متخصصان طراحی محصول در شرکت «طرح و فرم نیک‌اندیش» می‌توانند شکل ظاهری و کاربرد هر محصولی را دگرگون کنند و موجب رضایتمندی خریدار و افزایش فروش تولیدکننده شوند
با فُرمی‌نیک، طرحی نو در اندازید!
«طراحی» همان فرآیند خلق یک محصول است و «طراحی صنعتی» حرفه طراحی محصولاتی است که هر روز میلیون‌ها نفر از آنها استفاده می‌کنند. طراحان صنعتی نه‌تنها ظاهر و زیبایی محصول را افزایش می‌دهند ، بلکه در بهبود عملکرد آن، نحوه تولیدش و نهایتا تجربه کاربر نیز تاثیرگذار هستند. هر کالایی که در خانه شماست و از آن استفاده می‌کنید، طی یک فرآیند طراحی به‌وجود آمده است و قطعا این طراحی در جهت آسان‌کردن استفاده از آن محصول و درنتیجه جلب رضایتمندی شما به‌عنوان مشتری، به‌کار گرفته شده است. محمدرضا عمادیان‌مهر، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت «طرح و فرم نیک‌اندیش» است که با نام تجاری «فُرمی‌نیک» در زمینه طراحی محصول فعالیت می‌کند.
محمدرضا عمادیان‌مهر درباره داستان زندگی حرفه‌ای و ماجرای ورودش به این حوزه به جام‌جم می‌گوید: «تحصیلات آکادمیک من در رشته طراحی صنعتی بوده و مدرک کارشناسی‌ام را در سال 78 از دانشگاه علم‌وصنعت گرفتم؛ در ادامه موفق شدم همین رشته را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران ادامه دهم و در سال 81 در مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شدم. شروع فعالیت حرفه‌ای من در حوزه طراحی محصول، تقریبا از سال 78 و هم‌زمان با دریافت مدرک کارشناسی‌ام بود. در آن سال‌ها با یک شرکت سازنده مانیتورهای مراقبت از بیمار همکاری می‌کردم که دلیل گستردگی فعالیت فرمی‌نیک در زمینه مهندسی‌پزشکی و طراحی محصولات بیمارستانی هم از همان دوران نشأت می‌گیرد.»
او ادامه می‌دهد: «بعد از اینکه چند سالی را به‌عنوان خویش‌فرما کار می‌کردم، سرانجام با همکاری یکی از دوستانم در سال 84 شرکتی را با نام «فرمی‌نو» تأسیس کردیم؛ اما پس از دو سال فعالیت مشترک، سرانجام به همکاری‌مان خاتمه دادیم و من شرکت فرمی‌نیک را به‌طور رسمی به‌ثبت رساندم. فرمی‌نیک از سال 86 تا کنون، در حوزه طراحی صنعتی به‌کار خودش ادامه داده است.»
تنوعی کم‌نظیر در طراحی محصولات
مدیرعامل فرمی‌نیک، درخصوص زمینه فعالیت این شرکت و همچنین گستردگی خدمات آن می‌گوید: «در فرمی‌نیک، وسعت خدمات ما بسیار زیاد است و محصولاتی که طراحی آنها را برعهده داریم، در دسته‌بندی‌های بسیار متنوعی قرار می‌گیرند. طراحی قطعات خودرویی، وسایل پزشکی، لوازم خانگی، مبلمان خانگی و شهری، محصولات محیطی (مانند لوازم نورپردازی محوطه‌های بیرونی)، بسته‌بندی‌ها و ... تنها گوشه‌ای از سرفصل‌های محصولاتی هستند که طراحی آنها را فرمی‌نیک انجام می‌دهد. البته در سال‌های اخیر بخش عمده‌ای از فعالیت ما بر روی طراحی لوازم پزشکی و همچنین طراحی بسته‌بندی محصولات مختلف، متمرکز شده است. تعدادی از محصولات پزشکی‌ای که ما در فرمی‌نیک طراحی کرده‌ایم شامل تخت بیمارستانی، برانکارد، مانیتور مراقبت از بیمار، دستگاه نوار قلب، الکتروشوک، دستگاه الکتروتراپی، دستگاه فتوتراپی، انکوباتور نوزاد و ... است.»
