودهای طبیعی هیچ‌گونه عوارض جانبی ندارد؛ برخلاف کودهای شیمیایی که زیادبودشان در خاک و محصولات کشاورزی و درختان میوه برای سلامت انسان مضر است.
استفاده از این کودها به‌صورت غیرمستقیم باعث غنی‌شدن و حاصلخیزی خاک می‌شود و گامی در راستای کشاورزی ارگانیک است. این اثر گرچه کند پیش می‌رود، اما در دراز مدت نتایجش را نشان خواهد داد.
کودهای طبیعی مثل کودبرگ یا استفاده از بقایای گیاهی در مزارع و باغات که به کود سبز مشهورند از سفت‌شدن خاک جلوگیری و به تهویه و نفوذپذیری بهتر آن کمک می‌کنند. این در حالی است که مصرف مداوم کودهای شیمیایی باعث سفت‌شدن خاک و کاهش حاصلخیزی آن می‌شود.
گیاهان طی رشد درصد زیادی از موادغذایی را در شاخ و برگ‌های خود ذخیره می‌کنند. پس چه بهتر که این مواد مجددا صرف تغذیه گیاه شوند. یادمان باشد گرچه ممکن است درصد این‌ها خیلی پایین باشد اما از اصل اندک‌اندک جمع گردد نباید
غافل شد.
در شرایط آب‌وهوایی غالب ایران که گرم و خشک است، مواد معدنی خاک زود از بین می‌رود و خاک قابلیت حاصلخیزی خود را از دست می‌دهد. برای جبران چنین ضعفی بهتر است مواد آلی را به این روش به خاک برگرداند تا این کمبودها جبران و خاک تقویت شود.
از کیک‌برگ تا مالچ‌برگ
کمپوست برگ: برگ‌های پاییزی می‌توانند بهترین منبع برای تولید کمپوست و خاک برگ باشند، به‌خصوص وقتی در حجم زیاد و با دستگاه خرد شده باشند. برای این کار در یک گوشه باغچه چاله‌ای بکنید. اندازه چاله بستگی به میزان برگ جمع‌آوری‌شده دارد. اگر برگها خیلی زیادند می‌توانید چند چاله بکنید. برای غنی‌شدن کمپوست می‌توانید دورریز روزانه میوه و سبزیجات خود را هم به آن اضافه کنید و وقتی پر شد روی آن را با لایه نازکی خاک بپوشانید تا در این فرصت موادش تجزیه شده و بپوسد. هر پنج شش روز یک‌بار خاک روی چاله را کنارزده و با بیلچه یا چنگک کوچکی مواد را به هم بزنید تا از کپک‌زدگی‌شان جلوگیری کنید. گرمای هوا و زیروروکردن باعث می‌شود کود زودتر آماده شود. بعضی کشاورزان برای تسریع در روند پوسیدگی برگها، کمی کود اوره روی آن می‌پاشند و بعد به آن آب می‌دهند. گرمای ایجادشده به وسیله کود و آب به پوسیدن سریع برگها کمک می‌کند. در این میان باکتری‌هایی هم هستند که کارشان پوساندن این مواد در محیطی گرم، تاریک و مرطوب است. یک حسن دیگر کمپوست‌سازی به چنین روشی این است که اگر برگها بیمار باشند بعد از پوسیدن فاقد عوامل بیماری‌زا هستند در نتیجه شما می‌توانید از آن به عنوان یک کود سالم استفاده کنید. این کود معمولا در بهار قابل استفاده است.
نکته: حتی اگر فضایی در اختیار ندارید که بخواهید در آن چاله بکنید می‌توانید برگها را داخل یک نایلون سیاه بریزید، کمی آب روی آن بپاشید و در کیسه را سفت ببندید. برای هواکش چند سوراخ کوچک روی آن ایجاد کنید. چند ماه بعد خاک برگ شما آماده است.
