هدف «ایران»، ایران‌شناسی است
هاشم رضایت از تهیه‌کنندگان با سابقه تلویزیون است. فصل اول تا سوم «دورهمی» یا مسابقه «برنده باش» را قطعا به‌خاطر دارید که با تهیه‌کنندگی او روی آنتن رفت. رضایت از سال گذشته مسابقه‌ای را برای شبکه یک تهیه کرده که تمام سؤالات آن برای اولین بار در طول تاریخ مسابقههای پیشین تلویزیون تنها مختص به کشورمان ایران طراحی شده است. او درباره ویژگی‌ها و تغییرات «ایران» در فصل جدید نکاتی را با جام‌جم بیان کرد:
یک کمیته تخصصی برای طراحی سوالات
پیوند بین نسل‌ها
ما در کنار تغییری که در مجری برنامه داشتیم و آقای سعید شیخ‌زاده جایگزین آقای سام درخشانی شدند، اتاق فکری هم داریم که بازی‌ها را در آنجا طراحی می‌کنیم. یعنی اتاق فکر ما مدام در حال طراحی بازی‌های جدید است تا برای مخاطب فرمت مسابقه تکراری نشود. شاید بعضی از افراد بگویند مسابقات تلویزیونی کپی از نمونه‌های خارجی است. این موضوع در همه جای دنیا مرسوم است. به نظر من کپی بودن مساله نیست، مهم این است که بتوانید از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کنید. درباره ایران هم می‌توان گفت مهم‌ترین ویژگی‌اش سوال‌های آن است که اختصاص دارد به تاریخ، فرهنگ، جغرافیا، مشاهیر، شهدا و همه مسائل مرتبط با ایران. این برنامه نکته دیگری نیز دارد که من نامش را می‌گذارم پیوند نسل‌ها. ازاین‌جهت که پس از انقلاب مسابقههای بسیاری در تلویزیون تولید و پخش شد، اما هیچ‌کدام مانند «ایران» نبود که پدربزرگ با نوه، خواهر با برادر، پدر با مادر و... برای شرکت در مسابقه حدود سه ماه درباره ایران مطالعه کنند. یعنی سؤالات را بخوانند و باهم گروه تشکیل بدهند و وارد مسابقه شوند. به تعبیری فرصتی برای اعضای خانواده است که همراه یکدیگر در یک رقابت تلویزیونی شرکت کنند. نه‌تنها خانواده بلکه دوستان یا حتی همسایه‌ها باهم وارد این مسابقه شده‌اند. جالب است که یکی از گروه‌هایی که برنده نشده بودند می‌گفتند ما برنده‌ایم، چون سه ماه فقط درباره ایران مطالعه کردیم و یاد گرفتیم؛ بنابراین تأثیرات مثبتش رابین مخاطبان می‌بینیم.
فراتر از مرزها
از برادران افغان هم در مسابقه شرکت کرده‌اند که دانشجو بودند و با دوستان‌شان وارد مسابقه شدند. حتی مخاطبان خارج از کشور هم داشتیم که با ما از طریق فضای مجازی در ارتباط هستند. به‌عنوان‌مثال، یکی از مخاطبان از آمریکا با ما در تماس بود و می‌گفت چون پدر و مادرش از دوران جوانی از ایران خارج‌شده‌اند، شناخت دقیقی از ایران ندارد و هیچ‌وقت فکر نمی‌کرد ایران تا این حد پیشرفت کرده باشد.
جالب این‌که این مخاطب گفته بود با اطلاعاتی که از طریق مسابقه دریافت می‌کند، شناخت دقیق‌تری از ایران پیداکرده است. بنابراین این مسابقه می‌تواند تأثیر خوبی حتی روی مخاطبان خارج از کشور داشته باشد.
