راویان عاشورا در قرن جدید
مهدی توكلیان فعال فرهنگی
قرنهاست حماسه عاشورا و زندگانی امامحسین (ع)، افكار اندیشمندان، هنرمندان و پژوهشگران را به خود معطوف ساختهاست؛ تا آنجا كه گفته میشود در طول 14قرن گذشته بیش از 2000جلد كتاب و رساله درباره سومین خورشید آسمان ولایت و امامت و قیام عاشورا نگاشته شدهاست.این عدد البته اگر مقالات، منظومهها و چكامههای بیشماری را كه در مورد حماسه حسینی سروده و نوشته شده، در نظر گرفته شود به بیش از 5000 اثر مكتوب درحوزه معارف عاشورایی میرسیم كه در كنار سایر محصولات هنری در سالیان اخیر، بسیار عجیب و بینظیر است.
امروزه و در هزارهسوم میلادی و گسترش ارتباطات جهانی، انتقال فرهنگ عزاداری به روشهای غیرمكتوب، مانند كتاب و مجله و ابزارهای نوظهور بسیاری رایج شدهاست. گسترش رسانههای نوظهور و حضور گوشیهای هوشمند در كنار اینترنت روش جدیدی از انتقال مفاهیم و فرهنگها را به وجود آورده و مرزهای جغرافیایی را از بین بردهاست و از آنجا كه فرهنگ شیعی بیش از هر چیز، عاشورایی و حسینی است پس بر فرهنگبانان شیعه فرض است سعی خود را بیشتر از قبل به عاشورا و حماسهبزرگ حسینی معطوف كنند و با ژرفنگری و باریكبینی ـ كه لازمه چنین موضوع حیاتی و حساسی است ـ درباره حماسه عاشورا با رسانههای جدید تحقیق و پژوهش كنند؛ چرا كه پاسداری از مكتب تشیع در گرو پاسداری از فرهنگ عاشورا و كاری كه در این وادی مقدس ضرورت دارد، روایت دقیق و درست تاریخ عاشوراست.
با پژوهش و تعمق در ابعاد مختلف عاشورا و شناخت عمیق این واقعه میتوان حرمت و قداست آن را پاس داشت. پس از بعثت پیامبر اكرم (ص) عاشورا بیشترین نقش اصلاحی و بیدارگرانه را در فرهنگ مسلمانان ایفا كردهاست و هیچ حادثهای را ـ هرچند بزرگ و گسترده هم باشد ـ از نظر تأثیرگذاری مثبت نمیتوان با عاشورا مقایسه كرد.
عاشورا نقطهعطف بزرگی در تاریخ است. حتی باید گفت رسالت نبوی هم با قیام افشاگرانه فرزندش حسین (ع) از گزند تحریف و تخریب معنوی در امان ماند و جاودانه شد و امروزه هنرمندان و فعالان فرهنگی و رسانهای میتوانند فرهنگبانان شیعی در قرن حاضر باشند و با فعالیتهای جهادی و خالصانه خود كه ریشه در عشق و محبت به ذوات مقدس معصومین (ع) دارند، پاسداران حریم ولایت و امامت باشند و در نقش ترویجی خودحضوری موثر ارائه كنند.
غنابخشی فكری و محتوایی هنرمندان و فعالان رسانهای و هنری در ایام عزاداری ماههای محرم و صفر، درجهت ارتقا و تعمیق بصیرت و معرفت اقشار مختلف و آحاد علاقهمندان به هنر آیینی درباره فلسفه، عمق و ابعاد و تعلیمات و تبعات حماسه حسینی (ع) و مقابله با تحریفات و اكاذیب پدید آمده در این زمینه میتواند موثر واقع شده و اهتمام بیشتر به توسعه اندیشهها و نظرات دانشمندان و متفكران بزرگ درباره محرم و صفر و آیینهای عزاداری سالار شهیدان (ع) از جمله فعالیتهای تاثیرگذار در این موضوع مهم است.
صیانت از روشهای اصیل و سنتی عزاداری و بررسی راهكارهای تقویت و توسعه آن متناسب با روح حماسی محرم و صفرو ذوق، سلیقه و گرایشهای نسل امروز نیز از وظایف هنرمدان در عصر حاضر است كه بر مبنای معرفت و شناخت بیشتر و تولید آثار هنرمندانه مبنی بر پژوهش میسر خواهد شد.