مالچ‌برگ:یکی از راحت‌ترین و ابتدایی روش‌هایی که هنوز هم از سوی باغداران به‌صورت مرسوم است ریختن برگ‌های پاییزی جمع‌آوری شده پای درختان است، چون معتقدند آنها پس از تجزیه برای خاک مفیدند و به آن مواد غذایی اضافه می‌کنند. از طرفی مالچ‌برگ می‌تواند از تبخیر آب جلوگیری کرده، باعث حفظ رطوبت خاک و کاهش مصرف آب آبیاری و همچنین با پوشاندن سطح خاک مانع جوانه‌زنی علف‌های هرز شود. این روش در عین سادگی و مفیدبودن، معایبی هم دارد. از جمله این‌که برگ‌های ریخته‌شده در کف باغ، حیاط، باغچه یا فضای سبز شهری ممکن است آلوده به بیماری‌های گیاهی باشند و رها بودن‌شان در محیط به شیوع این بیماری‌ها دامن می‌زند یا این‌که به محلی برای تخم‌گذاری بعضی آفات تبدیل شوند. پس بهتر است قبل از استفاده مستقیم آنها را به کمپوست تبدیل کرده بعد به صورت مالچ در پای درختان استفاده کنید. با این روش شما دو کار مفید انجام داده‌اید هم دوباره برگها را به چرخه طبیعت بازگردانده‌اید و هم مانع گسترش آفات و بیماری‌ها شده‌اید و ازمصرف سموم و کودهای شیمیایی کاسته‌اید.
قالب‌برگی: روش قالب‌برگی که به کیک‌برگی هم معروف است بین باغبانان ایرانی کمتر مرسوم است. در این روش معمولا در یک ظرف کوچک مثل گلدان یا ظرف بزرگتری مثل بشکه یا حتی در یک چاله لایه‌ای از خاک یا کمپوست یا لایه‌ای از برگ‌های پاییزی می‌ریزند و همین بستر لایه‌بندی شده برای کاشت گیاهان استفاده می‌شود.
چمن‌زنی برگها: این روش مناسب پارک‌ها و فضای سبز است که می‌توان ماشین چمن‌زنی را روی برگ‌های خزان کرده چرخاند تا خرد شوند. همین برگ‌های خردشده بر اثر پاخوری به جزیی از خاک تبدیل می‌شوند و مواد مغذی‌شان باعث رشد بهتر چمن خواهد شد.
انتخاب هرکدام از این روش‌ها یا تلفیق آنها بستگی به امکانات و حجم برگ شما دارد.
کودبرگ و 7 نکته
بهترین زمان تهیه کود برگ پاییز است.
در فضای سبز شهری برای تهیه خاک‌برگ معمولاً از برگ درختانی که رگ‌برگ‌های ضخیمی ندارند مثل چنار، افرا، نارون و درختان میوه استفاده می‌شود تا زودتر پوسیده شود.
همان‌طور که گفته شد ممکن است درصد موادغذایی موجود در کودبرگ در حد و اندازه کودهای شیمیایی نباشد، اما از اصل اندک‌اندک جمع گردد نباید غافل شد.
کودبرگ‌ها اگر در مساحت‌های بزرگی مثل مزارع، باغات، پارک‌ها و فضای سبز استفاده شوند به دلیل نرم‌کردن خاک، ضریب نفوذپذیری آب و تهویه آن را بالا می‌برند و همین باعث رشد بهتر ریشه و دسترسی راحت‌ترآن به مواد غذایی می‌شود.
هر چه کودبرگ پوسیده‌تر باشد سالم‌تر است، یعنی عاری از آفات، بیماری‌ها و بذور علف‌های هرز است، اما اگر از کودبرگ تازه‌ای استفاده می‌کنید که خودتان آن را نساخته‌اید بهتر است برای اطمینان قبل از مصرف با قارچ‌کش‌ها گند‌زدایی شود.
سعی کنید موقع استفاده از خاک‌برگ در گلدان، زیاد آن را فشرده نکنید چون اگر خاک‌برگ‌ها به هم بچسبد ممکن است مانع ورود هوا برای تنفس ریشه شده و گیاه دچار خفگی شود.
در ترکیب خاک کاکتوس از خاک‌برگ استفاده نکنید چون خاک‌برگ معمولا درصدی رطوبت در خود نگه‌می‌دارد و رطوبت زیاد دشمن اصلی ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها بوده و باعث پوسیدگی
و مرگ‌شان می‌شود.
ما هر چه تلاش کنیم آن‌چه را که از طبیعت خارج می‌شود به خودش برگردانیم تلاش پسندیده‌ای کرده‌ایم و برگرداندن برگ از درخت به درخت یکی از این تلاش‌هاست.
