اصلاح باورهای نادرست و شایعات پیرامون روغنهای نباتی
روی واقعی روغن نباتی
ورود به مباحث تخصصی از سوی برخی سودجویان و افراد كمدانش در شبكههای مجازی موجب شده تعداد زیادی از افراد درخصوص چربیهای حیوانی و روغنهای نباتی كارخانه اطلاعات نادرستی دریافت كنند. توصیه به مصرف دنبه و كره حیوانی و روغن گاو و گوسفند بهعنوان فرآوردههای طبیعی و در مقابل ساخت و انتشار كلیپهای خلاف واقع و شایعات عجیب با توجیهات غیرعلمی براساس یكسری باورهای منسوخ در مورد شیمیایی و سرطانزا بودن روغنهای نباتی كارخانه از جمله اقداماتی است كه این روزها در بسیاری از كانالهای مجازی شاهد آن هستیم. در این نوشتار سعی بر این است كه به اصلاح برخی از این باورها و شایعات بپردازیم.
روغن در دمای محیط مایع و چربی جامد است. اغلب چربیهای گیاهی پس از استخراج از مغزهای آجیلی، دانهها و میوهها در دمای محیط مایع بوده و روغن نامیده میشود. اما چربیهای حیوانی در دمای محیط به حالت جامدند و نمیتوان آنها را جزو روغن به حساب آورد، هر چند گاهی روغن نیز نامیده میشود.
روغن حیوانی كلسترول دارد
كره و روغن گاو و گوسفند از نوع چربیهای اشباع شده حیوانی است كه به صورت طبیعی دارای اسید چرب ترانس و كلسترول بوده و درصد اسید چرب اشباع به غیراشباع در این فرآوردهها در مقایسه با روغنهای گیاهی بالاتر است. مصرف این فرآوردهها بسته به سن و شرایط جسمانی فرد برای كسانی كه میزان كلسترول طبیعی دارند بهصورت محدود و برای كودكان در حال رشد منعی ندارد، اما برای سایر مصارف نمیتوان آن را با روغن نباتی (گیاهی) جایگزین كرد. لازم است بدانید چربی پوست مرغ همچون روغنهای حیوانی بهدلیل داشتن كلسترول و درصد بالای اسیدهای چرب اشباع، مضر و فقط روغن ماهی بهدلیل میزان بالای اسیدهای چرب غیراشباع برای بدن مفید است.
روغنهای مایع بدون كلسترول
روی بستهبندی اغلب روغنهای مایع كارخانه یا محصولاتی كه با این روغنها تهیه شده عبارت بدون كلسترول نوشته شده است. واقعیت اینكه كلسترول فقط در منابع حیوانی موجود است و روغنهای نباتی مایع با كمترین میزان اسید چرب اشباع، بدون كلسترول بوده و اسید چرب ترانس نداشته و مصرف آن برای افرادی كه بیماری قلبی-عروقی و چربی خون بالا دارند، مناسب است.
پیه و پارافین در روغنهای كارخانه!
گفته میشود در اغلب روغنهای نباتی كارخانه از مشتقات نفتی همچون پارافین یا پیههای مخصوص صابونسازی استفاده میشود. مصرف این نوع تركیبات در روغنهای نباتی كارخانه غیرمجاز است و در صورت استفاده تقلب محسوب میشود و در آزمایشگاه قابل شناسایی بوده و در صورت عرضه محصول به بازار پیگرد قانونی دارد. چنین شایعاتی در شبكههای مجازی اغلب توسط سودجویانی كه قصد فروش فرآوردههای دامی محلی بهخصوص كره و روغنهای حیوانی را دارند، مطرح میشود.
روغن حیوانی مفید برای قلب!
