نگاهی به مجموعههای تلویزیونی با موضوع انرژی هستهای
سریالهای اتــمی !
بحث انرژی هستهای سالهاست در ایران داغ است، چه از وجه افتخارآمیز آن و رسیدن به این فناوری ارزشمند و چه از منظر چالشهایی كه در سیاست خارجی برای كشور ایجاد كرده است. در این میان چه پیش از دستیابی به این مهم و چه پس از آن، آثار نمایشی با محوریت این مسأله ساخته شدند. هر چند تعداد این آثار چندان زیاد نیست، اما همواره قاب سیما سهم بیشتری از سایر رسانهها در تولید آنها داشته است. غالب این آثار اعم از سریال و فیلمهای تلویزیونی بیش از هر جنبه دیگری، فعالیت جاسوسها و كارشكنیهای آنان در این زمینه را نمایش میدهد. در ادامه نگاهی به تعدادی از سریالهای تلویزیونی با این مضمون كه در این سالها روی آنتن شبكههای مختلف سیما رفته، انداختهایم.
غریبهای در ایران
سریال غریبه، پاییز 79 روی آنتن شبكه دوی سیما رفت و جزو نخستین سریالهایی بود كه در بستر قصهای عاشقانه به فعالیتهای جاسوسی عدهای در خاك كشور و موضوع انرژی هستهای میپرداخت. موضوعی كه بسیاری در آن زمان اطلاع چندانی از آن نداشتند و از این رو غریبه را میتوان به نوعی خطشكن این دست آثار دانست. این مجموعه توانست در آن سالها به خاطر قصه تازه و بازیگران جوانش مخاطبان زیادی داشته باشد اما در سالهای بعد كمتر بازپخش شد.
هانیه توسلی، بازیگر نقش اصلی این سریال است كه سالها بعد كمتر در تلویزیون ظاهر و به یكی از ستارگان سینما بدل شد. نقش مقابل او را هم عبدالرضا زهره كرمانی بازی میكرد، بازیگری كه در آثار سینمایی رسول ملاقلیپور چون نسل سوخته و هیوا بازی كرد و بعد در سریالهایی مثل بازگشت پرستوها، شب چراغ و روح مهربان دیده شد، اما مدتی است دیگر او را در قاب تلویزیون ندیدهایم.
قصه غریبه: شبنم با پدرش به تنهایی زندگی میكند. شاهرخ بهداد جوانی است كه وارد زندگی او میشود و برای ازدواج با شبنم هر سختی را به جان میخرد. شاهرخ مقابل خانوادهاش میایستد، از زندگی در كانادا صرف نظر و با هزاران ترفند شبنم را به ازدواج راضی میكند، اما كم كم روشن میشود كه تمام این ابراز علاقهها بازی بیش نیست و شاهرخ كه با گروهی ناشناس در ارتباط است، قصدش از ازدواج با شبنم نزدیكی به پدر او، دكتر طاهری و
سرك كشیدن در كار دكتر است...
كارگردان: جواد اردكانی
بازیگران: هانیه توسلی، عبدالرضا زهره كرمانی، افسانه بایگان، شهره سلطانی، رسول نجفیان، تانیا جوهری، صالح میرزاآقایی، جلیل فرجاد، رضا توكلی، پروین میكده، زهرا سعیدی، محسن قاضی مرادی، محسن زهتاب و...
سال ساخت: 1379
بازی با عشق
جواد اردكانی، كارگردان سریال غریبه سالها بعد از آن، سریال آینههای نشكن را با مضمونی مشابه روی آنتن شبكه دوی سیما برد. در این مجموعه نیز جاسوسهایی كه خرابكاری در سازمان انرژی اتمی ایران را نشانه گرفتهاند، دختری با مشكلات خانوادگی را برای رسیدن به مقاصد خود به دام میاندازند. آینههای نشكن نیز برای هر چه جذابتر كردن فیلمنامه خود از روابط عاطفی و خانوادگی برای پیشبرد قصه بهره میبرد و رابطهها را اهرمی برای رسیدن جاسوسان به مقاصد خود به تصویر میكشید. اردكانی سال 92 نیز سریال نوشدارو به قلم حمیدرضا سبحانینژاد را ساخت كه در هفته دفاع مقدس روی آنتن رفت. نوشدارو گرچه به صورت مستقیم به موضوع انرژی هستهای نمیپرداخت، اما تحریمهای اقتصادی علیه ایران و وضعیت تولیدكنندگان و كارخانههای داخلی پس از این بحران را به نمایش میگذاشت.