مصرف این کودهای طبیعی هیچ‌گونه عوارض جانبی ندارد؛ برخلاف کودهای شیمیایی که زیادبودشان در خاک و محصولات کشاورزی و درختان میوه برای سلامت انسان مضر است.
استفاده از این کودها به‌صورت غیرمستقیم باعث غنی‌شدن و حاصلخیزی خاک می‌شود و گامی در راستای کشاورزی ارگانیک است. این اثر گرچه کند پیش می‌رود، اما در دراز مدت نتایجش را نشان خواهد داد.
کودهای طبیعی مثل کودبرگ یا استفاده از بقایای گیاهی در مزارع و باغات که به کود سبز مشهورند از سفت‌شدن خاک جلوگیری و به تهویه و نفوذپذیری بهتر آن کمک می‌کنند. این در حالی است که مصرف مداوم کودهای شیمیایی باعث سفت‌شدن خاک و کاهش حاصلخیزی آن می‌شود.
گیاهان طی رشد درصد زیادی از موادغذایی را در شاخ و برگ‌های خود ذخیره می‌کنند. پس چه بهتر که این مواد مجددا صرف تغذیه گیاه شوند. یادمان باشد گرچه ممکن است درصد این‌ها خیلی پایین باشد اما از اصل اندک‌اندک جمع گردد نباید
غافل شد.
در شرایط آب‌وهوایی غالب ایران که گرم و خشک است، مواد معدنی خاک زود از بین می‌رود و خاک قابلیت حاصلخیزی خود را از دست می‌دهد. برای جبران چنین ضعفی بهتر است مواد آلی را به این روش به خاک برگرداند تا این کمبودها جبران و خاک تقویت شود.
از کیک‌برگ تا مالچ‌برگ
کمپوست برگ: برگ‌های پاییزی می‌توانند بهترین منبع برای تولید کمپوست و خاک برگ باشند، به‌خصوص وقتی در حجم زیاد و با دستگاه خرد شده باشند. برای این کار در یک گوشه باغچه چاله‌ای بکنید. اندازه چاله بستگی به میزان برگ جمع‌آوری‌شده دارد. اگر برگها خیلی زیادند می‌توانید چند چاله بکنید. برای غنی‌شدن کمپوست می‌توانید دورریز روزانه میوه و سبزیجات خود را هم به آن اضافه کنید و وقتی پر شد روی آن را با لایه نازکی خاک بپوشانید تا در این فرصت موادش تجزیه شده و بپوسد. هر پنج شش روز یک‌بار خاک روی چاله را کنارزده و با بیلچه یا چنگک کوچکی مواد را به هم بزنید تا از کپک‌زدگی‌شان جلوگیری کنید. گرمای هوا و زیروروکردن باعث می‌شود کود زودتر آماده شود. بعضی کشاورزان برای تسریع در روند پوسیدگی برگها، کمی کود اوره روی آن می‌پاشند و بعد به آن آب می‌دهند. گرمای ایجادشده به وسیله کود و آب به پوسیدن سریع برگها کمک می‌کند. در این میان باکتری‌هایی هم هستند که کارشان پوساندن این مواد در محیطی گرم، تاریک و مرطوب است. یک حسن دیگر کمپوست‌سازی به چنین روشی این است که اگر برگها بیمار باشند بعد از پوسیدن فاقد عوامل بیماری‌زا هستند در نتیجه شما می‌توانید از آن به عنوان یک کود سالم استفاده کنید. این کود معمولا در بهار قابل استفاده است.
نکته: حتی اگر فضایی در اختیار ندارید که بخواهید در آن چاله بکنید می‌توانید برگها را داخل یک نایلون سیاه بریزید، کمی آب روی آن بپاشید و در کیسه را سفت ببندید. برای هواکش چند سوراخ کوچک روی آن ایجاد کنید. چند ماه بعد خاک برگ شما آماده است.
