گفت‌وگو با ركورد دار صدور احکام مجازات جایگزین حبس در كرمان
از كمك به بیماران بدون همراه تا تدریس رایگان به دانش آموزان بی‌بضاعت
لبخند، عطر خوش، حوصله و خلاقیت نخستین نشانه‌هایی است كه در اولین برخورد با قاضی محمد اطمینان - صادركننده بیشترین آرای جایگزین حبس در كرمان - به ذهن متبادر می‌شود و یادآوری می کند این قاضی
خوش ذوق همان است که محكومان را به جای زندان به خدمات عام‌المنفعه محكوم می‌كند. محمد اطمینان متولد 1350 در رفسنجان است و كار خود را در دستگاه قضایی از سال 1382 به‌عنوان قاضی تحقیق در دادگستری اصفهان آغاز كرده و سابقه فعالیت به عنوان دادیار دادگاه كرمان، شش سال بازپرس دادسرای كرمان و سه سال رئیس شعبه 108 كیفری را در كارنامه كاری خود دارد. وی از سال 95 تاكنون 32 حكم جایگزین حبس صادر كرده كه بیشترین حكم صادره در این زمینه محسوب می‌شود.
اطمینان با تاكید بر این‌كه زندان فایده‌ای برای زندانی، خانواده وی و جامعه ما ندارد، گفت: گرچه سیاست تقنینی در رابطه با مجازات‌های جایگزین حبس از سال‌ها قبل وجود داشته، اما از سال 1392 دستگاه قضایی به سمتی رفت كه در برخی جرایم امكان اعمال مجازات جایگزین حبس فراهم شد.
وی با اشاره به این‌كه قاضی برای جرایمی كه تا سه ماه حبس دارد باید از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده كند، ادامه داد: در جرایمی كه بین سه تا شش ماه است و متهم سابقه كیفری ندارد و نیز در جرایم غیرعمد قاضی می‌تواند از مجازات جایگزین حبس استفاده كند.
وی با اشاره به این‌كه قانونگذار برای متهمان در حوزه جرایم امنیتی اجازه استفاده از مجازات جایگزین حبس را نداده است، خاطرنشان كرد: اگر متهم مشمول تعدد جرم باشد و یكی از مجازات‌ها بیشتر از شش ماه حبس باشد، نمی‌تواند از مجازات جایگزین حبس استفاده كند.
كارهای عام المنفعه
برای پزشكان به جای زندان
قاضی اطمینان با اشاره به محكوم شدن یك دندانپزشك به مجازات جایگزین حبس، گفت: اگر این فرد را به زندان فرستاده بودم ضمن ضربه زدن به بنیه كاری و حیثیت وی، او از مسیر علمی خود خارج می‌شد؛ از این رو در زمان صدور حكم وی به این موضوع توجه كردم تا كاری كنم او ضمن مجازات شدن از علم و تخصص اش برای جامعه استفاده كنیم. پس از بررسی‌های لازم متوجه شدیم سیستم بهداشت و درمان زندان نیاز به دندانپزشك دارد و از این رو او را به ارائه خدمات دندانپزشكی در زندان محكوم كردم.
رئیس شعبه 108 كیفری گفت: پزشك دیگری كه به‌دلیل سهل‌انگاری و عدم رعایت نظامات دولتی و تقصیر در كار موجب فوت فردی شده بود را نیز به جای سه سال حبس به 500 ساعت ویزیت بیماران بی‌بضاعت در مناطق محروم محكوم كردم تا ضمن مجازات او، این فرد را به اجتماع بازگردانیم.
اطمینان با اشاره به این‌كه یك فرد با تحصیلات عالی دانشگاهی هم به جای زندان رفتن، تدریس به دانش‌آموزان در حوزه فنی و حرفه‌ای را قبول كرد، گفت: یكی از ورزشكاران حرفه‌ای نیز به جای مجازات حبس به آموزش افراد در مراكز بهداشتی و
دانش آموزان محكوم شد.
وی خاطرنشان كرد: آتش‌نشان كرمانی كه به دلیل یك غفلت كوچك محكوم شده بود نیز به جای مجازات حبس به تدریس برای دانش‌آموزان محكوم شد كه مسؤولان آموزش و پرورش به‌دلیل آگاه‌سازی دانش‌آموزان از این موضوع استقبال كردند.