قصه آینههای نشكن: سیمین در یك آموزشگاه تعلیم رانندگی كار میكند و درصدد است برادرش، افشین را كه به دلیل بیكاری به افسردگی مبتلا شده به كانادا بفرستد. یكی از شاگردان او به نام حبیبی ادعا میكند همسرش ساكن كاناداست و در زمینه مهاجرت فعالیت میكند. آنها افشین را به خارج میفرستند اما كم كم هویت واقعیشان آشكار و سوءاستفادههایشان از سیمین آغاز میشود. آنان جاسوسهای موساد و... هستند و دلیل نزدیك شدنشان به این دختر ارتباط فامیلی او با یك مامور امنیتی است. برادر نامزد سیمین مسؤولیت تامین امنیت پایگاههای اتمی ایران را به عهده دارد و سیمین نیز به دلیل ساخت یك مستند از فعالیتهای این سازمان و دانشمندان آن میتواند گزینه مناسبی برای رساندن جاسوسها به مقاصدشان و ایجاد خلل در سلامت فعالیتهای این سازمان باشد.
كارگردان: جواد اردكانی
بازیگران: صبا كمالی، ثریا قاسمی، آزیتا حاجیان، سعید نیكپور، علی قربانزاده، قاسم زارع، عاطفه رضوی و...
سال ساخت: 1387
معمای پیچیده
سریال پازل به تهیهكنندگی محمد پیرهادی در ابتدا عامل سوم نام داشت و مهر 96 روی آنتن شبكه یك سیما رفت. در پازل نیز از زاویه اقدامات جاسوسی علیه فعالیتهای هستهای ایران به این سوژه پرداخته شده است.
این سریال در واقع تلاش ماموران امنیتی و متخصصان را برای كشف برنامههای خرابكارانه عدهای در تاسیسات هستهای ایران نمایش میدهد. پازل با وجود بازیگران مطرحی كه در آن به ایفای نقش پرداختهاند آنچنان كه انتظار میرفت، دیده نشد.
قصه پازل: جاسوسان در تلاشند در قسمتی از برنامههای انرژی هستهای خلل به وجود بیاورند تا ایران را مقابل خبرنگاران و مهمانهای خارجی تحقیر كنند، اما وزارت اطلاعات از این موضوع مطلع میشود و تلاش برای خنثی كردن توطئه را آغاز میكند.
كارگردان: ابراهیم شیبانی
بازیگران: رضا كیانیان، آرش مجیدی، اصغر همت، محسن بهرامی، ماهچهره خلیلی، شقایق فراهانی جلال فاطمی.
سال ساخت: 1396
ماتادور در شهر
سریال ماتادور به تهیهكنندگی جواد نوروزبیگی و نویسندگی آرش قادری در مهر 92 به مناسبت هفته ناجا روی آنتن شبكه یك سیما رفت. نجفی، كارگردان این سریال كه علاقه زیادی به ساخت آثار پر از درگیری دارد، در ماتادور نیز سعی داشت با استفاده از جلوههای بصری و حركات نمایشی رزمی به قصهاش جذابیت بیشتری دهد، اما در عمل، تكنیك جلوتر از فیلمنامه حركت كرد و قصه و شخصیتپردازیها به عنوان ساختمان اصلی اثر، عقب ماند.
قصه ماتادور: قرار است كنفرانسی درباره انرژی اتمی در ایران تشكیل شود و یك مقام اروپایی برای شركت در آن وارد ایران میشود. گروهی تروریستی قصد دارند این برنامه را با ایجاد ناامنی در كشور بر هم بزنند. نیروهای امنیتی برای مقابله با این گروه كه نیروی اصلیشان ماتادور نام دارد وارد عمل میشوند...
