راز راه‌راه‌بودن گورخرها
آیا تا به حال به اسب‌ها و مگس‌هایی كه اطرافشان پرسه می‌زنند، توجه كرده‌اید؟ جالب است بدانید در بریتانیا مزرعه‌ای وجود دارد كه پر از اسب‌ها و گورخرهای وحشی است و آنها را برای مطالعه و تحقیق پژوهشگران درباره پوشش راه‌راهی كه بیش از یك قرن دانشمندان را شگفت‌زده كرده است، جمع‌آوری كرده‌اند.
دكتر دیویس در مورد مطالعه‌ای كه به كمك همكارانش روی رنگ‌آمیزی بدن حیوانات در دانشگاه كالیفرنیا انجام دادند و نتایج آن در نشریه پلاس وان (Plus One) منتشر شد، می‌گوید: پوشش‌های یك‌دست قهوه‌ای یا خاكستری بدن بیشتر پستانداران به نظر طبیعی و شاید تا حدی خسته‌كننده است. از این رو وقتی شما طرح‌های جالب پوست بدن زرافه یا گورخر را می‌بینید، از خود می‌پرسید چرا اینها این طور ند؟!
پوشش استتار گونه بدن این حیوانات، علاوه بر ارسال علامت هشدار‌دهنده به دیگر همنوعانشان در مواجهه با حیوانات دیگر نه‌تنها موجب گیج كردن آنها (درندگان) می‌شود، نوعی پوشش خنك‌كننده برای بدن این حیوانات در هوای گرم نیز محسوب می‌شود. اكنون بیشتر دانشمندان معتقدند عملكرد نوارهای بدن گورخر برای جلوگیری از نیش مگس‌های گزنده‌ای مانند تسه‌تسه است كه می‌تواند حامل میكروب بیماری‌های كشنده باشد. اما چه چیزی در پوست گورخر است كه مگس‌ها آن را دوست ندارند؟
پاسخ به این سؤال دشوار است. نزدیك شدن به گورخرهای وحشی آسان نیست. بنابراین دكتر كارو و همكارش مارتین هاو همراه دانشجویان‌شان به مزرعه‌ای نزدیك دانشگاه بریستول در بریتانیا رفتند كه محل نگهداری اسب‌ها و گورخرهای وحشی است. آنها از مشاهده صحنه مگس‌هایی كه اسب‌ها را می‌گزیدند و سعی می‌كردند گورخرها را هم نیش بزنند، فیلمبرداری كردند. آنها همچنین برخی اسب‌ها را با پوششی راه راه، مانند نقش بدن گورخر پوشاندند تا ببینند آیا این پوشش می‌تواند مگس‌های گزنده را از اسب‌ها دور كند. ولی خرمگس‌ها این اسب‌های در لباس گورخر را هم به اندازه اسب‌های دیگر به ستوه آوردند.
اما همین كه گورخری به اسب‌ها نزدیك شد، به نظر رسید نوارهای سیاه و سفید بدن گورخر موجب فرار مگس‌ها از اسب‌ها شد؛ به طوری كه كنترل خود برای نشستن روی اسب‌ها را از دست دادند و خیلی زود مردند! به نظر می‌رسد مگس‌ها پوشش راه‌راه اسب‌ها را مانند بدن گورخر می‌پنداشتند و روی آن نمی‌نشستند، اما سر اسب را كه بدون پوشش بود محل مناسبی برای شكار و نیش زدن می‌دیدند!
دكتر كارو می‌گوید: نمی‌دانیم چطور مگس‌ها قدرت پرواز و جلوگیری از سقوط را از دست دادند. چیزی وجود دارد كه قدرت پرواز آنها را مختل می‌كند. نمی‌دانیم آن چیست، اما نوارهای سیاه و سفید بدن گورخر در لحظه اثر گذارند. پژوهشگران بر این باورند چون حس حركت مگس‌ها بر بینایی آنها تكیه دارد، به احتمال زیاد تضاد بین رنگ‌های سیاه و سفید در بینایی‌شان كه وضوح كمی دارد اثر گذاشته و موجب بر هم خوردن تعادل و مرگ این حشرات می‌شود.
در تحقیقی كه سال 1392/ 2013 از جانب محققان دانشگاه كوئینزلند استرالیا انجام شد، آمده است نوارهای بدن گورخر به‌ویژه وقتی به صورت گله‌ای حركت می‌كنند، سبب ایجاد خطای دید در چشم جانوران شكارچی می‌شود و آنها را گمراه می‌كند و باعث محافظت آنها از حیوانات درنده می‌شود.
دكتر كارو، زیست‌شناس دانشگاه كالیفرنیا می‌گوید: نتایج تحقیقات مرا شگفت زده كرده، زیرا می‌بینیم در نقاطی از جهان كه آسیب نیش مگس‌ها بیشتر است، خطوط راه راه بدن گورخرها هم پهن‌تر است.
اكنون محققان با به‌كارگیری طرح‌ها، تضادها و ضخامت پوشش‌های مختلف، آزمایش‌هایی انجام می‌دهند تا ببینند چه چیزی در نوارهاست كه پرواز مگس را متوقف می‌كند. دكتر كارو می‌گوید: ما با بازی كردن با این متغیرها می‌خواهیم دقیقا عامل گیج‌كننده مگس‌ها را پیدا كنیم!
منبع: The New York Times
