خشکی گیاهان‌دارویی در زمین بی‌توجهی‌ها

خشکی گیاهان‌دارویی در زمین بی‌توجهی‌ها

براساس آمارها 8423 گونه گیاهی در ایران شناسایی شده که 2300 گونه به عنوان گونه‌های دارویی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از این میزان بیش از ۱۰۰ گونه صنعتی‌سازی شده است. اما مشکل اینجاست که هنوز به این داروخانه بزرگ به چشم یک‌صنعت نگاه نمی‌شود و کسی برنامه مشخصی برای بهره‌برداری از این همه ثروت خدادادی ندارد.

«گیاهان دارویی» واژه‌ای است که برای همه آشناست و چندسالی می‌شود که شهروندان به سمت درمان‌هایی با این روش می‌روند. از توانمندی‌های ایران در این زمینه همین بس که بدانیم از ۱۲هزار گونه قاره اروپا 8423 گونه از گیاهان در ایران وجود دارد اما نبود صنایع اولیه، عمر گیاهان دارویی را در طبیعت استان‌ها کوتاه کرده و بسیاری از این گونه‌ها پس از برداشت به دلیل فرآوری و خشک یا بسته‌بندی نشدن، کارکرد اقتصادی و دارویی خود را از دست می‌دهند. حالا هر چقدر بخواهیم به گیاهان دارویی بگوییم «طلای سبز» اگر این طلا برای ایران ارزآوری نداشته باشد، نمی‌توانیم به رشد و کشت آنها دل‌خوش کنیم. در ساده‌ترین حالت، نبود صنایع تبدیلی، گیاهان به‌دست‌آمده را بدون هیچ تغییری و فقط در حد خشک‌شده به دست مصرف‌کننده می‌رساند و از طرف دیگر چرای بی‌رویه و وجود دام‌های مازاد در عرصه‌های مرتعی و سرمایه‌گذاری ضعیف در حوزه زیرساخت‌های فرآوری، باعث شده تا بسیاری از گونه‌های گیاهی و دارویی زیر سم دام‌ها یا چرخ ماشین گردشگران و طبیعت‌گردان له شوند و این طلاهای سبز که ارزآوری‌ای معادل نفت دارند در اقتصاد ایران نقش کمرنگی داشته باشند. گل‌‌گاوزبان، به لیمو، آویشن، نعنا، رزماری، گل‌محمدی، بابونه و ده‌ها گیاه دارویی دیگر را می‌شناسیم که در گوشه و کنار استان‌های مختلف ایران به صورت خودرو هستند. ضمن این‌که با شرایط اقتصادی و گرانی اقلام دارویی و درمانی که بر جامعه حاکم است، ضرورت استفاده و جایگزینی گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد.
 
ایران ظرفیتی عظیم 
مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با بیان این‌که طی پنج سال گذشته 8000 تن بهره‌برداری گیاهان دارویی داشتیم و 6000 تن صادرات صورت گرفته می‌گوید: «هم‌اکنون 2423 گونه شناسایی‌شده برای مصرف داخلی است. طبق مطالعات صورت گرفته 8423 گونه انواع گیاهان در ایران شناسایی شده که 2300 گونه به عنوان گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی، عطری و لوازم بهداشتی و 1728 گونه اندیمیک و منحصربه‌فرد ایران هستند.»
ترحم بهزاد ادامه می‌دهد: «بیش از دوسوم گونه گیاهی قاره‌اروپا در ایران وجود دارد و از ۱۲ هزار گونه قاره اروپا، 8423 گونه در ایران وجود دارد. طی چندسال کارهای خوبی برای گیاهان دارویی صورت گرفت اما یکسری محدودیت‌هایی وجود دارد و برنامه داریم در اراضی کم‌بازده و اراضی تخریب خلع‌ید‌شده و اراضی شیبدار توسعه کشت گیاهان دارویی صورت گیرد.» ویژگی گیاهان دارویی این است که به دلیل نیاز و توقع کم در اکثر اراضی شیبدار، شیب ملایم و حاصلخیزی کم، رشد می‌کنند.