كارگردان: فرهاد نجفی
بازیگران: علیرام نورایی، شقایق فراهانی، مجید واشقانی، پولاد كیمیایی، تیرداد كیایی، پوریا پورسرخ، سام درخشانی، لیندا كیانی، مجید مشیری، روشا ضیغمی، رضا بادامچی، سیروس همتی، هدایتا... سجادی و...
سال ساخت: 1391
یك رویای نافرجام
سریال تعبیر وارونه یك رویا كه ابتدا خانه امن نام داشت، مرداد و شهریور 94 روی آنتن شبكه یك سیما رفت. این سریال به تهیهكنندگی سیدكمال طباطبایی با قصهای متفاوت و ساختارشكنی در روایت فعالیت جاسوسان علیه امنیت ایران و دانشمندان هستهای، چهرهای تازه از این افراد به نمایش گذاشت. چهرهای كه با آنچه تا پیش از این از شخصیتهایی در قالب جاسوس در تلویزیون دیده بودیم، تمایز داشت. این تفاوت مرهون نگاه سینمایی جیرانی و تجربه سالها فیلمنامهنویسی اوست. تعبیر وارونه یك رویا تركیب جذاب و موفقی از بازیگران است كه از میان آنها بازی الهام كردا و فرزین صابونی به عنوان دو هنرپیشه تئاتری بیش از سایرین مورد توجه قرار گرفت.
شخصیتپردازیهای ظریف و غافلگیری مخاطب در تغییر بیاغراق برخی آدمهای قصه و همچنین حذف شجاعانه بعضی از آنها در طول روایت، این سریال را به یكی از آثار متفاوت هستهای تبدیل میكند كه البته مثل بسیاری از آثار پایان دلچسب و در حد و اندازه شروع قدرتمندانه خود نداشت و قسمت پایانی آن حاشیهساز شد.
قصه: ماجرایی عاشقانه كه به واسطه بازیهای سیاسی و جاسوسی به تلخی میگراید، خط اصلی قصه تعبیر وارونه یك رویا است. سریال با ماجرای مقابله نیروهای امنیتی كشور با جاسوسانی كه قصد ترور یك دانشمند هستهای را دارند آغاز میشود، اما در ادامه این خط ساده قصه به پیچیدگی میگراید. در واقع تعدادی از عوامل فریبخورده و جاسوسان خارجی در عملیاتی، یك دانشمند هستهای ایران را به قصد انتقال به باكو برای بهرهبرداریهای جاسوسی و تبلیغاتی میربایند، اما به دلیل مجروح شدن این دانشمند، برنامه عملیات تغییر میكند و سرانجام با دستگیری و هلاكت جاسوسان، عملیات ناكام میماند...
كارگردان: فریدون جیرانی
بازیگران: فرهاد قائمیان، داریوش ارجمند، پانتهآ بهرام، امیر جعفری، ثریا قاسمی، نگار عابدی، الهام كردا، فرزین صابونی، علی صالحی، شیوا خسرومهر، سیامك اطلسی، رابعه مدنی، ستاره حسینی و...
سال ساخت: 1394
فیلمهای تلویزیونی
تلویزیون در این سالها تلهفیلمهای زیادی را با محوریت زندگی دانشمندان هستهای و همچنین كارشكنیهای جاسوسان ساخته و روی آنتن فرستاده است كه دو مورد از این آثار، فیلمهای تلویزیونی تله روباه و شكار روباه هستند:
تله روباه: این فیلم تلویزیونی با موضوع انرژی هستهای ایران یكی از تلهفیلمهای سیما در این حوزه است كه علیرضا اسحاقی آن را سال 85 كارگردانی كرده. داستان تله روباه درباره خرابكاری عوامل بیگانه و نفوذ آنها به اطراف نیروگاههای هستهای ایران است كه با مشكلات
مواجه میشود. محمود پاك نیت، جلال پیشوائیان، رضا رویگری، مجید مشیری، بیتا بادران، محمدرضا غفاری و حامد بهداد از بازیگران این تله فیلم هستند.
