مخالفت علمی با ترامپ

دانشمندان، مراكز تحقیقاتی و نشریات علمی برای اولین بار در تاریخ انتخابات ایالات متحده، در صفی واحد مقابل یك نامزد انتخاباتی ایستاده‌اند

مخالفت علمی با ترامپ

علم همیشه از دنیای سیاست فاصله داشته و بی‎طرفی خود را در منازعات سیاستمداران حفظ كرده است. اما حالا در هنگامه همه‎گیری جهانی بیماری و نزدیكی به انتخابات 2020 آمریكا، بعضی از موسسات علمی و نشریات تراز اول آمریكا در برابر رئیس جمهور فعلی این كشور، دونالد ترامپ و متحدانش موضع سیاسی اتخاذ كرده‎اند. در طول تاریخ معاصر آمریكا تا به حال هیچ رئیس‌جمهوری مانند ترامپ از نهادهای علمی گرفته تا رسانه‎ها، دادگاه‎ها، وزارت دادگستری و حتی نظام انتخابات را مورد حمله و تهدید قرار نداده است. ترامپ ادعا می‎كند كشورش برای او اولویت دارد ولی شرایط مشاهده شده در این همه‎گیری ثابت كرد اولویت او فقط خودش است و نه كشورش. چالش‎هایی مانند پایان دادن به همه‎گیری كووید-19، مقابله با گرمایش جهانی و توقف گسترش سلاح‎های هسته‎ای و مقابله با تروریسم، مسائلی جهانی و فوری است كه بدون همكاری و تلاش دولت‎ها و نهادهای بین‎المللی محقق نخواهد شد. اما در عوض دولت ترامپ در چهار سال گذشته سعی در تضعیف این نهادها داشته است. درصحنه داخلی خود كشور آمریكا نیز پرمخاطره‎ترین میراث دولت ترامپ، سابقه شرم‎آور مداخله‎اش در سازمان‎های علمی و بهداشتی است. ازاین‌رو اعتماد بخشی از مردم آمریكا به نهادهایی كه برای حفظ سلامتی و ایمنی آنها تلاش می‎كنند، كمتر شده است. در این شرایط دانشمندان دیگر نمی‎توانند خارج از گود به نظاره بنشینند و شاهد تضعیف علوم باشند. جو بایدن به‌واسطه سیاست‎ها و سوابق مثبتی كه در دوره معاونت رئیس‌جمهور سابق آمریكا داشته است و حالا هم كه رقیب ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری دو هفته آینده است، اكنون تنها امید دانشمندان برای جبران صدمات واردشده به علم از سوی دولت فعلی ایالات متحده است.

نشریه پزشكی نیوانگلند كه از مشهورترین و كهن‎ترین نشریات پزشكی آمریكایی است، در طول تاریخ 208 ساله انتشار خود تا به امروز سمت و سوی سیاسی نداشته است. اما
17 مهر 99 در مقاله‎ای بی‎سابقه خواستار تغییر رهبری آمریكا شد. نویسندگان این مقاله به عملکرد ضعیف ترامپ نسبت به همه‎گیری كرونا اشاره كرده‎اند. دولت با یك بحران روبه‎رو شد اما به جای كنترل و مدیریت، آن را به فاجعه تبدیل كرد. دولت ترامپ به جای اعتماد به نظر متخصصان، به نظر افراد نادان و حقه‎بازی در كابینه‎اش روی آورد كه حقیقت را كتمان و انتشار دروغ‎های محض را آسان می‎كردند. این مقاله افرادی كه دولت فعلی را اداره می‎كنند «به شكل خطرناكی بی‎كفایت» خوانده است و هشدار می‎دهد اگر همچنان افراد این حزب بر سر كار خود باشند، رأی دهندگان به آنها در مرگ هزاران نفر بر اثر كووید-19 همدست خواهند بود.
 قیام اهل علم علیه ترامپ
دو هفته پیش نشریه نیچر (Nature) نیز در مقاله‎ای مشابه پشتیبانی خود را از جو بایدن، رهبر حزب دموكرات اعلام كرد و سابقه رهبری ترامپ را شرم‎آور خواند.