مالچ‌برگ:یکی از راحت‌ترین و ابتدایی روش‌هایی که هنوز هم از سوی باغداران به‌صورت مرسوم است ریختن برگ‌های پاییزی جمع‌آوری شده پای درختان است، چون معتقدند آنها پس از تجزیه برای خاک مفیدند و به آن مواد غذایی اضافه می‌کنند. از طرفی مالچ‌برگ می‌تواند از تبخیر آب جلوگیری کرده، باعث حفظ رطوبت خاک و کاهش مصرف آب آبیاری و همچنین با پوشاندن سطح خاک مانع جوانه‌زنی علف‌های هرز شود. این روش در عین سادگی و مفیدبودن، معایبی هم دارد. از جمله این‌که برگ‌های ریخته‌شده در کف باغ، حیاط، باغچه یا فضای سبز شهری ممکن است آلوده به بیماری‌های گیاهی باشند و رها بودن‌شان در محیط به شیوع این بیماری‌ها دامن می‌زند یا این‌که به محلی برای تخم‌گذاری بعضی آفات تبدیل شوند. پس بهتر است قبل از استفاده مستقیم آنها را به کمپوست تبدیل کرده بعد به صورت مالچ در پای درختان استفاده کنید. با این روش شما دو کار مفید انجام داده‌اید هم دوباره برگها را به چرخه طبیعت بازگردانده‌اید و هم مانع گسترش آفات و بیماری‌ها شده‌اید و ازمصرف سموم و کودهای شیمیایی کاسته‌اید.
قالب‌برگی: روش قالب‌برگی که به کیک‌برگی هم معروف است بین باغبانان ایرانی کمتر مرسوم است. در این روش معمولا در یک ظرف کوچک مثل گلدان یا ظرف بزرگتری مثل بشکه یا حتی در یک چاله لایه‌ای از خاک یا کمپوست یا لایه‌ای از برگ‌های پاییزی می‌ریزند و همین بستر لایه‌بندی شده برای کاشت گیاهان استفاده می‌شود.
چمن‌زنی برگها: این روش مناسب پارک‌ها و فضای سبز است که می‌توان ماشین چمن‌زنی را روی برگ‌های خزان کرده چرخاند تا خرد شوند. همین برگ‌های خردشده بر اثر پاخوری به جزیی از خاک تبدیل می‌شوند و مواد مغذی‌شان باعث رشد بهتر چمن خواهد شد.
انتخاب هرکدام از این روش‌ها یا تلفیق آنها بستگی به امکانات و حجم برگ شما دارد.
کودبرگ و 7 نکته
بهترین زمان تهیه کود برگ پاییز است.
در فضای سبز شهری برای تهیه خاک‌برگ معمولاً از برگ درختانی که رگ‌برگ‌های ضخیمی ندارند مثل چنار، افرا، نارون و درختان میوه استفاده می‌شود تا زودتر پوسیده شود.
همان‌طور که گفته شد ممکن است درصد موادغذایی موجود در کودبرگ در حد و اندازه کودهای شیمیایی نباشد، اما از اصل اندک‌اندک جمع گردد نباید غافل شد.
کودبرگ‌ها اگر در مساحت‌های بزرگی مثل مزارع، باغات، پارک‌ها و فضای سبز استفاده شوند به دلیل نرم‌کردن خاک، ضریب نفوذپذیری آب و تهویه آن را بالا می‌برند و همین باعث رشد بهتر ریشه و دسترسی راحت‌ترآن به مواد غذایی می‌شود.
هر چه کودبرگ پوسیده‌تر باشد سالم‌تر است، یعنی عاری از آفات، بیماری‌ها و بذور علف‌های هرز است، اما اگر از کودبرگ تازه‌ای استفاده می‌کنید که خودتان آن را نساخته‌اید بهتر است برای اطمینان قبل از مصرف با قارچ‌کش‌ها گند‌زدایی شود.
سعی کنید موقع استفاده از خاک‌برگ در گلدان، زیاد آن را فشرده نکنید چون اگر خاک‌برگ‌ها به هم بچسبد ممکن است مانع ورود هوا برای تنفس ریشه شده و گیاه دچار خفگی شود.
در ترکیب خاک کاکتوس از خاک‌برگ استفاده نکنید چون خاک‌برگ معمولا درصدی رطوبت در خود نگه‌می‌دارد و رطوبت زیاد دشمن اصلی ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها بوده و باعث پوسیدگی
و مرگ‌شان می‌شود.
ضمیمه نوجوانه