وی با اشاره به این‌كه برخی زندان‌ها به دانشگاه بزهكاری تبدیل شده اند و باید تلاش كنیم تا اثرات منفی آن كاهش یابد، افزود: از آنجا كه بسیاری از جرایم باندی در زندان آغاز می‌شود، با اعمال مجازات جایگزین حبس می‌توان از بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری كرد.
وی خاطرنشان كرد: مجازات جایگزین حبس سوءسابقه كیفری برای افراد ایجاد نمی‌كند و از برچسب خوردن به افراد جلوگیری می‌كند؛ این موضوع یكی از مجازات‌های جایگزین حبس است.
وی درباره ضمانت اجرا شدن یا نشدن مجازات جایگزین حبس نیز گفت: در قانون پیش‌بینی شده در صورت اجرا نشدن مجازات جایگزین حبس تا یك‌سوم یا یك‌دوم به مدت این مجازات‌ها اضافه شود ضمن این‌که تبدیل این نوع مجازات به حبس نیز امكان‌پذیر است.
كمك به بیماران به جای زندان
قاضی اطمینان اظهارکرد: فردی كه مرتكب قتل غیرعمد چهار نفر در یك حادثه تصادف شده بود را به 1200 ساعت خدمات عمومی برای كمك به بیماران بدون همراه در سه بیمارستان محكوم كردم و این فرد آن‌قدر كار خود را به خوبی انجام داده بود كه پس از طی این مدت در یكی از بیمارستان‌ها به‌عنوان نیروی رسمی مشغول كار شده و خانواده وی بسیار از این موضوع ابراز رضایت كرده‌اند.
قاضی اطمینان درباره سایر مجازات‌های صادر شده جایگزین حبس نیز گفت: به‌عنوان نمونه فردی كه به‌دلیل شكار غیرمجاز محكوم شده بود به ساخت آبشخور برای محیط‌زیست محكوم شد وسازمان حفاظت محیط‌زیست نیز از این حكم بسیار استقبال كرد.
وی ادامه داد: در حكم دیگری فردی كه مدیرعامل یك شركت بود و به‌دلیل
رعایت نکردن مقررات دولتی محكوم شده بود، به خرید كتاب برای دانشگاه شهید باهنر كرمان محكوم شد.
قاضی اطمینان افزود: یكی از رستوران‌هایی كه به‌دلیل رعایت نکردن بهداشت عمومی محكوم شده بود نیز به تهیه و توزیع غذا برای افراد بی‌بضاعت محكوم شد كه در نهایت به تنبیه وجدانی و فكری او منجر شد.
وی با اشاره به دشواری‌های صدور احكام جایگزین حبس گفت: صدور این‌گونه احكام كار خوب است گرچه شاید با حواشی همراه باشد اما در هیچ كاری نمی‌توان ادعا كرد وقتی سنت‌شكنی می‌كنیم كار بی‌هیچ عیب و نقص انجام می‌شود، البته می‌توان تمام این موارد را مدیریت كرد. این قاضی 47 ساله یادآور شد: یك دانشجوی پزشكی زاهدانی كه به دلیل تصادف مرتكب قتل غیرعمد شده بود به 500 ساعت تدریس ریاضی و فیزیك به دانش‌آموزان بی‌بضاعت شهر زاهدان محكوم شد و مسؤولان آموزش و پرورش این شهر نیز از این حكم ابراز رضایت کردند و با روی باز پذیرفتند. وی ادامه داد: هیات مدیره یك مجتمع مسكونی كه همگی‌شان تحصیلكرده بوده و بر اثر مسامحه و كوتاهی در سرویس آسانسور و فوت یك نفر در آن، محكوم شده بودند نیز به تدریس در آموزشگاه‌ها، مدارس، كاشت درخت و اصلاح نباتات محكوم شدند كه بازتاب بسیار خوبی داشت.
وی گفت: هیچ مقام قضایی از نظر اخلاقی و وجدانی دوست ندارد متهم وارد زندان شود اما وقتی قانون مجازاتی را مشخص كرده، قضات به‌عنوان سربازان عدالت و مجریان عدالت كیفری و حقوقی باید مجازات را اعمال كنند، اما وقتی با مجازات جایگزین حبس می‌توانیم متهمی را به جامعه برگردانیم، ضمن رضایت متهمان و خانواده‌های آنها، با وجدانی آسوده‌تر به فعالیت خود ادامه می‌دهیم.
