یادداشتی بر کتاب تاریخ شفاهی جنبش دانشجویی مسلمان
تلاش برای حفظ دانشگاه!
یکی از مسائل مهم و اثرگذار در تاریخ معاصر، نقش دانشجویان در حوادث و رویدادهای گوناگون است. از دههها پیش از انقلاب، دانشگاهها محل تجمع متفکرین و شروع برخی حرکات مهم سیاسی بوده است.
حوالی انقلاب نیز این مسئله شدت گرفت و پس از انقلاب هم ادامه داشت، به خصوص در سالهای ابتدایی، دانشجویان آغازگر رویدادهای مهمی بودند که در حال حاضر صرفا به مناسبتهایی در تقویم و یا یادآوریهایی سطحی در رسانه تبدیل شدهاند. در دانشگاههای مختلف، پشت هرکدام از این رویدادها، و در حواشی آنان، اتفاقات بسیار زیادی افتاده است. دانشگاهها میدان مواجهه افراد گوناگون با عقاید مختلف بوده است. انقلابیها، ملیگراها، چپها، اعضای مجاهدین، طرفداران طیفهای مختلف بزرگ و کوچک، دوستداران غرب و امیدواران به بازگشت شاه همه و همه در برابر یکدیگر بودند. گاهی مناظره و گفتوگو، گاهی بحث و جدل و گاه اعتراض و درگیریهای شدید بین این گروهها رخ میداد.کتاب تاریخ شفاهی جنبش دانشجویی مسلمان، سراغ برخی دانشجویان آن روزگار رفته که هرکدام در کنار حضور در اتفاقات مختلف، در برخی اتفاقات نقش اثرگذاری نیز داشتهاند. دانشجویانی که در آن شلوغیها و حضور فعال و پرشور و درگیریهای گوناگون انواع اقشار، تلاش کردند اندیشه و هدف انقلاب را در دانشگاهها حفظ و پیاده کنند و شر دشمنان مختلفی را که دانشگاهها را پایگاه خود کرده بودند، از انقلاب دور نگه دارند.در ابتدا با جزئیاتی از تسخیر سفارت آمریکا موسوم به لانه جاسوسی و روند شکلگیری انقلاب فرهنگی آشنا میشویم. مصاحبهها فقط مربوط به دانشجویان اوایل انقلاب نیست و هرچه جلوتر میرویم، به دانشجویان دهههای 70 و 80 نیز میرسیم و برخی وقایع مهم آن دوران را مانند اتفاقات کوی دانشگاه سال 78، درگیریهای گروههای مختلف دانشجویی با دولتهای گوناگون و ...، از زبان شاهدین عینی میخوانیم و میفهمیم برای حفظ فضای اسلامی و انقلابی دانشگاهها و جامعه - با همه کمی و کاستیهایی که امروزه وجود دارد - چه زحماتی کشیده شده است. در سالهای قبل به خصوص اوایل انقلاب، دانشگاهها مرکز جریان سازی در سطح جامعه بودند و بخش مهمی از اتفاقات از آنجا راهاندازی میشد. به همین دلیل مورد توجه گروههای بسیاری از جمله مخالفان انقلاب اسلامی قرار گرفته بود.در این سند مهم تاریخی با 29 نفر از دانشجویان این ادوار مصاحبههایی انجام گرفته است. افرادی که برخی از آنان در سالهای اخیر مسئولیتهای گوناگونی نیز داشتهاند و نام آنها را از رسانههای مختلف شنیدهایم. در خود مصاحبه و گفتوگوها نیز از کسانی نام برده میشود که باز امروزه برای ما آشنا هستند و دانستن پیشینه این افراد در زمان دانشجویی به جذابیت اثر افزوده است.
محمدرضا خراسانیزاده - نویسنده