سیدهادی شریف‌زاده/ کارشناس رسانه
تولید گزارش‌های تحقیقی یا مستندهای خبری یکی از موثرترین تمهیدات رسانه‌ای در جهت آگاهی‌بخشی و حقیقت‌جویی است که صرفا کارکرد اطلاع‌رسانی ندارد بلکه آگاهی معطوف به اراده است که می‌تواند در خدمت بهبود و اطلاح امور قرار گرفته و به توسعه و پیشرفت کشور کمک کند. بر این مبنا می‌توان به انواع گزارش‌های تحقیقی و مستندهای خبری که این روزها در بخش‌های مختلف خبری صداوسیما پخش می‌شود و حاصل تلاش خبرنگاران رسانه ملی خصوصا در مراکز استانی صداوسیماست اشاره کرد که فارغ از کارکردهای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی، کارویژه‌های اجتماعی هم داشته و می‌تواند به عنوان یک پیوست علمی و عملی در خدمت حل‌وفصل چالش‌ها و مشکلات نهادها و سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها و مراکز دولتی مختلف با توجه به ماهیت و ماموریت آن نهاد قرار بگیرد. مثلا گزارش تحقیقی که درباره جاده‌ها یا ناوگان حمل‌ونقل شهری تهیه می‌شود می‌تواند مورد استفاده وزارت راه‌وشهرسازی یا شهرداری‌ها قرار گرفته و در سیاست‌گذاری‌های درون‌سازمانی آنها به‌عنوان راهکارها و راهبردهای راهگشا مورد استفاده و بهره‌برداری قرار بگیرد. چنان‌که حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه در جلسه شورای عالی قضایی با اشاره به این گزارش‌ها و مستندهای تحقیقی، به موضوع یکی از این گزارش‌ها اشاره و اظهار کرد: «گزارش کرک که اخیرا از رسانه ملی پخش شد به‌خوبی به ارزش‌افزوده کرک و خام‌فروشی این محصول اشاره داشت». وی نقش خبرنگاران را به‌عنوان بازرس، واسطه و پل ارتباطی بین مردم و مسؤولین و انعکاس‌دهنده جلوه‌های دفاع‌مقدس دانست و افزود: «خبرنگاران با وجود موانعی که پیش پای آنهاست این گزارش‌ها را تهیه می‌کنند.» درواقع سخن رئیس قوه قضاییه بر نقش مداخله‌گر و اثربخش خبرنگاران در تولید گزارش‌های تحقیقی و تاثیرات راهگشایی است که این گزارش‌ها در گره‌گشایی از مشکلات عمومی جامعه یا چالش‌های نهادها و مراکز تصمیم‌گیری و اجرایی تاثیر دارند.
رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی) نیز در پیام نوروزی خود به برخی از این گزارش‌ها ارجاع دادند و آنها را سندی روشن برای شناخت درست مشکلات کشور و حل آنها دانستند. خوشبختانه در سال گذشته نزدیک به 300 گزارش تحقیقی در خبرگزاری و واحدهای خبری مراکز استانی صداوسیما تهیه و تولید شده که موضوع 62 گزارش به نتیجه منجر شد. برخی از این گزارش‌ها و مستندهای تحقیقی، بهانه پیگیری‌های حقوقی و قضایی و رسیدگی‌هایی قوه قضاییه شد ازجمله گزارش تحقیقی که درباره خام‌فروشی و قاچاق سوخت صورت گرفت.
سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دیگر نیز  می‌توانند با ارجاع و استناد به این مستندها و گزارش‌های تحقیقی به حل‌وفصل چالش‌های حوزه خود بپردازند و نارسایی و کاستی‌های موجود را به شکل محققانه بازشناسی کرده و جهت رفع آن اقدام کنند. تولید گزارش‌های تحقیقی در صداوسیما را می‌توان یکی از مصادیق مانع‌زدایی در تولید که شعار ملی امسال است دانست که باید مورد پشتیبانی قرار گیرد.