ماه گذشته 81 برنده آمریكایی جایزه نوبل در نامه‎ای سرگشاده حمایت خود را از جو بایدن اعلام كردند. در این نامه آمده است: «امروز در تاریخ ملت آمریكا بیش از هر زمان دیگری نیاز است تا رهبران به علم در تدوین سیاست‎های عمومی بها بدهند.»
آكادمی ملی علوم و آكادمی ملی پزشكی آمریكا نیز اوایل مهرماه در بیانیه‎ای مشترك مداخله‎های سیاسی را در نهادهای بهداشت عمومی محكوم كردند. آنها به‌ویژه به تلاش و دخالت دولت ترامپ برای تسریع تایید واكسن كووید-19 قبل از این كه آزمایش‎های ایمنی و اثربخشی واكسن تكمیل شوند اشاره می‌كنند. به نوشته آنها سیاستگذاری‎ها باید منشأگرفته از بهترین شواهد موجود باشد. بدون آن كه شواهد، تحریف شده یا پنهان شده باشند یا عمدا اطلاع‎رسانی نادرستی داشته باشند.
یك مثال دیگر، مجله ساینس (Science) به سردبیری هولدن تروپ نیز حدود 12 مقاله منتشر كرده است و در آنها از واكنش دولت نسبت به همه‎گیری بیماری و نگرشی كه نسبت به علم در دولت وجود دارد، انتقاد كرده است. این مجله در یكی از مقالاتش با عنوان «ترامپ درباره علم دروغ می‎گوید» شخص رئیس جمهور را هدف قرار داده است و او را به‌دلیل نادیده‌گرفتن خطر همه‎گیری مقصر می‎داند.
این كه این مقالات و واكنش دانشمندان تا چه حد موثر خواهد بود، مشخص نیست. در بهترین حالت این مقالات به دانشمندان در بیان استدلال‎های‌شان كمك می‎كند. از آنجا كه اكثر مردم نظرات قاطعی درباره این دوره از انتخابات دارند، تایید یا عدم تایید دانشمندان تاثیر چندانی در تغییر نظر آنها نخواهد داشت و نظر دانشمندان را فقط افرادی كه علم را دنبال می‎كنند، می‎شنوند یا می‎خوانند. اما آنچه این جنبش دانشمندان را مهم ساخته و باعث شده صدای آنها بیش از هر زمان دیگری شنیده شود، بسیار ساده است! آنها پیش از این وارد دنیای سیاست نمی‎شدند. این بیانیه‎ها بیشتر از آن كه بیانیه‎ای سیاسی باشند، می‎خواهند از سیاسی‌شدن علم جلوگیری كنند.
دانشمندان اتخاذ موضع سیاسی را در شرایط كنونی ضرورتی اخلاقی می‎دانند. چاپ این مقالات صدای تمام دانشمندانی است كه یا بستر مناسبی برای بیان نظرات‎شان ندارند یا به‌دلایل محافظه‎كاری اجازه صحبت ندارند.
تا به این جا نشریه ساینس و آكادمی ملی علوم آمریكا بازخوردهای مثبتی از این مقالات داشته‎اند.
 اما بر خلاف آنها نشریه پزشکی نیوانگلند نامه‎های تند و زننده‎ای دریافت كرده و حتی یكی از داوران مقالات از كار خود استعفا داده است. وی معتقد است یك نشریه پزشكی صلاحیت موضعگیری سیاسی را ندارد. گرچه بیشتر دانشمندان و پزشكان مانند عموم مردم گرایش به محافظه‎كاری لیبرال دارند، اما این نگرش نشریه با توجه به حقایق و شواهد موجود است و تصمیم اشتباه به قیمت جان انسان‎ها خواهد بود.