شكار روباه: این تله فیلم ساخته مجید جوانمرد سال 87 است و بازیگرانی چون دانیال حكیمی، فرهاد قائمیان، سام درخشانی، ملیسا مهربان، پوراندخت مهیمن، حامد آقایی، سیمون باغداساریان، دادا پطروسیان و تعداد دیگری از بازیگران ایرانی و ارمنی در ایران و ارمنستان در آن به ایفای نقش پرداختند. این فیلم داستان دو برادر دانشمند ایرانی به نامهای سهراب و علی آزاد را روایت میكند. آنها برای شركت در یك كنفرانس بینالمللی به ایروان سفر میكنند، اما در پایان كنفرانس، سهراب با ورونیكا كه خود را یك دو رگه ایرانی - انگلیسی معرفی میكند، آشنا میشود و رابطه عاطفی بین این دو شخصیت شكل میگیرد كه ماجراهای زیادی را به دنبال دارد.
سریال غریبه، پاییز 79 روی آنتن شبكه دوی سیما رفت و جزو نخستین سریالهایی بود كه در بستر قصهای عاشقانه به فعالیتهای جاسوسی عدهای در خاك كشور و موضوع انرژی هستهای میپرداخت. موضوعی كه بسیاری در آن زمان اطلاع چندانی از آن نداشتند و از این رو غریبه را میتوان به نوعی خطشكن این دست آثار دانست. این مجموعه توانست در آن سالها به خاطر قصه تازه و بازیگران جوانش مخاطبان زیادی داشته باشد اما در سالهای بعد كمتر بازپخش شد.
هانیه توسلی، بازیگر نقش اصلی این سریال است كه سالها بعد كمتر در تلویزیون ظاهر و به یكی از ستارگان سینما بدل شد. نقش مقابل او را هم عبدالرضا زهره كرمانی بازی میكرد، بازیگری كه در آثار سینمایی رسول ملاقلیپور چون نسل سوخته و هیوا بازی كرد و بعد در سریالهایی مثل بازگشت پرستوها، شب چراغ و روح مهربان دیده شد، اما مدتی است دیگر او را در قاب تلویزیون ندیدهایم.
قصه غریبه: شبنم با پدرش به تنهایی زندگی میكند. شاهرخ بهداد جوانی است كه وارد زندگی او میشود و برای ازدواج با شبنم هر سختی را به جان میخرد. شاهرخ مقابل خانوادهاش میایستد، از زندگی در كانادا صرف نظر و با هزاران ترفند شبنم را به ازدواج راضی میكند، اما كم كم روشن میشود كه تمام این ابراز علاقهها بازی بیش نیست و شاهرخ كه با گروهی ناشناس در ارتباط است، قصدش از ازدواج با شبنم نزدیكی به پدر او، دكتر طاهری و
سرك كشیدن در كار دكتر است...
كارگردان: جواد اردكانی
بازیگران: هانیه توسلی، عبدالرضا زهره كرمانی، افسانه بایگان، شهره سلطانی، رسول نجفیان، تانیا جوهری، صالح میرزاآقایی، جلیل فرجاد، رضا توكلی، پروین میكده، زهرا سعیدی، محسن قاضی مرادی، محسن زهتاب و...
سال ساخت: 1379
بازی با عشق
جواد اردكانی، كارگردان سریال غریبه سالها بعد از آن، سریال آینههای نشكن را با مضمونی مشابه روی آنتن شبكه دوی سیما برد. در این مجموعه نیز جاسوسهایی كه خرابكاری در سازمان انرژی اتمی ایران را نشانه گرفتهاند، دختری با مشكلات خانوادگی را برای رسیدن به مقاصد خود به دام میاندازند. آینههای نشكن نیز برای هر چه جذابتر كردن فیلمنامه خود از روابط عاطفی و خانوادگی برای پیشبرد قصه بهره میبرد و رابطهها را اهرمی برای رسیدن جاسوسان به مقاصد خود به تصویر میكشید. اردكانی سال 92 نیز سریال نوشدارو به قلم حمیدرضا سبحانینژاد را ساخت كه در هفته دفاع مقدس روی آنتن رفت. نوشدارو گرچه به صورت مستقیم به موضوع انرژی هستهای نمیپرداخت، اما تحریمهای اقتصادی علیه ایران و وضعیت تولیدكنندگان و كارخانههای داخلی پس از این بحران را به نمایش میگذاشت.
