اندیمشک در کنار خرابه‌های شهر قدیم «لور» و «اری‌ترین» در شمال استان خوزستان ساخته شده‌ است. لور شهری آباد بوده که مورخان هم از آن نام برده‌اند  اما به مرور از آبادی آن کاسته شده ‌است. اندیمشک پل اتصال استان‌های خوزستان، کرمانشاه، ایلام و لرستان است و دره تنگوان، منطقه گردشگری منگره، مقبره داوود خادم، قلعه رزه، پل باستانی صیحه (آباره عباس خان) و سد کرخه (بزرگ‌ترین سد خاکی ایران روی رودخانه‌ کرخه)، از جمله جاذبه‌های دیدنی این شهر زیبا هستند.
جزیره پلاژ سد دز هم یکی از جاذبه‌های اندیمشک است که ۲۳ کیلومتر از شمال این شهر فاصله دارد. سد دز از سازه‌های عظیم بتونی است که سال ۱۳۳۸ طی سه سال توسط مهندسین ایتالیایی روی رودخانه دز ساخته شد. درون دریاچه جزیره‌های کوچک و بزرگی شکل گرفته که بزرگ‌ترین‌شان پلاژ است. این دریاچه فوق‌العاده زیبا و تماشایی است و مکان مناسبی برای انواع و اقسام تفریحات آبی مانند قایق سواری است. در جزیره پلاژ هم مراکز تفریحی و ویلاهای بزرگی ساخته شده تا گردشگران بتوانند به‌ راحتی آنجا اقامت کنند و از مشاهده مناظر طبیعی و بکر لذت ببرند.
ساخت سد در کنار عبادت
اما این تنها جاذبه‌ سد دز نیست. در محوطه سد مشهور دز کلیسایی به نام سانتا باربارا قرار دارد که با ورود مهندسین سدسازی ایتالیایی در بالاترین نقطه سد ساخته شد. کلیسای سانتا باربارا یا کلیسای سد دز یکی از دو کلیسای ساخته شده توسط کارکنان ایتالیایی سد دز در اندیمشک است. سد دوم داخل شهر ساخته شده و سال ۸۶ تخریب شد.
کلیسای سد دز مختص ایتالیایی‌ها و کارکنان مسیحی سد دز و راه آهن اندیمشک بود و تنها کلیسای بازمانده در شمال استان خوزستان است که تا سال 79 که آخرین خانواده مسیحی کارمند سد دز حضور داشت مورد استفاده بود. ظاهرا حدود هشت نفر از ایتالیایی‌ها هم در پایین دست همین مکان به خاک سپرده شده است. این مجموعه هنوز خانه‌های مسکونی و سینمای آن زمان را دارد که با مرمت آن به عنوان بخشی از تاریخ سدسازی ایران و تاریخ صنعت اندیمشک در کنار سد می‌توان به جذب گردشگر پرداخت.
این تاریخ کوچک را نجات دهید
اکنون فعالان میراث فرهنگی اندیمشک خواهان رسیدگی جدی به وضعیت کلیسای سد دز به عنوان بخشی از تاریخ این شهر هستند؛ تاریخی که نماد آن یک کلیسای کوچک است و مرمت آن هزینه‌ چندانی ندارد. آنها می‌گویند وزارت نیرو موظف است با همراهی شورای خلیفه‌گری و میراث فرهنگی از تخریب این بنای ثبتی جلوگیری و آن را مرمت کند. آنها موضوع را در خلیفه‌گری جنوب، اصفهان و تهران پیگیری کردند و حتی نزد شورای خلیفه‌گری آشوری‌ها و کاتولیک‌های اهواز هم رفته‌اند، اما تاکنون به نتیجه‌ای نرسیدند.
در این بین روح‎ا... شاهرخیان، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اندیمشک با اشاره به این که سد دز و کرخه سال پیش ثبت ملی شدند به ما می‌گوید: «وقتی مجموعه سد دز ثبت ملی شده است، کلیسای کنار سد هم جزو اثر ثبتی است و نمی‌توان این اثر را تخریب کرد. زمانی هم که قرار است مرمت شود باید این اقدام با نظارت و تایید کارشناسان میراث فرهنگی انجام شود.»
شاهرخیان می‌افزاید: «خوشبختانه این اثر بنای کوچکی است که قابلیت مرمت و تبدیل شدن به موزه را دارد و امیدواریم بر اساس تفاهم‌نامه‌هایی که بین وزارت میراث فرهنگی و وزارت نیرو در راستای تقویت گردشگری امضا شده، این بنا و سایر آثار اندیمشک مورد توجه و رسیدگی قرار گیرد.»
