نگاهی به جاذبه‌های روستای «ده‌سرخ»، آخرین قدمگاه امام رضا(ع) در مسیر سفر به توس
خـــــــــاک ســــــــرخ
یكی از مجموعه دیدنی‌های كمتر شناخته شده خراسان رضوی، روستاهای تاریخی آن است؛ روستاهایی كه برخی از آنان چون كنگ، جاذبه‌های بكر گردشگری تاریخی را در خود نهفته دارند و برخی چون مایون، گردشگری طبیعی را. در این بین هستند روستاهایی كه هم از منظر تاریخی و طبیعی و هم مذهبی، جاذبه‌های منحصر به فردی دارند كه بی‌شك ده سرخ یكی از برجسته‌ترین آنهاست.
ده سرخ، آخرین قدمگاه رسمی امام رضا (ع) در مسیر سفر به توس عنوان شده است. براساس آنچه شیخ صدوق در صفحه 136جلد دوم كتاب «عیون اخبار الرضا» نقل كرده، حضرت رضا(ع) هنگام حركت در مسیر نیشابور به توس از این روستا گذشته است. شیخ صدوق ماجرای حضور ثامن الحجج(ع) در این روستا را این‌گونه ثبت كرده: «كاروانیان وارد روستای قریه الحمراء شدند. به آن جناب عرض شد ظهر شده آیا نماز می‌خوانید؟ حضرت از مركب فرود آمد و فرمود: «آبی برایم بیاورید.» گفتند: «یا ابن رسول‌ا... آبی با ما نیست.» حضرت با دست خویش زمین را بسود، آبی پدید آمد كه خود و اصحابش كه با او بودند، بدان وضو ساختند و در تخت‌گاهی كنار آن نماز گذاردند.»
ترجمه فارسی «قریه الحمراء» ده سرخ است و چشمه مورد وصف نیز مورد تایید بسیاری از سفرنامه‌نویسان قرار گرفته كه شاید شناخته‌شده‌ترین آنان ناصرالدین‌شاه قاجار باشد كه در سفرنامه‌اش این چشمه را «چشمه رضا» معرفی كرده و آورده است: «هشت زوج ملك را مشروب می‌نماید. آب‌چشمه‌اش زمستان و تابستان گرم است. مردم هر سال در آنجا قربانی‌ها می‌كنند و هر كس مرضی داشته باشد از بركت امام رضا(ع) شفا می‌یابد. رعیتش 20 خانوار و املاكش هشت زوجست».
چطور برویم ده سرخ؟
و اما ده سرخ امروزین روستایی كوهستانی نزدیك مشهد و در كیلومتر 45 جاده مشهد- نیشابور است. برای رفتن به این روستا كه از نظر جغرافیای سیاسی زیرمجموعه شهر ملك‌آباد شهرستان مشهد است باید 17 كیلومتری از میدان اصلی این شهر به سمت شمال‌غرب به پیش رفت. جاده كم‌عرض بوده و پستی و بلندی و پیچ و خم‌های خاص یك جاده روستایی در دامنه كوه‌های بینالود را دارد. هرچه به روستا نزدیك‌تر می‌شویم، كوه‌ها، تپه‌ها و زمین‌های بیشتری پدیدار می‌شود كه خاك آنها قرمزرنگ است؛ امری كه ناخودآگاه دلایل انتخاب چنین نامی را برای روستا روشن می‌كند. البته روایت محلی این سرخی چیز دیگری است و یكی از اهالی روستا آن را حاصل قتل‌عام مردم روستا به دست خوارج در دوران هرج و مرج ناشی از تغییر حكومت از امویان به عباسیان عنوان می‌كند؛ قتل‌عامی كه بر اثر آن خاك منطقه رنگ خون گرفته و هنوز هم به آن رنگ باقی است. تابلوهای طول مسیر نشان می‌داد این روستا كم مسافر نیست و خیلی‌ها برای تبرك گرفتن از چشمه‌ای كه با اشاره امام‌رضا(ع) شروع به جوشش كرده به آنجا سفر می‌كنند.
پس از یك رودخانه بدون آب فصلی به ابتدای روستای ده‌سرخ می‌رسیم. خیابان ورودی ده سرخ سرازیری تندی دارد. خانه‌های روستایی در دوطرف خیابان و در كوچه‌های باریك خاكی به صورت پلكانی ردیف شده و به هم تكیه داده‌اند. نمای اغلب ساختمان‌های روستا، كاه‌گل قرمزی است كه با خاك زمین‌های اطراف و مقداری آب و البته كاه باقی مانده از محصولات ساخته شده كه ضمن ایجاد نمایی یكنواخت و زیبا، سرخی ده‌سرخ را به رخ می‌كشد. انتهای سرازیری وسط روستا رودخانه‌ای با دیوار ساحلی كه پلی بتن روی آن بسته شده روستا را زیباتر می‌کند و بالای پل دو تابلو قرار دارد. روی یك تابلو نوشته شده، چشمه و مصلای امام رضا (ع) و دیگر تابلو مسیر بقعه مباركه امامزاده سید عبدالعزیز (ع) دیگر مكان مذهبی روستا را نشان می‌دهد.
و حالا چشمه حضرت ...
درست در كنار یك قطعه زمین یك‌دست، ساختمانی ساده قرار دارد كه بر بالای آن عبارت «چشمه حضرت» حك شده. فضای ساختمان، انسان را یاد آب‌انبارهای قدیم می‌اندازد خاصه آن‌كه برای رسیدن به چشمه باید حدود ده پله به سمت پایین طی كنی تا به یك محوطه كوچك حوض‌مانند یعنی همان مكان كاویدن زمین با دستان مبارك امام رئوف(ع) برسی. اینجا آبی سرد با فشاری قوی از دو قسمت دیوار بیرون می‌ریزد.
درست كنار ساختمان چشمه، فضای باز و مسطحی با حدود یك متر ارتفاع قرار دارد كه زائران به آن توجه ویژه‌ای دارند و آنجا نماز خوانده و طلب حاجت می‌كنند. در باور اهالی ده‌سرخ زمین حدود 600 متر مربعی تخت امام، همان مكانی است كه حضرت رضا (ع) با یاران خود در آن نماز به پای داشتند. آنان معتقدند براثر كرامت ثامن‌الحجج(ع) این قطعه زمین حركت كرده و به صورت پشته‌ای برجسته از زمین‌های اطراف متمایز شده است.
سایر دیدنی‌های ده سرخ
همان طور كه پیشتر گفته شد ده‌سرخ مكان زیارتی دیگری هم دارد. امامزاده عبدالعزیز(ع) كه به روایتی برادرزاده امام رضا (ع) و به روایتی دیگر از نوادگان حضرت سجاد(ع) است و مكان زیارتی این روستا محسوب می‌شود. برای زیارت این بنای تاریخی مذهبی باید از خیابان مقابل تخت‌امام حدود 500 متر یك شیب به نسبت تند را بالا رفت. بقعه این امامزاده به‌تازگی بازسازی و ضریحی جدید بر بالای قبر نصب شده و تعدادی واحد اقامتی كنار آن ایجاد شده است. قرار گرفتن این بقعه مطهر در بلندی باعث شده چشم‌انداز بسیار زیبایی به طبیعت داشته باشد. در كنار این بقعه غاری تاریخی به ارتفاع حداكثر 60 سانتی‌متر و با حفر‌ه‌ای بسیار تنگ و تو در تویی قرار دارد كه دیدن آن داستان قتل‌عام مردم روستا توسط خوارج را قابل‌قبول‌تر می‌كند.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