منابع: Nature و Scientific American



فاجعه ویروس كرونا در ایالت متحده
بی‎توجهی دولت ترامپ به قوانین، علوم، حقایق و واقعیت‎ها در واكنش فاجعه‎بارش به همه‎گیری كووید-19 نمایش داده شد. ترامپ در اولین روزهای همه‎گیری نه‌تنها هیچ برنامه‎ای برای افزایش آزمایش‎های كرونا، ردیابی افراد مبتلا و تقویت امكانات بهداشتی نداشت، بلكه در عوض دستورالعمل‎های بهداشتی مركز كنترل و پیشگیری بیماری‎های ایالات‌متحده (CDC) را برای استفاده از ماسك و فاصله‌گذاری اجتماعی نادیده می‎گرفت و مسخره می‌كرد.
ترامپ در مورد خطری كه ویروس مردم را تهدید می‎كند، دروغ گفت و حتی مردم را به اعتراض علیه سیاست‎های كاهش سرعت انتقال بیماری تشویق كرد. او بزرگ‎ترین بحرانی را كه جهان حداقل در نیم‌قرن اخیر با آن روبه‎رو شده است، كم‌اهمیت جلوه داد اقداماتی كه پیامدهای ویران‌كننده‌ای به همراه داشته است. دولت ترامپ با وجود داشتن منابع علمی و مالی عظیم شكست فاجعه‎باری خورده است.
در همین آشفته‌بازار مركز كنترل و پیشگیری بیماری (CDC) كه وظیفه كنترل شیوع كووید-19 را بر عهده داشت، مدیریتش به‌اجبار و سریع تحت نظر مایك پنس، معاون رئیس‌جمهور و جرد كوشنر، داماد دونالد ترامپ قرار گرفت. این در حالی است كه هیچ‌یك از آنها در زمینه بیماری‎های عفونی تخصصی ندارند. تا این‌كه بالاخره سه ماه قبل ترامپ مسؤولیت جمع‎آوری اطلاعات و مدیریت ویروس كرونا را به وزارت بهداشت و خدمات انسانی سپرد.
دولت ترامپ از همان روزهای اول پیروزی در انتخابات دوره قبل، با دوستان و متحدان دیرینه این كشور وارد مسیر نزاع شد و از بزرگ‎ترین توافقنامه‎های زیست‌محیطی و علمی دنیا بیرون آمد. برای مثال به مهم‎ترین آنها مثل خروج از توافقنامه اقلیمی 2015 پاریس، توافق هسته‎ای با ایران، سازمان آموزشی و علمی سازمان ملل متحد (یونسكو) و غیرقابل‌تصورتر از همه قطع رابطه با سازمان بهداشت جهانی (WHO) در بحبوحه همه‎گیری می‎توان اشاره كرد.
در این مدت هم كارنامه اقدامات دولت ترامپ در جهت سرعت بخشیدن به تغییر اقلیم، از بین بردن طبیعت بكر، افزایش آلودگی هوا و از بین بردن حیات‎وحش و همچنین انسان‎ها قابل بررسی است.
پویش انتخاباتی جو بایدن تاكنون همكاری نزدیكی با پژوهشگران برای تهیه برنامه‎های جامعی در مورد مقابله با كووید-19 و تغییرات آب‎وهوایی داشته است. همچنین بایدن متعهد شده نقش رهبری را در دوران همه‎گیری به مركز كنترل و پیشگیری بیماری برگرداند و تصمیم‌گیری در مورد مقابله با ویروس كرونا بر عهده متخصصان بهداشت عمومی باشد، نه سیاستمداران. او قول داده تا تست‎های كرونا را افزایش دهد و برنامه قوی‎تری در ردیابی افراد مبتلا داشته باشد. همین‌طور از افرادی كه ویروس كرونا بیشترین آسیب را به آنها زده است، حمایت‎های بیشتری كند. اتخاذ این تصمیمات در كنار واكسن و دارو برای پایان‌دادن به این همه‎گیری ضروری است.