خوش ذوق همان است که محكومان را به جای زندان به خدمات عام‌المنفعه محكوم می‌كند. محمد اطمینان متولد 1350 در رفسنجان است و كار خود را در دستگاه قضایی از سال 1382 به‌عنوان قاضی تحقیق در دادگستری اصفهان آغاز كرده و سابقه فعالیت به عنوان دادیار دادگاه كرمان، شش سال بازپرس دادسرای كرمان و سه سال رئیس شعبه 108 كیفری را در كارنامه كاری خود دارد. وی از سال 95 تاكنون 32 حكم جایگزین حبس صادر كرده كه بیشترین حكم صادره در این زمینه محسوب می‌شود.
اطمینان با تاكید بر این‌كه زندان فایده‌ای برای زندانی، خانواده وی و جامعه ما ندارد، گفت: گرچه سیاست تقنینی در رابطه با مجازات‌های جایگزین حبس از سال‌ها قبل وجود داشته، اما از سال 1392 دستگاه قضایی به سمتی رفت كه در برخی جرایم امكان اعمال مجازات جایگزین حبس فراهم شد.
وی با اشاره به این‌كه قاضی برای جرایمی كه تا سه ماه حبس دارد باید از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده كند، ادامه داد: در جرایمی كه بین سه تا شش ماه است و متهم سابقه كیفری ندارد و نیز در جرایم غیرعمد قاضی می‌تواند از مجازات جایگزین حبس استفاده كند.
وی با اشاره به این‌كه قانونگذار برای متهمان در حوزه جرایم امنیتی اجازه استفاده از مجازات جایگزین حبس را نداده است، خاطرنشان كرد: اگر متهم مشمول تعدد جرم باشد و یكی از مجازات‌ها بیشتر از شش ماه حبس باشد، نمی‌تواند از مجازات جایگزین حبس استفاده كند.
كارهای عام المنفعه
برای پزشكان به جای زندان
قاضی اطمینان با اشاره به محكوم شدن یك دندانپزشك به مجازات جایگزین حبس، گفت: اگر این فرد را به زندان فرستاده بودم ضمن ضربه زدن به بنیه كاری و حیثیت وی، او از مسیر علمی خود خارج می‌شد؛ از این رو در زمان صدور حكم وی به این موضوع توجه كردم تا كاری كنم او ضمن مجازات شدن از علم و تخصص اش برای جامعه استفاده كنیم. پس از بررسی‌های لازم متوجه شدیم سیستم بهداشت و درمان زندان نیاز به دندانپزشك دارد و از این رو او را به ارائه خدمات دندانپزشكی در زندان محكوم كردم.
رئیس شعبه 108 كیفری گفت: پزشك دیگری كه به‌دلیل سهل‌انگاری و عدم رعایت نظامات دولتی و تقصیر در كار موجب فوت فردی شده بود را نیز به جای سه سال حبس به 500 ساعت ویزیت بیماران بی‌بضاعت در مناطق محروم محكوم كردم تا ضمن مجازات او، این فرد را به اجتماع بازگردانیم.
اطمینان با اشاره به این‌كه یك فرد با تحصیلات عالی دانشگاهی هم به جای زندان رفتن، تدریس به دانش‌آموزان در حوزه فنی و حرفه‌ای را قبول كرد، گفت: یكی از ورزشكاران حرفه‌ای نیز به جای مجازات حبس به آموزش افراد در مراكز بهداشتی و
دانش آموزان محكوم شد.
وی خاطرنشان كرد: آتش‌نشان كرمانی كه به دلیل یك غفلت كوچك محكوم شده بود نیز به جای مجازات حبس به تدریس برای دانش‌آموزان محكوم شد كه مسؤولان آموزش و پرورش به‌دلیل آگاه‌سازی دانش‌آموزان از این موضوع استقبال كردند.
