باغ دلگشای ایرانی در فرش ایران
قالی ایرانی همان باغ ایرانی با همان حوضها، جویها، درختان و گلها و دیوارهایی است که باغ را محصور کردهاند. عناصر باغ ایرانی همه به فراخور دوران و ذوق هنرمندان تا به امروز دچار تغییر، تکوین و تکامل شدهاند.
باغ ایرانی همان فردوس یا بهشت است و قالی از باغهای ایرانی الهام گرفته شده. نقش فرش «باغی» که در دوران صفویه به نامهای «گلستان» یا «گلزار» شهره بوده بیشترین نزدیکی به نقشه باغهای ایرانی را دارد. آنچنان که علی حصوری، پژوهشگر فرش در کتابش «فرش سیستان» گفته است، نقشه گلستان که تصویری از فردوسها و باغهای ایران است دستکم متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد است و از این دست قالیهای نقش باغی قدیمی، تنها 20 عدد در موزههای جهان موجود است. نقش فرشی دیگر که بازنمود بسیار زیبایی از باغهای ایرانی است، قالیهای «قابقابی»یا «خشتی» است. نقش این قالیها که در چهارمحالوبختیاری بافته میشوند همان نقش باغهای ایرانی مملو از باغچههایی است که پشت سر هم در ردیفها و ستونها قرار گرفتهاند. در این نقش هر قاب سرو یا بته سرکج (بتهجقه) یا گلسرخ یا کاج و درخت مجنونی را به نمایش میگذارد که هرکدام در حصار باغچهها طنازی میکنند.
بسیاری از نقش فرشهای ایران در گروه نقشههای گلستان جای میگیرند و از این جمله نقشه «لچک و ترنج» است که خود زاییده نقش گلستان یا همان باغی است.
با این وصف باغ ایرانی اصل و اساس بسیاری از نقشهای فرش ایرانی است و چهبسا که بسیاری از آنها از بتهای گرفته تا ختاییها و اسلیمیها گاه در قالب عناصر باغ ایرانی کار آراستن باغفرش ایرانی را به سرحد کمال و پختگی میرسانند./ ایرنا