کرونا پیاده شو!

گزارش میدانی از ضدعفونی شبانه قطارهای مترو و اتوبوس‌های پایتخت

کرونا پیاده شو!

ماسك بر صورت، عینك بر چشم، لباس‌های ایزوله بر تن و دستگاه سمپاش در دست؛ این حال و روز این شب‌های نظافتچی‌های اتوبوس‌ها و قطارهای متروی تهران است؛ كارگرانی كه از وقتی خبر شیوع كرونا در شهر پیچید، ناچارند با شدتی بیشتر از گذشته وسایل حمل‌ونقل عمومی پایتخت را تمیز كنند تا مبادا شهروندان بر اثر استفاده از این وسایل به این ویروس مبتلا شوند. ویروسی كه تا عصر دیروز 139 نفر از هموطنان را مبتلا كرده و 19 نفر را به كام مرگ كشانده است. البته به نظر می‌رسد که تعداد نیروهای رسمی یا شرکتی در اختیار مترو و اتوبوسرانی کفاف ضدعفونی همه اتوبوس‌ها و قطارهای پایتخت را ندهد.

نزدیك نیمه‌شب است و باران مثل چند شب گذشته تمام جان پایتخت را خیس كرده. صدها اتوبوس غول‌پیكر تندرو كنار اتوبوس‌های عادی پارك كرده‌اند. چندتایی‌شان البته پشت در سوله‌ای آبی‌رنگ در صف ایستاده‌اند و منتظر ورود به كارواش توقفگاه سامانه 3 اتوبوسرانی پایتخت هستند. اینجا یكی از شش پاركینگ اصلی شركت واحد اتوبوسرانی تهران است كه مثل دیگر پاركینگ‌ها یك كارواش بزرگ دارد كه در آن هر شب از ساعت 20 تا 6 بامداد، 150‌اتوبوس تندرو شسته و ضدعفونی می‌شود. البته این رقمی است كه متصدی این كارواش اعلام می‌كند و می‌گوید ظرفیت شست‌وشوی كارواش‌‌های دیگر سامانه‌های اتوبوسرانی هم تقریبا به همین اندازه است. اگر این رقم را مبنا بگیریم، می‌توان گفت از هزار اتوبوس تندروی فعال پایتخت، حدود 900 دستگاه شبانه ضدعفونی می‌شود.
داخل اتوبوس در حال نظافت، بوی شدید وایتكس به مشام می‌رسد. البته كارگر نظافتچی برای این كه این بو را كمتر استنشاق كند، ماسكی بر صورت زده است، علی همان‌طور كه دستمال تنظیف خود را به میله‌‌ها و صندلی‌های اتوبوس می‌كشد، می‌گوید: جاروی سطحی و دستمال كشیدن به سطوح داخلی اتوبوس‌ها روال عادی كار ماست. اما بعد از شیوع كرونا ضدعفونی سطوح داخلی و خارجی با استفاده از محلول خاص تاییدشده از سوی وزارت‌بهداشت نیز به این روال اضافه شده است. از وقتی كرونا شایع شد، حجم كار نظافتچی‌های شركت واحد نیز دو برابر شده است.  علی تاكید دارد این كار اضافه، كوچك‌ترین وظیفه‌ای است كه او و همكارانش باید در قبال سلامت شهروندان انجام دهند.
آن‌طور كه یكی دیگر از كارگران می‌گوید، كارگران نظافتچی اتوبوسرانی علاوه بر ضدعفونی شبانه، در طول روز هم اتوبوس‌ها را در مبدا و مقصد حركت ضدعفونی می‌كنند.  مرتضی معتقد است حتی اگر اتوبوسی در كارواش هم به طور كامل شست‌وشو نشود، ضدعفونی اتوبوس‌ها در طول روز می‌تواند خیال مردم را بابت تمیز بودن آنها راحت كند.
این نكته‌ای است كه اتفاقا مدیرعامل شركت واحد هم كه برای بازدید از نحوه ضدعفونی اتوبوس‌ها به توقفگاه سامانه 3 اتوبوسرانی آمده است، روی آن دست می‌گذارد و می‌گوید: ما تمام تلاشمان را می‌كنیم كه با عمل به پروتكل‌های تعیین‌شده از سوی وزارت بهداشت، خطر شیوع این ویروس در اتوبوس‌ها را كاهش دهیم و امیدواریم مردم این را از ما بپذیرند.
محمود ترفع همچنین توضیح می‌دهد عملیات گندزدایی، هر شب برای همه اتوبوس‌های پایتخت، اعم از عادی و تندرو انجام می‌شود و علاوه بر این، در طول روز هم ضدعفونی سطوح داخلی اتوبوس چند بار در سطح شهر انجام می‌شود. مدیرعامل شركت واحد اتوبوسرانی تهران البته تاكید دارد این شركت برای انجام این كارها نیرو به اندازه كافی نداشت و از روز دوشنبه با چند پیمانكار قرارداد بسته است و از نیروهای آنها بیشتر برای ضدعفونی اتوبوس‌های عادی استفاده می‌شود.
 تلاش برای پاكی قطارها