دلیل تاریکی فضای دکور
به لحاظ فنی کار در تلویزیون هر چقدر رنگ و لعاب بیشتری داشته باشد بهتر است، اما این نکته را باید نسبت به سایر برنامه‌های مختلف آنالیز کرد. عده‌ای معتقدند که دکور ما تاریک است. در صورتی که این نکته دلیل فنی دارد. «ایران» برداشتی از یک نمونه خارجی است که فضای آن مسابقه خیلی تاریک‌تر از مسابقه ما بوده که البته آن هم دلیل دارد. فوکوس ما در این مسابقه دایره وسط است و این‌که نورهای رنگی که در دکور قرار دارد اگر از یک حدی بیشتر باشد شما آن نورها را در تصویر سفید می‌بینید بنابراین این نکته کاملا دلیل فنی دارد که ما از این رنگ‌ها و فضا برای دکور استفاده کردیم.
مشکلات تولید یک مسابقه
شاید مردم و بعضی از مدیران تلویزیون احساس می‌کنند تولید چنین پروژه‌ای کار راحتی است. در صورتی که پیچیدگی‌های خاصی دارد و به نظر من تولید آن سخت‌تر از ساخت یک سریال است. به عنوان مثال اگر یکی از شرکت‌کننده‌ها نتواند به هر دلیلی در مسابقه حضور پیدا کند همه چیز به هم می‌ریزد؛ بنابراین تولید یک مسابقه در مقایسه با تولید مجموعه‌ای تلویزیونی به مراتب کار پیچیده‌تری است. با همه مصائبی که وجود دارد، قرار است «ایران» تا تیر ماه سال آینده روی آنتن باشد؛ البته مسابقه طلایی ما با فینالیست‌ها در نوروز پخش خواهد شد که در ۱۵قسمت روی آنتن می‌رود.
چرا چهره‌ها در «ایران» حضور ندارند؟
خیلی‌ها از ما سوال می‌کنند چرا از حضور چهره‌ها، بازیگران و ورزشکاران در مسابقه دعوت نمی‌کنیم. در صورتی که ما دوست داریم و تلاش هم کردیم که برخی چهره‌های آشنا و سرشناس وارد مسابقه شوند، اما طبق قانون مسابقه می‌بایست مثل همه شرکت‌کننده‌ها وارد اپلیکیشن شده و گروه تشکیل بدهند و در آزمون ورودی شرکت کنند. شاید مهم‌ترین دلیلش این باشد که بعضی از این دوستان نگران هستند اگر در مسابقه برنده نشوند، وجهه‌ای که نزد مردم دارند خدشه‌دار شود و این سوءتفاهم نیز به وجود آید که ایران را به خوبی نمی‌شناسند.
بهترین انتخاب در مجری را داریم
همه فکر می‌کنند می‌توانند از عهده اجرای این مسابقه برآیند. دوستانی هم علاقه‌مند به اجرای «ایران» بودند، اما این‌که کسی بتواند ۱۰۰سوال را پشت هم و بدون غلط بخواند، کار هر کسی نبود. ضمن این‌که مجری باید در طول اجرای مسابقه زمان زیادی روی سن بایستد و بتواند هم با دوربین ارتباط برقرار کند و هم با شرکت‌کننده‌ها که کار دشواری محسوب می‌شود. به نظرم آقای شیخ‌زاده انتخاب بسیار خوبی برای اجرای این مسابقه بود و خود وی نیز برنامه را دوست دارد؛ البته آقای درخشانی نیز بازیگر خوبی است و هم خوب توانست مسابقه را اجرا کند. فکر می‌کنم اگر بعد از تیر ماه هم تولید مسابقه ادامه پیدا کند، باز با آقای شیخ‌زاده ادامه خواهیم داد، زیرا هم مجری توانمند، باسواد و با انگیزه‌ای است و به مسابقه نیز وجهه مثبتی داده است.