وی با اشاره به این‌كه برخی زندان‌ها به دانشگاه بزهكاری تبدیل شده اند و باید تلاش كنیم تا اثرات منفی آن كاهش یابد، افزود: از آنجا كه بسیاری از جرایم باندی در زندان آغاز می‌شود، با اعمال مجازات جایگزین حبس می‌توان از بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری كرد.
وی خاطرنشان كرد: مجازات جایگزین حبس سوءسابقه كیفری برای افراد ایجاد نمی‌كند و از برچسب خوردن به افراد جلوگیری می‌كند؛ این موضوع یكی از مجازات‌های جایگزین حبس است.
وی درباره ضمانت اجرا شدن یا نشدن مجازات جایگزین حبس نیز گفت: در قانون پیش‌بینی شده در صورت اجرا نشدن مجازات جایگزین حبس تا یك‌سوم یا یك‌دوم به مدت این مجازات‌ها اضافه شود ضمن این‌که تبدیل این نوع مجازات به حبس نیز امكان‌پذیر است.
كمك به بیماران به جای زندان
قاضی اطمینان اظهارکرد: فردی كه مرتكب قتل غیرعمد چهار نفر در یك حادثه تصادف شده بود را به 1200 ساعت خدمات عمومی برای كمك به بیماران بدون همراه در سه بیمارستان محكوم كردم و این فرد آن‌قدر كار خود را به خوبی انجام داده بود كه پس از طی این مدت در یكی از بیمارستان‌ها به‌عنوان نیروی رسمی مشغول كار شده و خانواده وی بسیار از این موضوع ابراز رضایت كرده‌اند.
قاضی اطمینان درباره سایر مجازات‌های صادر شده جایگزین حبس نیز گفت: به‌عنوان نمونه فردی كه به‌دلیل شكار غیرمجاز محكوم شده بود به ساخت آبشخور برای محیط‌زیست محكوم شد وسازمان حفاظت محیط‌زیست نیز از این حكم بسیار استقبال كرد.
وی ادامه داد: در حكم دیگری فردی كه مدیرعامل یك شركت بود و به‌دلیل
رعایت نکردن مقررات دولتی محكوم شده بود، به خرید كتاب برای دانشگاه شهید باهنر كرمان محكوم شد.
قاضی اطمینان افزود: یكی از رستوران‌هایی كه به‌دلیل رعایت نکردن بهداشت عمومی محكوم شده بود نیز به تهیه و توزیع غذا برای افراد بی‌بضاعت محكوم شد كه در نهایت به تنبیه وجدانی و فكری او منجر شد.
وی با اشاره به دشواری‌های صدور احكام جایگزین حبس گفت: صدور این‌گونه احكام كار خوب است گرچه شاید با حواشی همراه باشد اما در هیچ كاری نمی‌توان ادعا كرد وقتی سنت‌شكنی می‌كنیم كار بی‌هیچ عیب و نقص انجام می‌شود، البته می‌توان تمام این موارد را مدیریت كرد. این قاضی 47 ساله یادآور شد: یك دانشجوی پزشكی زاهدانی كه به دلیل تصادف مرتكب قتل غیرعمد شده بود به 500 ساعت تدریس ریاضی و فیزیك به دانش‌آموزان بی‌بضاعت شهر زاهدان محكوم شد و مسؤولان آموزش و پرورش این شهر نیز از این حكم ابراز رضایت کردند و با روی باز پذیرفتند. وی ادامه داد: هیات مدیره یك مجتمع مسكونی كه همگی‌شان تحصیلكرده بوده و بر اثر مسامحه و كوتاهی در سرویس آسانسور و فوت یك نفر در آن، محكوم شده بودند نیز به تدریس در آموزشگاه‌ها، مدارس، كاشت درخت و اصلاح نباتات محكوم شدند كه بازتاب بسیار خوبی داشت.
وی گفت: هیچ مقام قضایی از نظر اخلاقی و وجدانی دوست ندارد متهم وارد زندان شود اما وقتی قانون مجازاتی را مشخص كرده، قضات به‌عنوان سربازان عدالت و مجریان عدالت كیفری و حقوقی باید مجازات را اعمال كنند، اما وقتی با مجازات جایگزین حبس می‌توانیم متهمی را به جامعه برگردانیم، ضمن رضایت متهمان و خانواده‌های آنها، با وجدانی آسوده‌تر به فعالیت خود ادامه می‌دهیم.
