یادداشتی بر مجموعه « آنات» اثر حامد طونی
رباعی آیینه تاملات فلسفی
بدون شک رباعی یکی از شگفت و شگرف‌ترین قالب‌های شعر فارسی است. کار رباعی‌سرا به عبارتی جای دادن بحر در کوزه است که سخت و دشوار بودنش بر کسی پوشیده نیست. برخلاف برخی که رباعی را تفنن شاعر می‌پندارند و نه قالبی جدی و قابل توجه؛ در واقع رباعی آیینه تمام‌نمای آنات و تاملات فلسفی و عمیق شاعر است.
مجموعه رباعی آنات اثر حامد طونی، سند محکمی بر این مدعا و مثالی بارز از این تعریف از رباعی است. در واقع اگر کسی بدون شناخت از این قالب و قبل از شنیدن این تعریف از رباعی، مجموعه آنات را ورق بزند، پس از خوانش می‌تواند این تعریف را ارائه کند. حامد طونی در این مجموعه، به خوبی و تمام و کامل مخاطب را با منظومه فکری خود همراه می‌کند و با جزئی‌نگری در تماشا و پرهیز از کلیشه و تکرار، مخاطب را آن به آن شگفت‌زده می‌کند.
از فصل اول کتاب که با آنات حامد طونی همراه می‌شویم، مسیر منظومه فکری او با طبیعت‌گرایی و نگاه وحدت وجودی به اشیا و مخلوقات آغاز می‌شود. او در یکی از رباعی‌های این فصل می‌سراید:
«گل کرده بهار غنچه‌ها غرق شهود
هر چلچله و چکاوکی گرم سرود
یکپارچه در حال نماز است وجود
گل‌ها به قیام...
ابر سرگرم سجود...»
در کنار حال و هوای مضمونی این اثر، از حیث فرم نیز شیوه نگارش پلکانی مصرع چهارم این رباعی در خدمت مضمون و تداعی‌کننده تسبیح پدیده‌های طبیعت است. شاعر در این رباعی پدیده‌ای طبیعی را در قیام و پدیده طبیعی دیگری را در سجده می‌بیند.
در فصل دوم کتاب با تنهایی و سرگردانی انسان معاصر روبه‌رو می‌شویم و به خوبی شاعر ما را در این ساحت با خود
همراه می‌کند.
فصل سوم را می‌توان فصل عشق در منظومه فکری حامد طونی دانست. نگاهی عمیق و وسیع به عشق که با برخی عاشقانه‌های سخیف و ضعیف امروزی، فاصله بسیار دارد و مخاطب را شگفت‌زده می‌کند.
در فصل چهارم حامد طونی ما را با روزمرگی دنیای امروز روبه‌رو کرده و با استفاده خوب از ظرفیت رباعی مخاطب را در لحظاتی میخکوب می‌کند و به تامل فرو می‌برد.
فصل پنجم کتاب نیز ما را با تأملات آیینی شاعر همراه می‌کند. محض نمونه نگاه روشن شاعر به تعریف شهادت در این فصل از رباعی اول خودنمایی می‌کند:
«با عشق دوباره عهد بستیم ای مرگ
از دل تب ترس را گسستیم ای مرگ
هر بار به شهر ما شهیدی آمد
در مجلس ختم تو نشستیم ای مرگ»
و فصل آخر کتاب نیز فصل مرگ اندیشی است که همواره در دنیای رباعی جایگاه خود را داشته و دارد و حامد طونی نیز به‌خوبی در این فصل، ما را با نگاهش به مرگ آشنا می‌کند همان‌طور که در ابتدای این یادداشت اشاره شد حامد طونی در این اثر، به خوبی مخاطب را با منظومه فکری خود همراه می‌کند و در یک سیر تماشایی به سرانجام می‌رساند. همچنین از نظر فنی، پیوستگی فرم و محتوا، جزئی‌نگری در تماشاها، استفاده خوب از ظرفیت موسیقی کناری به عنوان یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های رباعی و نیز ضربه‌های پایانی خوب و تاثیرگذار که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این قالب شعری است، مخاطب را شگفت‌زده می‌کند. به عقیده بنده مجموعه رباعی آنات، یکی از بهترین و اثرگذارترین نمونه‌های این سال‌هاست و تاثیر خوبی بر رباعی امروز ما خواهد گذاشت.
سیدعلی نقیب | نویسنده ومنتقد
از فصل اول کتاب که با آنات حامد طونی همراه می‌شویم، مسیر منظومه فکری او با طبیعت‌گرایی و نگاه وحدت وجودی به اشیا و مخلوقات آغاز می‌شود. او در یکی از رباعی‌های این فصل می‌سراید:
«گل کرده بهار غنچه‌ها غرق شهود
هر چلچله و چکاوکی گرم سرود
یکپارچه در حال نماز است وجود
گل‌ها به قیام...
ابر سرگرم سجود...»
در کنار حال و هوای مضمونی این اثر، از حیث فرم نیز شیوه نگارش پلکانی مصرع چهارم این رباعی در خدمت مضمون و تداعی‌کننده تسبیح پدیده‌های طبیعت است. شاعر در این رباعی پدیده‌ای طبیعی را در قیام و پدیده طبیعی دیگری را در سجده می‌بیند.
در فصل دوم کتاب با تنهایی و سرگردانی انسان معاصر روبه‌رو می‌شویم و به خوبی شاعر ما را در این ساحت با خود
همراه می‌کند.
فصل سوم را می‌توان فصل عشق در منظومه فکری حامد طونی دانست. نگاهی عمیق و وسیع به عشق که با برخی عاشقانه‌های سخیف و ضعیف امروزی، فاصله بسیار دارد و مخاطب را شگفت‌زده می‌کند.
در فصل چهارم حامد طونی ما را با روزمرگی دنیای امروز روبه‌رو کرده و با استفاده خوب از ظرفیت رباعی مخاطب را در لحظاتی میخکوب می‌کند و به تامل فرو می‌برد.
فصل پنجم کتاب نیز ما را با تأملات آیینی شاعر همراه می‌کند. محض نمونه نگاه روشن شاعر به تعریف شهادت در این فصل از رباعی اول خودنمایی می‌کند:
«با عشق دوباره عهد بستیم ای مرگ
از دل تب ترس را گسستیم ای مرگ
هر بار به شهر ما شهیدی آمد
در مجلس ختم تو نشستیم ای مرگ»
و فصل آخر کتاب نیز فصل مرگ اندیشی است که همواره در دنیای رباعی جایگاه خود را داشته و دارد و حامد طونی نیز به‌خوبی در این فصل، ما را با نگاهش به مرگ آشنا می‌کند همان‌طور که در ابتدای این یادداشت اشاره شد حامد طونی در این اثر، به خوبی مخاطب را با منظومه فکری خود همراه می‌کند و در یک سیر تماشایی به سرانجام می‌رساند. همچنین از نظر فنی، پیوستگی فرم و محتوا، جزئی‌نگری در تماشاها، استفاده خوب از ظرفیت موسیقی کناری به عنوان یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های رباعی و نیز ضربه‌های پایانی خوب و تاثیرگذار که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این قالب شعری است، مخاطب را شگفت‌زده می‌کند. به عقیده بنده مجموعه رباعی آنات، یکی از بهترین و اثرگذارترین نمونه‌های این سال‌هاست و تاثیر خوبی بر رباعی امروز ما خواهد گذاشت.
سیدعلی نقیب | نویسنده ومنتقد