طراحی مسیر گردشگری دز
مجتبی گهستونی، فعال و پژوهشگر میراث فرهنگی خوزستان درباره کلیسای سانتا باربارا می‌گوید: «این بنا در اثر فرسایش تخریب شده و آب منطقه‌ای برنامه‌ای برای آن ندارد، درحالی که بازدید از سدها در خوزستان از دوم تا دوازدهم فروردین آزاد است. سد دز یک دریاچه بسیار زیبا در محدوده‌ اندیمشک و دزفول است و یک مجموعه پلاژ دارد. این سد اقامتگاه‌هایی هم دارد که وزارت نیرو و آب منطقه‌ای در راستای تفاهم‌نامه‌ای که برای تقویت گردشگری بسته‌اند درصدد احیا و حفاظت این اقامتگاه‌ها هستند. از سویی گنجینه آب خوزستان متولی گردشگری آب است که شناسایی، مرمت، احیا و حفاظت از سازه‌های آبی خوزستان و توسعه گردشگری آبی را در دستور کار دارد. در طول سه سال گذشته هم 515 اثر را شناسایی کرده و در فهرست مرمت قرار داده که برخی از این سازه‌ها مربوط به اندیمشک است.»  گهستونی می‌گوید: «یکی از کارها شناسایی، طراحی و ایجاد محورهای گردشگری بوده است. در این محورها آثار و جاذبه‌هایی وجود دارد که باید در محور گردشگری مورد توجه قرار بگیرند. فرضا در مسیر یک سازه آبی ممکن است یک اقامتگاه بومگردی، مرکز نیایشگاهی، منظر فرهنگی- تاریخی، جنگل، رودخانه، بنا یا روستای خاص باشد. در مسیر گردشگری سد دز هم کلیسای سانتا باربارای قرار دارد. وقتی می‌خواهید تاج سد، نیروگاه، پلاژ و ساحل دریاچه را ببینید طبیعتا یکی از آثار جلوی راهتان کلیسای سانتا باربارا است. پس وجود کلیسا به عنوان یکی از جاذبه‌ها و گزینه‌های جذب گردشگر می‌تواند مورد توجه و رسیدگی قرار گیرد.»  این فعال میراثی در خصوص نقش شورای خلیفه‌گری جنوب در حفظ این قبیل آثار می‌گوید: «ظاهرا این کلیسا تحت نظارت آنها نیست. اما به طور کلی شورای خلیفه‌گری جنوب در کارنامه خود کم‌کاری زیاد دارد و این شورا به هیچ وجه نگهداری آثار را در اولویت ندارد. چندی پیش یک مدرسه ارامنه در اهواز تخریب شد. کلیسای مسروپ اهواز را هم دزدان غارت کردند و پس از آن به حال خود رها شده؛ آرامستان را هم رها کرده‌اند چون کسی را ندارند آنجا دفن کنند و بیشتر تمرکزشان بر اصفهان است. اما در خصوص کلیسای سد درست است که متعلق به خارجی‌ها بوده و رها شده، اما می‌توان با مرمت آن حتی نمایشگاهی از عکس‌ها و اسناد حضور افرادی که بر روی سد کار کرده‌اند، برپا کرد.»
شهر سدها
این فعال میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به این که اندیمشک با داشتن سه سد دز، کرخه و بالارود به شهر سدها شهره است، تاکید می‌کند: «اندیمشک با این پتانسیل باید به دبیرخانه گردشگری آبی تبدیل شود و با توجه به وجود بخش گردشگری در سازمان آب خوزستان، توجه به آثار و جلوگیری از تخریب آن بخشی از وظیفه ذاتی اداره گردشگری سازمان آب است.» گهستونی یادآور می‌شود: «تنها کلیسای ثبت ملی خوزستان کلیسای آبادان و یک کلیسای باستانی در بهبهان به نام «تشان» متعلق به دوره ساسانی است، اما هیچ کدام از سه کلیسای اهواز ثبت ملی نشده و میراث فرهنگی ثبت آنها را پشت گوش انداخته است. آرامستان آشوری، کلدانی و ارامنه اهواز هم بیشتر مورد توجه شهرداری است.»

کلیسایی که تخریب شد کلیسایی که هست
ایتالیایی‌ها و کارکنان مسیحی سد دز و راه آهن اندیمشک دو کلیسا در این شهر ساختند، یکی کنار سد دز و دیگری در مرکز شهر اندیمشک که هم اکنون دیگر وجود ندارد، زیرا ویران شده است. کلیسای ویران شده اندیمشک تا سال ۸۲ عام‌المنفعه و فاقد سند رسمی مالکیت بود، اما در این سال توسط انجمن آشوری- کلانی تهران به ثبت رسید. این کلیسا یکی از نمونه‌های نادر معماری مینیمال در ایران بوده که نبش خیابان انقلاب و صفر احمدی در منطقه ۱ و بخش ۴ شهرداری قرار داشت و توسط خانواده‌های آشوری و ارمنی و پرسنل شرکت‌های خارجی مورد استفاده قرار می‌گرفت که آب انبار هم داشت. ظاهرا در بهمن ۸۶ این بنا توسط شخصی به نام مسعود رضایی میرقائد با قیمت ۱۶۰ میلیون تومان از خلیفه‌گری کاتولیک آشوری ـ کلانی خریداری و پس از آن تخریب و تبدیل به ساختمان دیگری می‌شود. میراث‌دوستان خوزستانی که شاهد تخریب کلیسای اندیمشک بودند، حالا نگران تخریب کلیسای زیبا و کوچک کنار سد دز هستند.