هر برنامه تلویزیونی که با افکار عمومی در طول پخش سر و کار دارد، قطعا برای به روز بودن و همراه شدن با مخاطب باید مدام مسابقه پویا باشد. طراحان سؤال‌های مسابقه از استادان دانشگاه هستند و برای سؤالات یک کمیته تخصصی داریم. یعنی کسی که در زمینه تاریخ تخصص دارد، مسؤولیت طرح سؤالات تاریخی را به‌عهده می‌گیرد و سؤالات دیگر هم به این‌گونه توسط افراد متخصص طراحی می‌شود. چون مسابقه ما مثل مسابقات دیگر نیست. اصولا دلیل طراحی و تولید ما برای مسابقه «ایران» ایران‌شناسی است. به همین دلیل نیز با استقبال مدیر شبکه یک و مدیر گروه اجتماعی قرار گرفت. قبل از شکل‌گیری مسابقه با مدیران شبکه یک جلسه گذاشتیم و به خاطر این‌که نسل جدید شناخت کمتری نسبت به ایران دارند، سعی کردیم مسابقه‌ای طراحی کنیم که بتوانیم درزمینه ایران‌شناسی تأثیرگذار باشد. ضمن این‌که شخصیت‌هایی داریم که هنوز برای خیلی از مردم ناشناس هستند. درصورتی‌که این افراد تأثیر بسیاری در تاریخ و فرهنگ و هنر ما گذاشته‌اند. علاوه بر این هدف دیگرمان این بود که مردم شناخت بیشتری از موقعیت جغرافیایی کشورمان داشته باشند تا به‌جای سفرهای خارجی به نقاط دیدنی و زیبای ایران سفر کنند. به همین دلیل از همان قسمت اول فصل یک تا به امروز تمام سؤالات ما در زمینه ایران طراحی‌شده و می‌توانم بگویم اولین مسابقه‌ای هستیم که همه سوالات‌مان درباره ایران است.
پیوند بین نسل‌ها
ما در کنار تغییری که در مجری برنامه داشتیم و آقای سعید شیخ‌زاده جایگزین آقای سام درخشانی شدند، اتاق فکری هم داریم که بازی‌ها را در آنجا طراحی می‌کنیم. یعنی اتاق فکر ما مدام در حال طراحی بازی‌های جدید است تا برای مخاطب فرمت مسابقه تکراری نشود. شاید بعضی از افراد بگویند مسابقات تلویزیونی کپی از نمونه‌های خارجی است. این موضوع در همه جای دنیا مرسوم است. به نظر من کپی بودن مساله نیست، مهم این است که بتوانید از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کنید. درباره ایران هم می‌توان گفت مهم‌ترین ویژگی‌اش سوال‌های آن است که اختصاص دارد به تاریخ، فرهنگ، جغرافیا، مشاهیر، شهدا و همه مسائل مرتبط با ایران. این برنامه نکته دیگری نیز دارد که من نامش را می‌گذارم پیوند نسل‌ها. ازاین‌جهت که پس از انقلاب مسابقههای بسیاری در تلویزیون تولید و پخش شد، اما هیچ‌کدام مانند «ایران» نبود که پدربزرگ با نوه، خواهر با برادر، پدر با مادر و... برای شرکت در مسابقه حدود سه ماه درباره ایران مطالعه کنند. یعنی سؤالات را بخوانند و باهم گروه تشکیل بدهند و وارد مسابقه شوند. به تعبیری فرصتی برای اعضای خانواده است که همراه یکدیگر در یک رقابت تلویزیونی شرکت کنند. نه‌تنها خانواده بلکه دوستان یا حتی همسایه‌ها باهم وارد این مسابقه شده‌اند. جالب است که یکی از گروه‌هایی که برنده نشده بودند می‌گفتند ما برنده‌ایم، چون سه ماه فقط درباره ایران مطالعه کردیم و یاد گرفتیم؛ بنابراین تأثیرات مثبتش رابین مخاطبان می‌بینیم.
فراتر از مرزها
از برادران افغان هم در مسابقه شرکت کرده‌اند که دانشجو بودند و با دوستان‌شان وارد مسابقه شدند. حتی مخاطبان خارج از کشور هم داشتیم که با ما از طریق فضای مجازی در ارتباط هستند. به‌عنوان‌مثال، یکی از مخاطبان از آمریکا با ما در تماس بود و می‌گفت چون پدر و مادرش از دوران جوانی از ایران خارج‌شده‌اند، شناخت دقیقی از ایران ندارد و هیچ‌وقت فکر نمی‌کرد ایران تا این حد پیشرفت کرده باشد.
