ربایش توطئه‌آمیز
علی ربیعی سخنگوی دولت، یکی از افرادی است که تلاش کرده توضیحاتی درباره این مصاحبه و چگونگی انتشار آن ارائه کند که البته با توجه به این‌که ربیعی، روایت دولت را از این ماجرا ارائه کرده همچنان عده‌ای نسبت به این توضیحات با دیده تردید می‌نگرند.  سخنگوی دولت در پاسخ به یکی از سوالات مهم یعنی چگونگی رسیدن این فایل صوتی به شبکه سعودی ایران اینترنشنال، می‌گوید: «این فایل صوتی توسط تلویزیون کینه‌توز که با دلارهای نفتی اداره می‌شود و از روز تاسیس طرفدار سرسخت رنج و تهدید مردم ایران بوده، منتشر شد که این امر نشانگر توطئه‌آمیز بودن ربایش و پخش گزینشی این مصاحبه است.»
وی افزود: «رئیس‌جمهوری به وزارت اطلاعات دستور دادند عوامل توطئه را شناسایی کنند، این ربایش اسناد توطئه‌ای علیه دولت، نظام، انسجام داخلی، نهادهای کارآمد و سرافراز ما در میدان‌ها و همچنین توطئه‌ای علیه منافع ملی ماست.» با وجود چنین اظهارنظری از سوی سخنگوی دولت اما همچنان خیلی‌ها مقصر اصلی در ماجرای لو رفتن این مصاحبه را مسؤولان مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری و شخص حسام‌الدین آشنا، رئیس این مرکز می‌دانند که مراقبت‌های لازم را برای حفاظت از این فایل‌های صوتی انجام نداده‌اند. محمد مرندی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در همین زمینه می‌گوید متاسفانه برخی افراد مشکوک در ریاست جمهوری حضور دارند و در تشکیلاتی که این مصاحبه را انجام داده، افرادی حضور دارند که یک روز غیرمستقیم توییت می‌کنند که باید بمب اتمی داشته‌باشیم و بعد در حمایت از مذاکره مستقیم با آمریکا می‌نویسند. این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان این‌که مواضع سیاسی فرد مصاحبه‌کننده (سعید لیلاز)، قابل دفاع نیست می‌افزاید: «آقای آشنا باید جوابگو باشد چطور اجازه داده که مصاحبه‌های محرمانه را ایشان
انجام دهند.»  مرندی معتقد است وقتی نهاد ریاست‌جمهوری از نیروهایی مثل آقای لیلاز استفاده می‌کند و دسترسی‌هایی به اسناد محرمانه می‌دهند، مشخص است در آنجا چه وضعیتی هست و باید هم در نهایت این اسناد به دست سعودی‌ها برسد. این نشان می‌دهد وقتی امور را به دست افراد نامحرم بدهند و نامحرم‌ها را محرم و محرم‌ها را نامحرم ببینند، نهایتا سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها بهره آن را می‌برند.
در همین حال خبرگزاری تسنیم هم در گزارشی نوشته‌است: «بر اساس برخی اخبار، در میان افراد حاضر در این پروژه فردی وجود داشته که چندی پیش از آمریکا تقاضای پناهندگی کرده‌است!» بر اساس این گزارش، نهادهای امنیتی درباره این پروژه، عوامل مشغول در آن و همچنین مخاطراتی که ممکن است به بیرون درز دادن این صحبت‌ها ایجاد کند، به دولت تذکر داده‌اند. در این باره مشخصا به محمود واعظی رئیس‌دفتر رئیس‌جمهوری تذکر داده‌شده‌است؛ با این حال واعظی صرفا به امتناع شخص خودش از مصاحبه در این پروژه اکتفا می‌کند اما دولت مانع ادامه یا اصلاح این پروژه توسط حسام‌الدین آشنا نمی‌شود.
به گزارش تسنیم، اطلاعات دیگر حاکی‌است نگهداری از این فایل‌ها توسط نهاد زیرمجموعه آشنا در دولت به نحوی بوده که فایل صوتی چندی بعد در بین بعضی سیاسیون حزبی اصلاح‌طلب دست به دست می‌شده و حتی در اختیار تقی کروبی سپس حسین کروبی، فرزندان مهدی کروبی نیز قرار گرفته‌بود.  در پی ابهامات موجود درباره انتشار این فایل صوتی، مهدی فضائلی در پیامی در فضای مجازی نوشت: «انتشار فایل صوتی مصاحبه آقای ظریف از رسانه بن سلمان، بدترین خیانت رسانه‌ای است که سراغ دارم. از آقای روحانی که سال‌های درازی دبیر شورای عالی امنیت‌ملی بوده‌است انتظار می‌رود عاملان خیانت انتشار فایل‌صوتی آقای ظریف را شناسایی و به مردم معرفی کند.»