مطالبی در فضای مجازی منتشر میشود مبنی بر اینكه دنبه گوسفند و روغن حیوانی به رفع بسیاری از بیماریها كمك كرده و نهتنها در رگها رسوب نمیكند، بلكه با سوزاندن كلسترول مضر، منجر به كاهش چربی خون شده و برای قلب مفید است، در حالی كه هیچكدام از این ادعاها صحیح نیست. چربیهای حیوانی بهویژه برای افراد مستعد ابتلا به بیماریهای قلبی با افزایش كلسترول بد خون زمینهساز تنگی عروق و ابتلا به سكته و بیماریهای قلبی خواهد شد.
روغن نباتی چاق نمیكند!
این باور نادرست كه روغن و كره نباتی كالری كمتری دارد و چاق نمیكند، واقعیت ندارد. كالری تمامی روغنهای گیاهی یكسان است و زیاده روی در مصرف آنها سبب
اضافه وزن میشود. البته روغنهای مایع نباتی بهدلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیراشباع با افزایش HDL (كلسترول خوب) منجر به بالا رفتن چربی خون نمیشوند كه این ویژگی در انواع كره و روغنهای نباتی جامد وجود ندارد.
چسبندگی روغن نباتی
و رسوب در عروق!
برخی بر این باورند كه چربیهای حیوانی بهدلیل طبیعی و لطیف بودن درون رگها رسوب نمیكنند، ولی روغنهای نباتی بهدلیل اینكه بهسختی از ظروف پاك میشوند و چسبندگی زیادی دارند درون رگها رسوب میدهند؛ اما باید بدانید گرفتگی عروق بهدلیل رسوب كلسترول در دیواره عروق است و چون چربیهای حیوانی حاوی كلسترول بالایی هستند، عامل اصلی ایجاد این مشكل به شمار میآیند. این تصور كه روغنها مستقیم وارد خون میشوند و براساس خصوصیات ظاهریشان واكنشی مشابه درون بدن ایجاد میكنند، باوری نادرست است. واقعیت این است كه روغنهای غیراشباع با چند پیوند دوگانه طی سرخ شدنهای غیراصولی در مجاورت با حرارت بالا و اكسیژن هوا ایجاد تركیبات پلیمری میكنند و سبب ایجاد چسبندگی بر سطح اجاق گاز و ظروف میشوند.
آیا روغن و كره رژیمی داریم؟
میزان انرژی روغن مایع در هرگرم با چربیهای جامد یكسان و از هر گرم كره بیشتر است. اگر منظور از رژیمی بودن روغن كاهش كالری آن باشد امكانپذیر نیست، زیرا تمام روغنها در هر گرم 9 كیلو كالری انرژی تولید میكنند. اما در كره میتوان با كم و زیاد كردن نسبت آب به روغن میزان كالری در هر گرم را كم یا زیاد كرد.
روغن حیوانی كلسترول دارد
كره و روغن گاو و گوسفند از نوع چربیهای اشباع شده حیوانی است كه به صورت طبیعی دارای اسید چرب ترانس و كلسترول بوده و درصد اسید چرب اشباع به غیراشباع در این فرآوردهها در مقایسه با روغنهای گیاهی بالاتر است. مصرف این فرآوردهها بسته به سن و شرایط جسمانی فرد برای كسانی كه میزان كلسترول طبیعی دارند بهصورت محدود و برای كودكان در حال رشد منعی ندارد، اما برای سایر مصارف نمیتوان آن را با روغن نباتی (گیاهی) جایگزین كرد. لازم است بدانید چربی پوست مرغ همچون روغنهای حیوانی بهدلیل داشتن كلسترول و درصد بالای اسیدهای چرب اشباع، مضر و فقط روغن ماهی بهدلیل میزان بالای اسیدهای چرب غیراشباع برای بدن مفید است.
