اشکوخنده با چاشنی انتقاد
تا سالها عدهای که پیگیر اخبار فضای سیاسی و فرهنگی کشور بودند، مسعود دهنمکی را بهعنوان فعال سیاسی، نگارنده برخی مقالات در نشریاتی چون یالثارات و پس از آن سردبیر و مدیرمسئول نشریههایی مثل شلمچه و جبهه میشناختند؛ تا اینکه جوان آن سالها، وارد گود فیلمسازی شد و مستندهایی را به تصویر کشید که پربازخورد بودند. او که دیگر بهعنوان کارگردان شناخته میشد، سال 1385 فیلمی را برای نمایش بر پرده سینما ساخت که میتوان ادعا کرد بسیاری از ایرانیان آن را دیده باشند؛ چه در زمانی که اکران بود و به فروش بالایی رسید و چه از آن سال تا امروز که بارها از شبکههای مختلف سیما روی آنتن رفته است. این فیلم سال 1386 به پرفروشترین فیلم سینمایی سال بدل شد.
«اخراجیها»، نخستین فیلم سینمایی دهنمکی برای بسیاری شگفتانه به شمار میآمد. شگفتانهای فارغ از دیدگاهشان نسبت به کیفیت اثر و به خاطر اینکه گمان میکردند ساخت یک فیلم کمدی با حضور چهرههای مطرح سینمایی کشور در فضای جبهه و جنگ، از ایدئولوژی و نگاه دهنمکی دور باشد. دهنمکی اما با ادامه این مسیر، پاسخی همیشگی به این دست شگفتیها داد و نام خودش را هم بهعنوان کارگردانی با آثاری مختلف در سینمای ایران ثبت کرد.
او سراغ ژانرهای دیگر هم رفت و در این سالها فیلمی مثل «رسوایی» ساخت یا سریال «دادستان» را روی آنتن تلویزیون فرستاد که کمدی نبودند؛ ولی در بیشتر آثارش همچنان در قالب یک شخصیت یا موقعیتهای خاص رگههایی از طنز را حفظ کرد و همچنین دیالوگهای کنایهآمیز و حاوی انتقادهای اجتماعی و سیاسی را به مشخصهای از کارهایش بدل ساخت. البته خود او و آثارش هم هیچگاه از گزند انتقاد و نگاههای مخالف در امان نبودند. صاحبان این نگاه یا از آن دسته هستند که با مرام و مسلک او از دیرباز تا امروز کنار نیامدند یا اینکه مثل هر فیلمساز دیگری، نقدهایی به دهنمکی در مقام نویسنده و کارگردان دارند. با وجود این همیشه نام دهنمکی بر یک اثر مساوی با جلبشدن توجههاست و بسیاری میخواهند ببینند در کار تازهاش چه حرفی برای گفتن دارد. به واسطه سابقه او در ساخت کمدی سهگانه اخراجیها که با استقبال مخاطبان مواجه شد و در نخستین فصلش نظر منتقدان را هم تا حد زیادی جلب کرد، میتوان گفت که در آثارش میتواند با مخاطبان ارتباط برقرار کند و به همین دلیل انتظار میرود موفقیتهای او در این امر تکرار شود.
این سالها فعالیت دهنمکی در تلویزیون پررنگتر از سینما شده است. او سال 1389 و پس از چند تجربه در پرده نقرهای به تلویزیون آمد و سریال «دارا و ندار» را با بازیگران زیادی که اغلب چهرههای کمدی بودند کارگردانی کرد. سال 1393 هم به این قاب بازگشت و نسخه سریال «معراجیها» که در هیات فیلم سینمایی روی پرده رفته بود را به پخش رساند. پس از غیبتی چندساله، سال 1399 دادستان را راهی آنتن کرد که فارغ از فضای کمدی بیشتر ساختههای دهنمکی بود اما میشد لحظههای شیرین در آن یافت و باز به خصلت همیشگی آفریدههای دهنمکی رسید که اشک و خنده را توامان دارد. او که از سال 1397 و پس از «زندانیها»، فیلم تازهای را در اکران نداشته است، باز کار جدیدی را برای تلویزیون ساخته که همین روزها پخش میشود و سریال دیگری را در دست دارد.
نوشین مجلسی - گروه رسانه
او سراغ ژانرهای دیگر هم رفت و در این سالها فیلمی مثل «رسوایی» ساخت یا سریال «دادستان» را روی آنتن تلویزیون فرستاد که کمدی نبودند؛ ولی در بیشتر آثارش همچنان در قالب یک شخصیت یا موقعیتهای خاص رگههایی از طنز را حفظ کرد و همچنین دیالوگهای کنایهآمیز و حاوی انتقادهای اجتماعی و سیاسی را به مشخصهای از کارهایش بدل ساخت. البته خود او و آثارش هم هیچگاه از گزند انتقاد و نگاههای مخالف در امان نبودند. صاحبان این نگاه یا از آن دسته هستند که با مرام و مسلک او از دیرباز تا امروز کنار نیامدند یا اینکه مثل هر فیلمساز دیگری، نقدهایی به دهنمکی در مقام نویسنده و کارگردان دارند. با وجود این همیشه نام دهنمکی بر یک اثر مساوی با جلبشدن توجههاست و بسیاری میخواهند ببینند در کار تازهاش چه حرفی برای گفتن دارد. به واسطه سابقه او در ساخت کمدی سهگانه اخراجیها که با استقبال مخاطبان مواجه شد و در نخستین فصلش نظر منتقدان را هم تا حد زیادی جلب کرد، میتوان گفت که در آثارش میتواند با مخاطبان ارتباط برقرار کند و به همین دلیل انتظار میرود موفقیتهای او در این امر تکرار شود.
این سالها فعالیت دهنمکی در تلویزیون پررنگتر از سینما شده است. او سال 1389 و پس از چند تجربه در پرده نقرهای به تلویزیون آمد و سریال «دارا و ندار» را با بازیگران زیادی که اغلب چهرههای کمدی بودند کارگردانی کرد. سال 1393 هم به این قاب بازگشت و نسخه سریال «معراجیها» که در هیات فیلم سینمایی روی پرده رفته بود را به پخش رساند. پس از غیبتی چندساله، سال 1399 دادستان را راهی آنتن کرد که فارغ از فضای کمدی بیشتر ساختههای دهنمکی بود اما میشد لحظههای شیرین در آن یافت و باز به خصلت همیشگی آفریدههای دهنمکی رسید که اشک و خنده را توامان دارد. او که از سال 1397 و پس از «زندانیها»، فیلم تازهای را در اکران نداشته است، باز کار جدیدی را برای تلویزیون ساخته که همین روزها پخش میشود و سریال دیگری را در دست دارد.
نوشین مجلسی - گروه رسانه