 تشکیل پرونده قضایی
دیروز دادسرای عمومی و انقلاب تهران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: در پی انتشار فایل صوتی طبقه بندی شده از وزیر خارجه از حیث جنبه عمومی جرم با دستور دادستان تهران، پرونده قضایی در دادسرای امنیت تهران تشکیل شده است. این اطلاعیه می‌افزاید اتهام اصلی مطرح در این پرونده انتشار و قرار دادن اطلاعات طبقه‌بندی شده کشور در اختیار افراد فاقد صلاحیت است که حسب مورد طبق ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی و قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری، مباشران و معاونان این اعمال تحت تعقیب کیفری قرار می گیرند و  برخورد قاطع صورت خواهد گرفت.
براساس این اطلاعیه، برای شناسایی عوامل ارتکاب جرم و نحوه وقوع آن و نیز تعیین سطح طبقه بندی اطلاعات افشا شده، ضمن استعلام از دستگاه‌های مسؤول، دستورات لازم به دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی صادرشده است.



طرح مباحث محرمانه توسط ظریف، قابل توجیه است؟
ابهام دیگری که درباره فایل صوتی وجود دارد اصل انجام این مصاحبه است چرا که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در اولین واکنش به انتشار این مصاحبه گفته بود مصاحبه ظریف صرفا یک گفت‌وگوی داخلی بوده و قرار نبوده به صورت عمومی منتشر شود اما این اظهارنظر در حالی است که از صحبت‌های مصاحبه‌کننده در میان گفت‌وگو کاملا مشهود است که این گفت‌وگو برای انتشار انجام می‌شود و این تناقضی بود که سخنگوی دولت دیروز تلاش کرد تا حدودی آن را برطرف کند.
ربیعی در سخنان دیروز با تکرار برخی مسائل ازجمله این‌که مصاحبه ظریف بخشی از پروژه تاریخ شفاهی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری است درباره برخی ابهامات دراین‌باره گفت: «بنا بود که فایل کامل نسخه صوتی، تصویری و مکتوب این مصاحبه‌ها در دفتر هیات دولت با درجه طبقه‌بندی آرشیو شود و یک نسخه گزیده از هر گفت‌وگو با توافق مصاحبه‌شونده‌ها در یک نهاد مطالعاتی آرشیو و سپس منتشر شود و در دسترس عموم قرار گیرد.»
ربیعی خاطرنشان کرد: «جمع‌بندی فعالیت‌ها و اقدامات در پایان همه دولت‌ها امری مرسوم بوده است و این بار با نگاه نوآورانه با دو هدف انتقال تجارب با هدف آسیب‌شناسانه و سپس مستندساختن فعالیت‌ها و اقدامات دولت هم برای ثبت تاریخی و هم مطالعه علاقه‌مندان به شکل انتشار عمومی پیش‌بینی شده بود.»
اما با این حال چهره‌های سیاسی از جناح‌های مختلف طرح این مباحث از سوی ظریف را حتی با این تصور که قرار نیست این مصاحبه منتشر شود غیرقابل قبول می‌دانند.
عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب یکی از اشتباهات صورت‌گرفته در ماجرای این فایل صوتی را تصور آنان از امکان محرمانه ماندن گفت‌وگو دانسته و می‌گوید: «این امکان اگرچه و به لحاظ منطقی وجود دارد ولی با ساختار نهاد برگزارکننده باید انتظار می‌داشتند که دیر یا زود منتشر شود.» این فعال سیاسی معتقد است: «اشتباه بعدی و مهم‌تر پذیرش چنین گفت‌وگویی از سوی آقای ظریف است. جایگاه وزیر خارجه با همه وزرای دیگر فرق دارد و باید فرض را بر انتشار می‌گذاشت.»
با این حال مروری بر عملکرد ظریف در گذشته و همچنین مصاحبه اخیر او نشان می‌دهد چندان اعتقادی به این مساله ندارد.