روغنهای مایع بدون كلسترول
روی بستهبندی اغلب روغنهای مایع كارخانه یا محصولاتی كه با این روغنها تهیه شده عبارت بدون كلسترول نوشته شده است. واقعیت اینكه كلسترول فقط در منابع حیوانی موجود است و روغنهای نباتی مایع با كمترین میزان اسید چرب اشباع، بدون كلسترول بوده و اسید چرب ترانس نداشته و مصرف آن برای افرادی كه بیماری قلبی-عروقی و چربی خون بالا دارند، مناسب است.
پیه و پارافین در روغنهای كارخانه!
گفته میشود در اغلب روغنهای نباتی كارخانه از مشتقات نفتی همچون پارافین یا پیههای مخصوص صابونسازی استفاده میشود. مصرف این نوع تركیبات در روغنهای نباتی كارخانه غیرمجاز است و در صورت استفاده تقلب محسوب میشود و در آزمایشگاه قابل شناسایی بوده و در صورت عرضه محصول به بازار پیگرد قانونی دارد. چنین شایعاتی در شبكههای مجازی اغلب توسط سودجویانی كه قصد فروش فرآوردههای دامی محلی بهخصوص كره و روغنهای حیوانی را دارند، مطرح میشود.
روغن حیوانی مفید برای قلب!
مطالبی در فضای مجازی منتشر میشود مبنی بر اینكه دنبه گوسفند و روغن حیوانی به رفع بسیاری از بیماریها كمك كرده و نهتنها در رگها رسوب نمیكند، بلكه با سوزاندن كلسترول مضر، منجر به كاهش چربی خون شده و برای قلب مفید است، در حالی كه هیچكدام از این ادعاها صحیح نیست. چربیهای حیوانی بهویژه برای افراد مستعد ابتلا به بیماریهای قلبی با افزایش كلسترول بد خون زمینهساز تنگی عروق و ابتلا به سكته و بیماریهای قلبی خواهد شد.
روغن نباتی چاق نمیكند!
این باور نادرست كه روغن و كره نباتی كالری كمتری دارد و چاق نمیكند، واقعیت ندارد. كالری تمامی روغنهای گیاهی یكسان است و زیاده روی در مصرف آنها سبب
اضافه وزن میشود. البته روغنهای مایع نباتی بهدلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیراشباع با افزایش HDL (كلسترول خوب) منجر به بالا رفتن چربی خون نمیشوند كه این ویژگی در انواع كره و روغنهای نباتی جامد وجود ندارد.
چسبندگی روغن نباتی
و رسوب در عروق!
برخی بر این باورند كه چربیهای حیوانی بهدلیل طبیعی و لطیف بودن درون رگها رسوب نمیكنند، ولی روغنهای نباتی بهدلیل اینكه بهسختی از ظروف پاك میشوند و چسبندگی زیادی دارند درون رگها رسوب میدهند؛ اما باید بدانید گرفتگی عروق بهدلیل رسوب كلسترول در دیواره عروق است و چون چربیهای حیوانی حاوی كلسترول بالایی هستند، عامل اصلی ایجاد این مشكل به شمار میآیند. این تصور كه روغنها مستقیم وارد خون میشوند و براساس خصوصیات ظاهریشان واكنشی مشابه درون بدن ایجاد میكنند، باوری نادرست است. واقعیت این است كه روغنهای غیراشباع با چند پیوند دوگانه طی سرخ شدنهای غیراصولی در مجاورت با حرارت بالا و اكسیژن هوا ایجاد تركیبات پلیمری میكنند و سبب ایجاد چسبندگی بر سطح اجاق گاز و ظروف میشوند.
آیا روغن و كره رژیمی داریم؟
میزان انرژی روغن مایع در هرگرم با چربیهای جامد یكسان و از هر گرم كره بیشتر است. اگر منظور از رژیمی بودن روغن كاهش كالری آن باشد امكانپذیر نیست، زیرا تمام روغنها در هر گرم 9 كیلو كالری انرژی تولید میكنند. اما در كره میتوان با كم و زیاد كردن نسبت آب به روغن میزان كالری در هر گرم را كم یا زیاد كرد.