عمادیان‌مهر در ادامه صحبت‌هایش به تجربه فعالیت برون‌مرزی خود اشاره می‌کند و می‌گوید: «شرکت «رویاکس دیزاین» حاصل یک بلندپروازی است! این شرکت نیز در زمینه طراحی صنعتی فعالیت دارد و من آن را با همراهی یکی از دوستانم در سال 2013 میلادی، در شهر پراگ (پایتخت جمهوری چک) تأسیس کردیم؛ اما پس از چند سال که در آنجا مشغول به‌کار بودم، تصمیم گرفتم بیشتر تمرکزم را بر روی مجموعه فرمی‌نیک قرار دهم و در ایران حضور فیزیکی داشته باشم. البته رویاکس دیزاین نیز همچنان به‌قوت خودش باقی است و به‌کارش ادامه می‌دهد.»
فرآیند طراحی محصول
انجام تحقیقات اولیه
تهیه فهرست «بایدها و نبایدها»
ارائه طرح‌های اولیه براساس نتیجه تحقیقات اولیه
بررسی طرح‌های اولیه (در کارگروهی متشکل از بخش تحقیقات و طراحی و نمایندگان کارفرما)
انتخاب طرح نهایی (با بررسی تمام جوانب، از نظر کارفرما گرفته تا نقاط ضعف و قدرت موجود در استفاده از محصول)
طراحی جزئیات فنی
تهیه نقشه‌های ساخت و تولید اولیه
نمونه‌سازی
بررسی نهایی و رفع ایرادهای احتمالی
ساخت قالب یا محصول (تولید انبوه)
رقابت در طراحی محصول
عمادیان‌مهر درباره شرکت‌هایی که در حوزه طراحی محصول، به‌نوعی رقیب فرمی‌نیک محسوب می‌شوند، به جام‌جم می‌گوید: «متأسفانه در کشور ما تعداد طراحان حرفه‌ای در این حوزه بسیار کم است و حتی تعداد شرکت‌هایی که در زمینه طراحی محصول فعالیت می‌کنند، از تعداد انگشتان یک دست هم تجاوز نمی‌کند؛ اما در این عرصه محدود رقابت، تنها عامل برتری «تجربه» است. در بسیاری از موارد در یک پروژه تولیدی، بخش طراحی صنعتی حداکثرحدود 10 درصد از بودجه آن پروژه را به خودش اختصاص می‌دهد و بخش عمده‌ای از سرمایه تولیدکننده، صرف قسمت‌های دیگری از فرآیند تولید محصول می‌شود؛ بنابراین تولیدکننده باید به شخص یا گروهی که برای طراحی محصول استخدام می‌کند، اعتماد زیادی داشته باشد. بدیهی است این اعتماد فقط از اطلاعات و دانش طراحی، تجربه و سوابق آن شخص یا مجموعه طراح نشأت می‌گیرد.»
او در پایان می‌افزاید: «با توجه به تجربه 22 ساله‌ام در حوزه طراحی محصول، می‌توان گفت این تجربه که منجر به بالا رفتن کیفیت طراحی‌ها می‌شود، همان مزیت رقابتی ما نسبت به سایر مجموعه‌های مشابه است. به عقیده من طرحی که منجر به تولید یک محصول خوب می‌شود، نشان‌دهنده کیفیت بالای طراحش است و بدیهی است که اگر طرح یک محصول شکست بخورد و ناموفق باشد، نشان از ناتوانی طراح آن دارد.»