جالب این‌که این مخاطب گفته بود با اطلاعاتی که از طریق مسابقه دریافت می‌کند، شناخت دقیق‌تری از ایران پیداکرده است. بنابراین این مسابقه می‌تواند تأثیر خوبی حتی روی مخاطبان خارج از کشور داشته باشد.
دلیل تاریکی فضای دکور
به لحاظ فنی کار در تلویزیون هر چقدر رنگ و لعاب بیشتری داشته باشد بهتر است، اما این نکته را باید نسبت به سایر برنامه‌های مختلف آنالیز کرد. عده‌ای معتقدند که دکور ما تاریک است. در صورتی که این نکته دلیل فنی دارد. «ایران» برداشتی از یک نمونه خارجی است که فضای آن مسابقه خیلی تاریک‌تر از مسابقه ما بوده که البته آن هم دلیل دارد. فوکوس ما در این مسابقه دایره وسط است و این‌که نورهای رنگی که در دکور قرار دارد اگر از یک حدی بیشتر باشد شما آن نورها را در تصویر سفید می‌بینید بنابراین این نکته کاملا دلیل فنی دارد که ما از این رنگ‌ها و فضا برای دکور استفاده کردیم.
مشکلات تولید یک مسابقه
شاید مردم و بعضی از مدیران تلویزیون احساس می‌کنند تولید چنین پروژه‌ای کار راحتی است. در صورتی که پیچیدگی‌های خاصی دارد و به نظر من تولید آن سخت‌تر از ساخت یک سریال است. به عنوان مثال اگر یکی از شرکت‌کننده‌ها نتواند به هر دلیلی در مسابقه حضور پیدا کند همه چیز به هم می‌ریزد؛ بنابراین تولید یک مسابقه در مقایسه با تولید مجموعه‌ای تلویزیونی به مراتب کار پیچیده‌تری است. با همه مصائبی که وجود دارد، قرار است «ایران» تا تیر ماه سال آینده روی آنتن باشد؛ البته مسابقه طلایی ما با فینالیست‌ها در نوروز پخش خواهد شد که در ۱۵قسمت روی آنتن می‌رود.
چرا چهره‌ها در «ایران» حضور ندارند؟
خیلی‌ها از ما سوال می‌کنند چرا از حضور چهره‌ها، بازیگران و ورزشکاران در مسابقه دعوت نمی‌کنیم. در صورتی که ما دوست داریم و تلاش هم کردیم که برخی چهره‌های آشنا و سرشناس وارد مسابقه شوند، اما طبق قانون مسابقه می‌بایست مثل همه شرکت‌کننده‌ها وارد اپلیکیشن شده و گروه تشکیل بدهند و در آزمون ورودی شرکت کنند. شاید مهم‌ترین دلیلش این باشد که بعضی از این دوستان نگران هستند اگر در مسابقه برنده نشوند، وجهه‌ای که نزد مردم دارند خدشه‌دار شود و این سوءتفاهم نیز به وجود آید که ایران را به خوبی نمی‌شناسند.
بهترین انتخاب در مجری را داریم
همه فکر می‌کنند می‌توانند از عهده اجرای این مسابقه برآیند. دوستانی هم علاقه‌مند به اجرای «ایران» بودند، اما این‌که کسی بتواند ۱۰۰سوال را پشت هم و بدون غلط بخواند، کار هر کسی نبود. ضمن این‌که مجری باید در طول اجرای مسابقه زمان زیادی روی سن بایستد و بتواند هم با دوربین ارتباط برقرار کند و هم با شرکت‌کننده‌ها که کار دشواری محسوب می‌شود. به نظرم آقای شیخ‌زاده انتخاب بسیار خوبی برای اجرای این مسابقه بود و خود وی نیز برنامه را دوست دارد؛ البته آقای درخشانی نیز بازیگر خوبی است و هم خوب توانست مسابقه را اجرا کند. فکر می‌کنم اگر بعد از تیر ماه هم تولید مسابقه ادامه پیدا کند، باز با آقای شیخ‌زاده ادامه خواهیم داد، زیرا هم مجری توانمند، باسواد و با انگیزه‌ای است و به مسابقه نیز وجهه مثبتی داده است.