سوله‌ای بزرگ با دیوارهای بلند آبی‌رنگ، اینجا محلی است برای شست‌وشوی قطارهای مترو در گوشه‌ای از پایانه مترو صادقیه كه اصطلاحا به آن متروواش می‌گویند. قطاری روی ریل متروواش قرار دارد و چند كارگر با تجهیزات بهداشتی و لباس‌های ایزوله مشغول ضدعفونی سطوح داخلی مترو هستند. كارگران متروواش پایانه صادقیه می‌گویند نظافت و گندزدایی كامل بدنه خارجی و سطح داخلی هر قطار برای آنها حدود دو ساعت طول می‌كشد و در هر شیفت 12 ساعته می‌توانند شش قطار را به طور كامل ضدعفونی كنند. البته سوله‌های متروواش فقط در پایانه‌های مبدا و مقصد وجود دارند و با حساب تعداد خطوط مترو می‌توان به این نتیجه رسید كه هر شب همه قطارها در متروواش ضدعفونی نمی‌شوند.
این را البته متصدی متروواش پایانه صادقیه هم تایید می‌كند و می‌گوید با این كه كارگران در این محل شبانه‌روزی مشغول كار هستند، اما هر شب همه قطارها در متروواش ضدعفونی نمی‌شوند. او توضیح می‌دهد متروواش محلی است برای شست‌وشوی كامل بدنه خارجی و داخلی قطارهای مترو و بسیاری از قطارها شب‌ها به متروواش نمی‌آیند و در همان پاركینگ پایانه‌ها ضدعفونی می‌شوند.
پاركینگ پایانه صادقیه در سوله آبی‌رنگ بزرگ دیگری در فاصله زیاد از متروواش قرار گرفته است. این پاركینگ ته خط نصف قطارهای خط 2 متروی تهران است كه هر شب 22 قطار در آن پارك می‌كنند.   گوشه پاركینگ كیسه‌هایی را روی هم چیده‌اند كه محلول‌های ضدعفونی داخل آن قرار گرفته است. چند كارگر نظافتچی داخل یكی از قطارها هستند و دستمال به دست، سطوح داخلی آنها را ضدعفونی می‌كنند. مسعود در حالی كه شیشه‌های داخلی واگن را دستمال می‌كشد، تعریف می‌كند كه هر قطار را می‌توانند در عرض نیم ساعت تا 45 دقیقه به طور كامل ضدعفونی كنند.  این نظافتچی متروی صادقیه می‌گوید از وقتی خانواده‌اش خبر شیوع كرونا را شنیده‌اند، بسیار نگران او هستند و خواهش می‌كنند تا حد ممكن كار خود را كمتر كند، اما مسعود معتقد است با این كه خود آنها هم در معرض خطر ابتلا به ویروس هستند، اما نباید از انجام وظیفه فرار كنند. او تاكید دارد كار آنها از كار پرسنل درمانی كشور كه این روزها پنجه در پنجه كرونا انداخته‌اند، سخت‌تر نیست و هر كسی باید به نوبه خود به وظیفه‌اش عمل كند تا این ویروس در كشورمان ریشه‌كن شود.  علیرضا كه از دیگر نظافتچی‌های پایانه متروی صادقیه است، توضیح می‌دهد شیفت كاری او و همكارانش در حالت عادی 12 - 12 است، اما شیوع كرونا باعث شده است آنها دو شیفت پشت سر هم مشغول به كار باشند و فقط یك شیفت استراحت كنند. وقتی از او می‌پرسم آیا با وجود این حقوق شما را بیشتر خواهند كرد، با پوزخند پاسخ می‌دهد: فكر نكنم حقوقمان را بیشتر كنند، ما نیروهای پیمانكاری هستیم و همین كه حقوق عادی ما را بدهند، راضی هستیم. اما كاش چند نیروی شركتی دیگر به كمك ما می‌آوردند تا مجبور نمی‌شدیم ساعت‌های بیشتری كار كنیم.
با این حال، مدیرعامل متروی تهران هم كه برای سركشی از مراحل ضدعفونی قطارها به پایانه مترو صادقیه آمده است، توضیح می‌دهد این شركت در هفته گذشته تیم‌های نظافتی‌ را بیشتر كرده است تا فشار كاری بر كارگران نظافتچی وارد نشود. او البته این را تایید می‌كند برای این كه خللی در مراحل ضدعفونی قطارها ایجاد نشود، به پیمانكاران الحاقیه داده‌اند تا تعداد و ساعت كاری نیروهایشان را بیشتر كنند.  فرنوش نوبخت توضیح می‌دهد آنها از زمان تایید رسمی شیوع كرونا در تهران تلاش كرده‌اند با عمل به توصیه‌های وزارت بهداشت  اقدامات لازم را برای جلوگیری از انتشار این ویروس در قطارهای مترو انجام دهند. او جمع‌آوری دستگیره‌های قطار، آبخوری‌های ایستگاه‌ها، تقویت ظرفیت هواسازها و تعطیلی مراكز تولید اغذیه گرم را به عنوان بخشی از این اقدامات معرفی می‌كند و می‌گوید: برای جلوگیری از پخش شدن آلودگی در مترو، هر دو ساعت در همه ایستگاه‌های مترو یك بار پله‌برقی‌ها، آسانسورها، گیت‌ها، صندلی‌ها و دیگر نقاطی كه مردم به طور معمول آن را لمس می‌كنند، ضدعفونی می‌شود.