نگاهی به سریال امام علی(ع) که بعد از 23 سال هنوز زنده و جذاب است
زنده به عشق علی!
بدون تردید یكی از سریالهای ماندگار تلویزیون كه بعد از گذشت دو دهه و اندی همچنان در میان مخاطبان طرفداران بسیاری دارد، مجموعه تلویزیونی امام علی (ع) ساخته داوود میرباقری است. مگر میشود مخاطبان سكانسهای ماندگار همچون نبرد صفین، صحنهای كه امام علی (ع) به شهادت میرسد و ... را فراموش كنند. سریالی که استانداردهای ساخت در تلویزیون را تغییر داد. در واقع تولید این اثر ماندگار، مسیر جدیدی را برای تولید آثار تاریخی با تم مذهبی باز كرد و بعد از آن مجموعههایی درباره زندگی امام رضا (ع)، امام حسن (ع)، مختار و ... ساخته شد. داوود میرباقری سال 1370 فیلمنامه سریالی با نام خاری در گلو را بر اساس زندگی حضرت علی (ع) به سازمان صدا و سیما ارائه داد، اما بعد از میرباقری خواسته شد فیلمنامهاش را بازنویسی كند و این روند و اعمال اصلاحیهها تا چند بار تكرار شد. سرانجام با تأیید مسؤولان وقت تلویزیون، نخستین سریال مهم تاریخی مذهبی صدا و سیما كلید خورد. این مجموعه سال ۱۳۷۳ با حضور ۱۵۰ بازیگر اصلی و بیش از 5000 هنرور مقابل دوربین رفت. ساخت این سریال چهار سال به طول انجامید و اواسط دهه 70 از شبكه یك پخش شد. در این گزارش نگاهی به بازی برخی از بازیگران داشتیم.
وقتی نقش ابن ملجم مرادی به كریم اكبری مباركه پیشنهاد شد، خیلی تعجب كرد. با خودش مرتب میگفت كه داوود میرباقری چه چیزی در من دیده كه میخواهد نقش به این سنگینی را به من بسپارد. به همین دلیل مرتب با خودش كلنجار میرفت. هرچه به زمان تصویربرداری سریال نزدیكتر میشد، دلهرهاش بیشتر میشد و ترس آن را داشت كه مبادا بازیاش لطمهای به سریال بزند.
در انتها بر ترسش غلبه كرد و جلوی دوربین حاضر شد. تمام سعیاش را كرد تا خودش را به نقش نزدیك كند. در اواسط كار یك شب كه به خانه برگشت، بعد از پاك كردن گریم متوجه شد كه یكی از لنزها در چشمش نیست و فردا باید سر صحنه حاضر میشد. آن شب به هركسی كه میتوانست زنگ زد تا كاری برای فردا انجام بدهند.
دست آخر به دكتری كه برایش لنز گذاشته بود، زنگ زد تا لنزی برای فردا حاضر كند كه باز هم موفق نشد در آخر حدود ساعت 11 شب لنز را بالای حدقه چشم چپش پیدا كرد و از خوشحالی به همه شیرینی داد.
در واقع آن شب برای او جزو تلخترین و شیرینترین روزهای تصویربرداری محسوب میشد كه با دلهره عجیبی همراه بود.
مخالفت دایی
18 سالش بود وخواهرزاده مازیار پرتو. یك روز مهمان خانه داییاش بود و محمدرضا شریفی نیا به همراه آزیتا حاجیان آنجا مهمان بودند. او تصمیم داشت به لندن برود درس بخواند و منتظر رسیدن ویزا بود. شریفینیا گفت تا زمانی كه ویزا بیاید برود و امام علی(ع) را بازی كند.
داییاش خیلی مخالف بود و گفت نه این باید برود دنبال تحصیلاتش. نزدیك دو ماه طول كشید تا داییاش راضی شود. بعد از آن تست داد و قرار شد نقش زنی از دیار كوفه را بازی كند كه در شهادت امام علی (ع) دستی بر آتش داشت. با وجود اینكه قبل از آن تجربه بازیگری نداشت، اما خوش درخشید.