عمادیان‌مهر می‌افزاید: «نکته‌ای که در طراحی وجود دارد، این است که در فرآیند تبدیل یک محصول از فرم قدیم به فرم جدید، طراح تلاش می‌کند برخی از ویژگی‌های مدنظرش را به محصول اضافه کند. درنتیجه در بسیاری از مواقع شاهدیم که در طول فرآیند طراحی مجدد، ابداع نیز صورت می‌گیرد؛ برای مثال فرض کنید برانکاردی را طراحی کرده‌ایم که قابلیت بلندکردن بیمار، بدون نیاز به برق یا باتری را دارد. ایجاد این قابلیت که تا پیش از این نظیر نداشته، بخش ابداع است و تغییراتی که در شکل‌وشمایل این برانکارد نسبت به یک برانکارد معمولی صورت گرفته است، به‌عنوان طراحی مجدد محسوب می‌شود.» وی در ادامه اظهار می‌کند: «در بخش طراحی بسته‌بندی، در اکثر موارد بازطراحی به‌کار می‌رود؛ یعنی زمانی که ما یک ظرف سس جدید طراحی می‌کنیم، درواقع یک فرم و ظاهر جدید برای آن درنظر می‌گیریم که باعث بشود مشتری با دیدن آن، برای خریدش ترغیب شود. به این ترتیب طراحی مجدد منجر به افزایش فروش آن سس شده و درنتیجه علاوه‌بر رضایت مشتری، رضایت تولیدکننده نیز جلب می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «بعد از اینکه چند سالی را به‌عنوان خویش‌فرما کار می‌کردم، سرانجام با همکاری یکی از دوستانم در سال 84 شرکتی را با نام «فرمی‌نو» تأسیس کردیم؛ اما پس از دو سال فعالیت مشترک، سرانجام به همکاری‌مان خاتمه دادیم و من شرکت فرمی‌نیک را به‌طور رسمی به‌ثبت رساندم. فرمی‌نیک از سال 86 تا کنون، در حوزه طراحی صنعتی به‌کار خودش ادامه داده است.»
تنوعی کم‌نظیر در طراحی محصولات
مدیرعامل فرمی‌نیک، درخصوص زمینه فعالیت این شرکت و همچنین گستردگی خدمات آن می‌گوید: «در فرمی‌نیک، وسعت خدمات ما بسیار زیاد است و محصولاتی که طراحی آنها را برعهده داریم، در دسته‌بندی‌های بسیار متنوعی قرار می‌گیرند. طراحی قطعات خودرویی، وسایل پزشکی، لوازم خانگی، مبلمان خانگی و شهری، محصولات محیطی (مانند لوازم نورپردازی محوطه‌های بیرونی)، بسته‌بندی‌ها و ... تنها گوشه‌ای از سرفصل‌های محصولاتی هستند که طراحی آنها را فرمی‌نیک انجام می‌دهد. البته در سال‌های اخیر بخش عمده‌ای از فعالیت ما بر روی طراحی لوازم پزشکی و همچنین طراحی بسته‌بندی محصولات مختلف، متمرکز شده است. تعدادی از محصولات پزشکی‌ای که ما در فرمی‌نیک طراحی کرده‌ایم شامل تخت بیمارستانی، برانکارد، مانیتور مراقبت از بیمار، دستگاه نوار قلب، الکتروشوک، دستگاه الکتروتراپی، دستگاه فتوتراپی، انکوباتور نوزاد و ... است.»
عمادیان‌مهر در ادامه صحبت‌هایش به تجربه فعالیت برون‌مرزی خود اشاره می‌کند و می‌گوید: «شرکت «رویاکس دیزاین» حاصل یک بلندپروازی است! این شرکت نیز در زمینه طراحی صنعتی فعالیت دارد و من آن را با همراهی یکی از دوستانم در سال 2013 میلادی، در شهر پراگ (پایتخت جمهوری چک) تأسیس کردیم؛ اما پس از چند سال که در آنجا مشغول به‌کار بودم، تصمیم گرفتم بیشتر تمرکزم را بر روی مجموعه فرمی‌نیک قرار دهم و در ایران حضور فیزیکی داشته باشم. البته رویاکس دیزاین نیز همچنان به‌قوت خودش باقی است و به‌کارش ادامه می‌دهد.»
