تحریک تقاضا برای واردات برنج

«جام‌جم» شرایط واردات، تولید و مصرف برنج را بررسی می‌کند 

تحریک تقاضا برای واردات برنج

خبرها حاکی از آن است که قیمت برنج در شالیکوبی‌ها و مزارع برنج شمال کشورمان به حدود ۷۰ هزار تومان رسیده، این در حالی است که در سال گذشته در ابتدای فصل زراعی قیمت این کالای اساسی و پرطرفدار خانوارهای ایرانی ۱۲۰‌هزار تومان نیز بود، بنابراین به نظر می‌رسد طی یک‌سال اخیر قیمت این محصول ۵۰‌هزار تومان افت داشته است.

همین امر سبب شده قیمت برنج داخلی و خارجی در بازار اختلاف بسیار پایینی داشته باشد به‌طوری که بیشتر فروشگاه‌های زنجیره‌ای برنج هاشمی و طارم را با تخفیفات گسترده با قیمت ۸۰‌هزار تومان و بعضا زیر این قیمت نیز به مشتریان عرضه می‌کنند.

 از طرف دیگر قیمت سه برنج پرمحصول دیگر شامل فجر، ندا و شیرودی نیز به‌مراتب پایین‌تر از طارم و هاشمی بوده، در حالی که هم‌اکنون قیمت انواع برنج خارجی هندی و پاکستانی به‌طور متوسط ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان است.
اختلاف پایین قیمت برنج داخلی و خارجی سبب شده خریداران بیشتر ترغیب به مصرف برنج داخلی داشته باشند. طی یک‌سال اخیر به دلیل کاهش قدرت خرید؛ خانوارهای بیشتری از دهک‌های پایین جامعه به سمت مصرف برنج خارجی گرایش پیدا کرده‌اند.
به همین دلیل در سال گذشته شاهد آن بودیم که رکورد واردات برنج خارجی شکسته شد و ایران یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن برنج به ارزش دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار وارد کرد که این امر به لغو ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت برنج داخلی کمک شایانی کرد.
با این حال آمارهای وزارت جهاد کشاورزی گویای آن است که در سال گذشته دو میلیون و ۴۵۰ هزار تن برنج تولید شده بود، بنابراین با توجه به مصرف سرانه کشورمان نیاز بازار تنها به یک میلیون و ۱۰۰‌هزار تن برنج بود که شاهد آن بودیم ۷۰۰ هزار تن بیشتر از نیاز بازار برنج وارد کشور شد. به همین دلیل، ۳۰‌درصد برنج برداشت شده کشاورزان در سال گذشته در انبارها و شالیکوبی‌ها شمال کشور بماند و خریداری نداشته باشد. با وجود آن‌که نباید از طمع کشاورزان و دلالان در سال گذشته برای افزایش قیمت برنج غافل شد اما با وجود عدم خرید این ۳۰‌درصد از محصول کشاورزان تا چند روز دیگر شاهد برداشت برنج در شمال کشور خواهیم بود، بنابراین عرضه برنج در کشور به‌مراتب بالاتر از نیاز کشور خواهد بود و انتظار می‌رود بازار این کالای اساسی همچنان شاهد رکود و کاهش قیمت باشد.
    ۳ اقدام برای کمک به شالیکاران 
وزارت جهاد کشاورزی برای خروج از رکود بازار برنج و جلوگیری از ضرر و زیان کشاورزان سه برنامه را در دستور کار خود قرار داده است به‌طوری که ابتدا به صورت موقت مجوز واردات برنج را به واردکنندگان نداده و اعلام کرده تا آبان ماه طبق قانون مجوزی برای این امر داده نخواهد شد.
برخی دیگر از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی نیز در لفافه گفته‌اند قطعا امسال دیگر برنجی وارد کشور نخواهد شد. 
دومین اقدام وزارت جهاد خرید برنج مازاد کشاورزان به صورت توافقی و با همکاری با بخش خصوصی است به طوری که طی یک ماه گذشته روند خرید برنج توسط شرکت بازرگانی دولتی از سه استانی شمال قوت گرفته و این وزارتخانه بودجه‌ای ۲۵۰۰میلیارد تومانی به این موضوع اختصاص داده است.
 از طرف دیگر صادرات برنج در مرکز بین‌المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران در دستور کار قرار گرفته که بیشتر صادرات این کالای اساسی نیز به مقصد روسیه و دیگر کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیاست. با وجود این باید به مهم‌ترین اقدام وزارت جهاد یعنی کاهش واردات برنج بیشتر بپردازیم به طوری که آمارهای گمرک در سال‌جاری گویا کاهش واردات این کالای اساسی است.
    جزئیات آمار
در چهار ماهه نخست امسال ۵۰۹ هزار و ۳۴۸ تن برنج به ارزش ۶۰۰‌میلیون و ۹۵۸ هزار دلار یا ۱۷ هزار و ۱۶۶ میلیارد و ۷۷۱ میلیون تومان از مقاصد امارات، پاکستان، هند، تایوان، عراق و مناطق آزاد و ویژه به صورت مستقیم یا واسطه‌ای وارد کشور  شده است.
این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته ۷۳۷ هزار و ۲۶۹ تن برنج به ارزش ۸۸۱ میلیون و ۵۵۶ هزار دلار یا ۹ هزار و ۹۰۴‌میلیارد و ۶۲۷ میلیون تومان وارد کشور شده بود.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در بازه یک‌سال اخیر واردات برنج با کاهشی ۳۱‌درصدی به لحاظ وزنی و به لحاظ ارزش دلاری با کاهش ۱۸ درصدی روبه‌رو بوده است.
حضور گسترده دلالان
برخی دلالان به‌دنبال این موضوع هستند که واردات برنج خارجی انجام شود در حالی که در شرایط فعلی برنج موجود در بازار پاسخگوی نیاز است اما همچنان تحریک تقاضا پیگیری می‌شود.
 برنج به‌عنوان قوت غالب خانوارهای ایرانی طرفداران زیادی دارد اما باید توجه داشت میزان واردات و تولید با مصرف همخوانی ندارد.
 از آنجا که قیمت واردات کالاهای اساسی پایین‌‌تر از نرخ ارز واقعی وارد می‌شود و برخی شواهد نشان می‌دهد کالاها سر از کشورهای همسایه در می‌آورد. در واقع کالاهایی که ارزان وارد کشور می‌شود تا به‌راحتی سر سفره‌های مردم قرار بگیرد به دلیل یارانه‌ای که دارد از کشور 
خارج می‌شود. 
برخی کارشناسان بر این باورند شناسایی دهک‌های کم درآمد و توزیع سبد کالا می‌تواند به این مشکل پایان‌دهد. 

امین محمودی - گروه اقتصاد