چرا دانشمندان تا به امروز وارد سیاست نشده بودند؟
از دیدگاه جامعه‌شناسان، امروز دیگر به‌جای آن‌كه نگرانی دیرینه دخالت‎های سیاسی در علم را داشته باشیم، باید سیاستمداران را محكوم كنیم. در این مرحله از تاریخ باید برای علم قیام كرد، زیرا علم و نقش آن در جامعه به خطر افتاده است. دانشمندان معتقدند شخص ترامپ برای ریاست جمهوری مناسب نیست، زیرا در این مدت به‌شدت به پیشرفت‎های علمی آسیب وارد كرده است. سیاست‎های ضدعلمی مدت‎هاست كه به موضوع بحث نهادهای علمی این كشور درآمده است.
برای مثال سال 96 دانشمندان و پژوهشگران برای اعتراض نسبت به بی‎توجهی دولت ترامپ به علم و عدم اتخاذ سیاست‎های مبتنی بر شواهد راهپیمایی برای علم برگزار كردند (نگاه كنید به گزارشی با عنوان «واكاوی خیزش جهانی حمایت از علم» كه 18 اردیبهشت 96 در صفحه 7 شماره 4817 جام‌جم منتشر شد). اما این اقدامات نتیجه خاصی نداشت. از سه سال قبل تا به امروز مهاجرت گسترده محققان از بدنه دولت، انتصاب مقامات نهادهای تحقیقاتی فدرال با درجات علمی پایین، ایجاد موانع در مسیر دانشمندان و به‌تازگی هم اظهارنظرهای پیوسته و سیاست‎هایی جدی نگرفتن خطر كووید-19 را در آن كشور شاهدیم.
تمایل جدید دانشمندان برای ورود به عرصه تصمیم‎گیری‎های سیاسی اساسا نشان می‏دهد دولت ترامپ تا چه اندازه غرق ‌شده است و چقدر گفتمان را به تأخیر انداخته‎اند. برای مثال ترامپ مسأله گرمایش جهانی را همیشه به سخره گرفته و بر گزارش‎های تغییرات اقلیم سرپوش گذاشته است. اما این بار در مواجهه با كووید-19 اظهارات و اقدامات رئیس‌جمهور مستقیما به سلامت عمومی در كوتاه‌مدت آسیب رسانده و همین رفتارها واكنش دانشمندان را برانگیخته است.
اما برخی كارشناسان علوم اجتماعی نیز نگران همسویی نهادهای علمی با احزاب سیاسی هستند؛ زیرا ممكن است نتیجه معكوسی داشته باشد و بدون آن‌كه به بهبود شرایط كمك كند، علم نیز سیاسی شود و حتی نگرش جامعه نسبت به علم تغییر كند. از نظر تاریخی سیاستمداران جمهوریخواه نیز حداقل به اندازه دموكرات‎ها علاقه‎مند به پژوهش‎های علمی بوده‎اند و از بودجه‎های علم و فناوری حمایت كردهاند. همین روند نیز تا به اینجا دانشمندان را از موضعگیری‎های سیاسی دور نگاه داشته است. وقتی سیاستمداران تمایل كمتری برای تأمین بودجه‎های تحقیقات علمی داشته باشند، دانشجویان كمتری هم علاقه‎مند به پژوهش می‎شوند.
ترامپ به دنبال از نو ساختن حزب جمهوریخواه با توجه به ارزش‎های پوپولیستی خود است. پوپولیست‎ها جهان را به دو گروه مردم عادی و نخبگان تقسیم می‎كنند. گروه دوم شامل پژوهشگران و كسانی است كه در نهادهای پژوهشی مشغول هستند. در همین حال دولت ترامپ اتكای كمتری به یافته‎ها و دانش آنها دارد، استقلال آنها را زیر سؤال برده و نسبت به نقش مهمی كه در زندگی مردم دارند، بی‎احترامی كرده است. همین‎‌طور قضات دادگاه‎ها، مشاغل خدمات اجتماعی و روزنامه‎نگاران نیز مورد اهانت قرارگرفته‌اند. همه اینها دست به دست هم داده‎اند تا دانشمندان حضور پررنگ‎تری در عرصه سیاست داشته باشند.