فرآیند طراحی محصول
انجام تحقیقات اولیه
تهیه فهرست «بایدها و نبایدها»
ارائه طرح‌های اولیه براساس نتیجه تحقیقات اولیه
بررسی طرح‌های اولیه (در کارگروهی متشکل از بخش تحقیقات و طراحی و نمایندگان کارفرما)
انتخاب طرح نهایی (با بررسی تمام جوانب، از نظر کارفرما گرفته تا نقاط ضعف و قدرت موجود در استفاده از محصول)
طراحی جزئیات فنی
تهیه نقشه‌های ساخت و تولید اولیه
نمونه‌سازی
بررسی نهایی و رفع ایرادهای احتمالی
ساخت قالب یا محصول (تولید انبوه)
رقابت در طراحی محصول
عمادیان‌مهر درباره شرکت‌هایی که در حوزه طراحی محصول، به‌نوعی رقیب فرمی‌نیک محسوب می‌شوند، به جام‌جم می‌گوید: «متأسفانه در کشور ما تعداد طراحان حرفه‌ای در این حوزه بسیار کم است و حتی تعداد شرکت‌هایی که در زمینه طراحی محصول فعالیت می‌کنند، از تعداد انگشتان یک دست هم تجاوز نمی‌کند؛ اما در این عرصه محدود رقابت، تنها عامل برتری «تجربه» است. در بسیاری از موارد در یک پروژه تولیدی، بخش طراحی صنعتی حداکثرحدود 10 درصد از بودجه آن پروژه را به خودش اختصاص می‌دهد و بخش عمده‌ای از سرمایه تولیدکننده، صرف قسمت‌های دیگری از فرآیند تولید محصول می‌شود؛ بنابراین تولیدکننده باید به شخص یا گروهی که برای طراحی محصول استخدام می‌کند، اعتماد زیادی داشته باشد. بدیهی است این اعتماد فقط از اطلاعات و دانش طراحی، تجربه و سوابق آن شخص یا مجموعه طراح نشأت می‌گیرد.»
او در پایان می‌افزاید: «با توجه به تجربه 22 ساله‌ام در حوزه طراحی محصول، می‌توان گفت این تجربه که منجر به بالا رفتن کیفیت طراحی‌ها می‌شود، همان مزیت رقابتی ما نسبت به سایر مجموعه‌های مشابه است. به عقیده من طرحی که منجر به تولید یک محصول خوب می‌شود، نشان‌دهنده کیفیت بالای طراحش است و بدیهی است که اگر طرح یک محصول شکست بخورد و ناموفق باشد، نشان از ناتوانی طراح آن دارد.»
کاربرد انواع طراحی در حوزه طراحی محصول
بنیان‌گذار شرکت فرمی‌نیک در راستای آشنایی با مفهوم طراحی محصول توضیح می‌دهد: «ما طراحی را به چشم یک فرآیند می‌بینیم که منجر به خلق یک محصول جدید می‌شود. طراحی می‌تواند از صفر تا صد یک محصول جدید را در برگیرد که به آن ابداع یا نوآوری (Innovate) می‌گویند؛ یا می‌تواند محصول جدیدی را از طریق ایجاد تغییرات در محصول اولیه و تبدیل آن به محصولی جدید به‌وجود آورد که به آن طراحی مجدد یا بازطراحی (Redesign) گفته می‌شود. مدلی از طراحی که کاربرد بیشتری در حوزه طراحی صنعتی دارد، طراحی مجدد است و خیلی کم پیش می‌آید که در این حوزه شاهد ابداع یا نوآوری باشیم.»عمادیان‌مهر می‌افزاید: «نکته‌ای که در طراحی وجود دارد، این است که در فرآیند تبدیل یک محصول از فرم قدیم به فرم جدید، طراح تلاش می‌کند برخی از ویژگی‌های مدنظرش را به محصول اضافه کند. درنتیجه در بسیاری از مواقع شاهدیم که در طول فرآیند طراحی مجدد، ابداع نیز صورت می‌گیرد؛ برای مثال فرض کنید برانکاردی را طراحی کرده‌ایم که قابلیت بلندکردن بیمار، بدون نیاز به برق یا باتری را دارد. ایجاد این قابلیت که تا پیش از این نظیر نداشته، بخش ابداع است و تغییراتی که در شکل‌وشمایل این برانکارد نسبت به یک برانکارد معمولی صورت گرفته است، به‌عنوان طراحی مجدد محسوب می‌شود.» وی در ادامه اظهار می‌کند: «در بخش طراحی بسته‌بندی، در اکثر موارد بازطراحی به‌کار می‌رود؛ یعنی زمانی که ما یک ظرف سس جدید طراحی می‌کنیم، درواقع یک فرم و ظاهر جدید برای آن درنظر می‌گیریم که باعث بشود مشتری با دیدن آن، برای خریدش ترغیب شود. به این ترتیب طراحی مجدد منجر به افزایش فروش آن سس شده و درنتیجه علاوه‌بر رضایت مشتری، رضایت تولیدکننده نیز جلب می‌شود.»