محمد مرندی، تحلیلگر مسائل سیاسی درباره همین رویکرد ظریف می‌گوید: «آقای دکتر ظریف جلوی خود من بارها مسائلی را مطرح کردند که معمول نیست و می‌گفتند اعتقادی به خیلی از این راز نگهداری‌ها ندارند.»




فاصله ظریف از میدان
اما همچنان بحث‌برانگیزترین بخش مصاحبه ظریف، مسائل مطرح‌شده درباره مجاهدت‌های حاج‌قاسم سلیمانی و تفکیکی است که ظریف میان دو ساحت دیپلماسی و میدان انجام داده است. ظریف در این مصاحبه گفته بود همواره در جمهوری اسلامی ایران، از دیپلماسی برای میدان هزینه می‌شود.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی با انتشار مطلبی در توییتر نوشته است: سیاست‌های قطعی نظام در میدان و دیپلماسی حاصل گفت‌وگوهای اقناعی و پنهان از نگاه زهرآلود نامحرمان و دشمنان بوده و هست. دوگانه‌ای در اجرای بدون تنازل این سیاست‌ها  که منبعث از اصول قطعی انقلاب اسلامی است وجود ندارد.
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در واکنش به این بخش از سخنان ظریف گفته است: «آقای ظریف بیش از هر سیاستمدار دیگری ناظر به نقش بی‌بدیل حاج قاسم در پیشبرد استراتژی‌های ایران در مذاکرات مختلف بوده وعجیب است که ایشان حالا منکر حقیقتی شده که خود بیش ازهر کسی برآن واقف است.»
منوچهر متکی، وزیر پیشین امور خارجه نیز درباره صوت منتشر شده از محمدجواد ظریف گفت: «این کلام آقای ظریف که گفته هیچ‌وقت میدان فدای دیپلماسی نشده و این دیپلماسی است که فدای میدان شده، نشان می‌دهد ایشان نه از میدان برداشت و تعریف درستی دارد و نه از دیپلماسی. کافی است ایشان به آمریکا نظری بیندازد و ببیند که میدان و دیپلماسی در آن چگونه با یک خط مشی و رویکرد شانه به شانه تکمیل کننده هم هستند.»
وی افزود: «مشکل آقای ظریف این است که فکر می‌کند حوزه نظامی در این کشور یک مقوله و حوزه دیپلماسی مقوله دیگری است. آنچه مطرح است این نیست که یکی از این دو فدای دیگری شود بلکه آنچه مدنظر است این که آیا این دو حوزه در راستای هم در مسیر سیاست‌های کلی نظام و آنچه حکم جلودار است و رهبر تعیین می‌کند، حرکت می‌کند یا خیر؟» علی علیزاده، تحلیلگر مسائل سیاسی هم در این باره نوشته است: «فایل صوتی ظریف نشان می‌دهد او در میانه جنگ با ذهنیتی سانتی‌مانتال از این‌که دیپلماسی در اولویت نیست، دل آزرده بوده. یعنی حتی وزیر خارجه ایران درک چندانی از این امر بدیهی نداشته (و به نظر می‌آید هنوز هم ندارد) که ایران در سوریه درگیر جنگی تمام عیار علیه نیمی از قدرت‌های جهان بود. تاریخ قضاوت خواهد کرد که سلیمانی یک‌تنه چه نقشی در حفظ موجودیت ایران/عراق/سوریه و بیرون راندن نیروهای امپریالیستی از این منطقه داشته است. »


هزینه میدان برای دیپلماسی
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در اولین واکنش به انتشار این فایل صوتی، بخشی از مصاحبه جنجالی خود را در اینستاگرام منتشر کرد و ذیل آن نوشت: من معتقدم کار برای تاریخ نکنید، چون خطاب به تاریخ می‌گویم. خیلی نگران تاریخ نباشید. نگران خدا و مردم باشید.
زینب سلیمانی، دختر شهید سلیمانی هم با انتشار عکس دست حاج‌قاسم پس از شهادت، این مطلب را توییت کرد:
هزینه میدان برای دیپلماسی...
#برای_خدا_و_مردم
#جریان_تحریف



در انتظار بازگشت و پاسخگویی
واکنش‌ها به سخنان ظریف در حالی ادامه دارد که وزیر خارجه طی روزهای گذشته در سفر منطقه‌ای به قطر و عراق رفته بود و به جز یک پست اینستاگرامی، واکنش دیگری در این زمینه نداشته است.
