دیدن با گوش‌ها!
تا به حال به آنچه در فیلم‌ها به نمایش درمی‌آیند دقت كرده‌اید؟ به نظر می‌آید آنچه در آنها می‌بینیم چندان غیرواقعی هم نیست. برای مثال نابینایی با قدرت خارق‌العاده در تشخیص صداها! دانشمندان این توانایی عجیب در نابینایان را آزمایش كرده‌اند.
گروهی از دانشمندان دانشگاه‌های واشنگتن و آكسفورد دو مطالعه روی افراد نابینا انجام دادند. لون فاین، استاد روان‌شناسی دانشگاه واشنگتن می‌گوید «این ایده از آنجا آمد كه افراد نابینا در تكالیف شنیداری بهتر از افراد عادی عمل می‌كردند؛ زیرا باید راه خودشان را بدون اطلاعات بینایی، پیدا كنند. ما می‌خواستیم بدانیم چطور این اتفاق در مغز رخ می‌دهد. روش مطالعه هم این چنین بود كه به جای این‌كه ببینیم كدام قسمت‌ها در مغز هنگام گوش كردن فعال هستند روی حساسیت مغز به تفاوت‌های ظریف در فركانس‌های شنوایی متمركز شدیم».
تحقیقات پیشین نشان داده بود افرادی كه نابینا به‌دنیا می‌آیند یا در اولین سال‌های زندگی نابینا می‌شوند، حس شنوایی بیشتری به خصوص در مورد توانایی‌های موسیقیایی و دنبال كردن حركت اشیا در فضا دارند، اما دقیقا چه تغییراتی در مغز باعث به‌وجود آمدن این توانایی‌های شنیداری تقویت شده می‌شود؟
در هر دو مطالعه از داوطلبان بینا و نابینا (آنها كه به طور مادرزادی نابینا بودند و آنها كه در سال‌های اول زندگی بینایی خود را از دست داده بودند) وقتی در دستگاه fMRI (تشدید مغناطیسی عملكردی) قرار داشتند همزمان آزمون گرفته شد. دو تغییر در مغز افراد نابینا احتمالا مسؤول این عملكرد شنوایی بهتر بر اساس داده‌های شنیداری است.
در مطالعه اول به افراد دنباله‌ای از صداهایی مانند كدهای مرس كه در فركانس‌هایشان متفاوت بودند، ارائه و همزمان فعالیت مغز اندازه‌گیری شد. تیم‌های تحقیقاتی متوجه شدند كه قشر شنیداری داوطلبان نابینا با دقت بسیار بالاتری نسبت به افراد بینا فركانس هر صدا را بازنمایی می‌كند.
دكتر چانك بیان می‌كند: مطالعه ما نشان داد مغز افراد نابینا در بازنمایی فركانس‌ها بهتر بود. برای یك فرد بینا داشتن دقت در بازنمایی این فركانس‌ها اهمیتی ندارد، زیرا آنها قدرت بینایی دارند كه در شناخت اشیاء به آنها كمك می‌كند. در حالی كه افراد نابینا فقط اطلاعات شنیداری را دریافت می‌كنند. یافته‌ها ایده تغییراتی در مغز افراد نابینا در انتخاب و شناسایی بهتر صداهای محیط را تقویت كرد.
مطالعه دوم درباره این بود كه افراد نابینا چگونه صدای اشیای متحرك را در فضا بازنمایی می‌كنند. تحقیقات نشان داد منطقه‌ای از مغز كه در افراد بینا مسؤول ردیابی اشیای بصری در حال حركت است در افراد نابینا به حركت و نیز فركانس‌های شنیداری پاسخ می‌دهد. این منطقه برای ایفاكردن نقش دنبال كردن صدای حركت اشیا مثل ماشین‌ها یا صدای پاها در افراد نابینا مداربندی شده است. یافته‌های مطالعه دوم نشان داد وقتی افراد در سنین پایین نابینا می‌شوند ناحیه بینایی مجددا برای انجام وظایف شنیداری به روش پیچیده‌ای مدار بندی می‌شود.
دكتر فاین بیان می‌كند این اولین مطالعه‌ای است كه نشان می‌دهد نابینایی باعث انعطاف‌پذیری در قشر شنیداری می‌شود. این یافته خیلی مهم است، زیرا این ناحیه از مغز دریافت‌كننده اطلاعات بسیار مشابه شنیداری در افراد بینا و نابیناست؛ اما در افراد نابینا اطلاعات بسیار بیشتری از داده‌های شنیداری بیرون كشیده می‌شود و در نتیجه به نظر می‌آید این ناحیه از مغز توانایی‌های خودش را تقویت كرده است.
این مطالعه همچنین روی افرادی كه بینایی خود را دوباره باز یافتند (افرادی كه در كودكی بینایی خود را از دست داده بودند و در بزرگسالی با عمل جراحی بینایی خود را بازیافتند) نشان داد ناحیه درگیر در ردیابی اشیای بصری در حال حركت در این افراد قادر به پردازش اطلاعات بینایی و شنیداری به طور همزمان است.
دكتر فاین می‌گوید مغز افرادی كه در كودكی نابینا می‌شوند پردازش اطلاعات شنیداری و حركت را در ناحیه دیداری انجام می‌دهد اما قابلیت خودش برای استفاده از توانایی در ردیابی اشیای بصری در حال حركت را نیز حفظ می‌كند كه پس از بازیابی مجدد بینایی آن را انجام می‌دهد.
منبع: Medicalxpress