البته آسایش خودش در این سریال صحبت نكرد و مینو غزنوی، دوبلور به جای او صحبت كرد. آسایش بعد از تمام شدن سریال امام علی(ع) به لندن رفت.
بعد از پخش این سریال هر نقشی كه به او سپرده شد در همان حال و هوای یك زن اغواگر بود، اما ویشكا ترجیح داد صبوری كند تا نقشهای متفاوت دیگری را بازی كند.
از خجالت امام علی (ع)
جان داد!
همیشه اتفاقات عجیب و غریب در سریالهای تاریخی پیش میآید. یكاتفاق عجیب و قابل توجه در این سریال مربوط به علی آزاد یكی از بازیگران قدیمی سینمای ایران است كه پیش از انقلاب عمدتا در نقشهای منفی بازی میكرد و در جریان ساخت سریال امام علی(ع)، به اصرار خود در این سریال نقشی میگیرد.
او در این سریال نقش عبدا... بن عباس را بازی میكرد كه از صحابه امیرالمومنین (ع) بود. او در یكی از صحنهها باید وارد خیمه حضرت علی (ع) میشد، اما درگیر اتفاق عجیب و غریبی شد كه داوود میرباقری در همان مقطع زمانی اتفاق را این طور روایت كرد: حالتی منقلب داشت و خود را به شكلی وامدار علی بنابیطالب میدانست.
چهره رنگ پریده و دگرگونش كه گویی تولدی دیگر را برای این بازیگر رقم میزد، نظر دیگران را نیز به خود جلب كرده بود. در یكی از صحنهها قرار شد علی آزاد در نقش ابن عباس داخل چادر امام علی(ع) بشود و بیرون آید.
قبل از رفتن او گفت: داوود، من از علی شرم دارم كه به چادر او وارد شوم، نمیشود صحنه را عوض كنی و مثلا از كنار چادر بگذرم؟ گفتم نه و او داخل چادر شد. منتظر بودیم كه بازگردد، دقایقی گذشت، خبری نشد، او را صدا كردیم، خبری نبود. داخل چادر شدیم؛ علی آزاد داخل چادر جانبهجان آفرین تسلیم كرده بود... و صحنههای باقیمانده را فرد دیگری به جای آن مرحوم بازی كرد. بهروز رضوی به جای علی آزاد در این سریال صحبت كرد.
ستاره بیبدیل سریال امام علی (ع)
مهدی فتحی، بازیگر فقید سینما، تئاتر و تلویزیون شامگاه ۲۹ اسفندماه ۱۳۸۲ در ۶۴ سالگی چشم از جهان فروبست. او یكی از به یادماندنیترین نقشهای تلویزیون ایران را در سریال امام علی (ع) از خود به یادگار گذاشت. مهدی فتحی از جمله بازیگرانی است كه حضورش در هر فیلم یا سریالی نقطه قوت آن اثر بوده و توانسته نقشهای ماندگار فراوانی از خود به جای بگذارد. اما این هنرمند فقید نقش یكی از زشتكارترین نزدیكان و دسیسهچینان معاویه یعنی عمر و عاص را بازی كرد. در بازی او اقتداری دیده میشد كه بینظیر بود و با اینكه عمر و عاص جزو نقشهای منفی سریال امام علی (ع) بود، اما او به حدی زیبا این نقش را خلق كرد كه هنوز هم در ذهن مردم باقی مانده است. البته او در این سریال نقش علیبن ابیطالب (ع) را هم بدون چهره بازی كرد و فقط بینندگان دستهای او را در تصویر میدیدند.
اما این بازیگر حتی دستهایش را هم هنرمندانه بازی میداد. بازی درخشان زندهیاد فتحی نهتنها تحسین مخاطبان خاص را به دنبال داشت، بلكه در بین عموم مردم نیز مقبولیت، محبوبیت و شهرت پیدا كرد.