بر همین اساس مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از احضار وزیر خارجه برای ارائه توضیحات در مورد فایل صوتی منتشر شده در اولین جلسه این کمیسیون بعد از تعطیلات خبر داد.
وی با بیان این‌که این موضوع زیان‌های زیادی برای امنیت ملی کشور داشته، تصریح کرد: سوال این است که چرا از چنین فایل صوتی مراقبت نشده و منتشر شده است. ذوالنوری افزود: محتوای مطالبی که آقای ظریف بیان کرده، خلاف امنیت ملی و برخی از آن نیز خلاف واقعیت است.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: این کمیسیون نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نیست و از تمام ظرفیت خود برای روشن شدن ابعاد آن استفاده خواهد کرد. علی ربیعی، سخنگوی دولت هم دیروز در نشست خبری گفت: ما منتظر خواهیم بود آقای ظریف به ایران برگردد و ایشان حتما توضیحات لازم در خصوص سوء برداشت‌ها را ارائه می‌کند.



دردسر ساز شدن مصاحبه ظریف برای کری
مصاحبه ظریف در آمریکا نیز بازتاب‌های فراوانی داشته است به‌ویژه آن بخش از این مصاحبه که می‌گوید جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا به او خبر داده اسرائیل در سوریه ۲۰۰ بار به مواضع ایران حمله کرده است. جمع زیادی از سیاستمداران آمریکایی خواستار استعفای جان کری به دلیل این اقدام شده‌اند اما کری با انتشار مطلبی در توییتر، اظهارات ظریف را تکذیب کرد.
جان کری در این زمینه نوشت: «می‌توانم به شما بگویم این داستان و این ادعاها بدون شک نادرست است. این اتفاق هرگز ( چه زمانی که من وزیر خارجه بودم و چه پس از آن ) نیفتاده است.» پیش از این برخی جمهوریخواهان مانند سناتور دن سالیوان از آلاسکا، آنچه افشای اطلاعات محرمانه از سوی وزیر خارجه آمریکا به ایران خوانده را به خیانت تشبیه کرده است.
نماینده جمهوریخواه دیگری از ویسکانسین به نام مایک گلاهر گفته غیرقابل درک است که یک دیپلمات آمریکایی اطلاعات محرمانه را به ضرر یکی از مهم‌ترین متحدان ما به ایران بدهد. ریک اسکات، سناتور جمهوریخواه فلوریدا از این هم فراتر رفته و گفته باید تا مشخص شدن ماجرا، مجوز آقای کری برای دسترسی به اطلاعات و اسناد محرمانه لغو شود.
میچ مک‌کانل، رئیس اقلیت جمهوریخواهان در سنا گفته است حرف‌های آقای ظریف نشان می‌دهد چرا آمریکا نباید تحریم‌هایش علیه ایران را کنار بگذارد. ما می‌دانیم امتیازهای پیشاپیش رسیدن به توافق بهتر را تضمین نمی‌کند. به امنیت آمریکا و متحدانش نیز کمکی
نخواهد کرد.
وی گفته است: «من امروز در صحن سنا بلند شده‌ام تا خواستار استعفای جان کری از تیم امنیت ملی دولت بایدن شوم. در تمام مدت کارم در سنا هیچ‌وقت خواستار استعفای هیچ‌کس نشده‌ام. سابقه جان کری در کار فعالیت علیه امنیت ملی آمریکا ورای تحمل است و باید برود. امروز خبرهای آنچنان نگران‌کننده‌ای شنیده‌ام که اگر حقیقت داشته باشد یا باید به برکناری جان کری منجر شود یا به استعفای او. دیگر بس است.»
در مقابل، افرادی چون سناتور دموکرات کریس مورفی و بن رودز که در دولت باراک اوباما از مقام‌های ارشد امنیت ملی و وزارت خارجه آمریکا بودند، گفته‌اند اطلاعات موجود درباره حملات هوایی اسرائیل به مواضع ایران در سوریه، محرمانه نبوده و کاملا علنی، حتی به اذعان خود اسرائیل موجود بوده است و جمهوریخواهان را متهم کرده‌اند که چطور در حالی که همواره ایران را «دروغگو و غیرقابل اعتماد» خوانده‌اند اما حالا «با مقاصد سیاسی» حرف محمدجواد ظریف را «عین واقعیت»
فرض کرده‌اند.