قصه آینههای نشكن: سیمین در یك آموزشگاه تعلیم رانندگی كار میكند و درصدد است برادرش، افشین را كه به دلیل بیكاری به افسردگی مبتلا شده به كانادا بفرستد. یكی از شاگردان او به نام حبیبی ادعا میكند همسرش ساكن كاناداست و در زمینه مهاجرت فعالیت میكند. آنها افشین را به خارج میفرستند اما كم كم هویت واقعیشان آشكار و سوءاستفادههایشان از سیمین آغاز میشود. آنان جاسوسهای موساد و... هستند و دلیل نزدیك شدنشان به این دختر ارتباط فامیلی او با یك مامور امنیتی است. برادر نامزد سیمین مسؤولیت تامین امنیت پایگاههای اتمی ایران را به عهده دارد و سیمین نیز به دلیل ساخت یك مستند از فعالیتهای این سازمان و دانشمندان آن میتواند گزینه مناسبی برای رساندن جاسوسها به مقاصدشان و ایجاد خلل در سلامت فعالیتهای این سازمان باشد.
كارگردان: جواد اردكانی
بازیگران: صبا كمالی، ثریا قاسمی، آزیتا حاجیان، سعید نیكپور، علی قربانزاده، قاسم زارع، عاطفه رضوی و...
سال ساخت: 1387
معمای پیچیده
سریال پازل به تهیهكنندگی محمد پیرهادی در ابتدا عامل سوم نام داشت و مهر 96 روی آنتن شبكه یك سیما رفت. در پازل نیز از زاویه اقدامات جاسوسی علیه فعالیتهای هستهای ایران به این سوژه پرداخته شده است.
این سریال در واقع تلاش ماموران امنیتی و متخصصان را برای كشف برنامههای خرابكارانه عدهای در تاسیسات هستهای ایران نمایش میدهد. پازل با وجود بازیگران مطرحی كه در آن به ایفای نقش پرداختهاند آنچنان كه انتظار میرفت، دیده نشد.
قصه پازل: جاسوسان در تلاشند در قسمتی از برنامههای انرژی هستهای خلل به وجود بیاورند تا ایران را مقابل خبرنگاران و مهمانهای خارجی تحقیر كنند، اما وزارت اطلاعات از این موضوع مطلع میشود و تلاش برای خنثی كردن توطئه را آغاز میكند.
كارگردان: ابراهیم شیبانی
بازیگران: رضا كیانیان، آرش مجیدی، اصغر همت، محسن بهرامی، ماهچهره خلیلی، شقایق فراهانی جلال فاطمی.
سال ساخت: 1396
ماتادور در شهر
سریال ماتادور به تهیهكنندگی جواد نوروزبیگی و نویسندگی آرش قادری در مهر 92 به مناسبت هفته ناجا روی آنتن شبكه یك سیما رفت. نجفی، كارگردان این سریال كه علاقه زیادی به ساخت آثار پر از درگیری دارد، در ماتادور نیز سعی داشت با استفاده از جلوههای بصری و حركات نمایشی رزمی به قصهاش جذابیت بیشتری دهد، اما در عمل، تكنیك جلوتر از فیلمنامه حركت كرد و قصه و شخصیتپردازیها به عنوان ساختمان اصلی اثر، عقب ماند.
قصه ماتادور: قرار است كنفرانسی درباره انرژی اتمی در ایران تشكیل شود و یك مقام اروپایی برای شركت در آن وارد ایران میشود. گروهی تروریستی قصد دارند این برنامه را با ایجاد ناامنی در كشور بر هم بزنند. نیروهای امنیتی برای مقابله با این گروه كه نیروی اصلیشان ماتادور نام دارد وارد عمل میشوند...
كارگردان: فرهاد نجفی
بازیگران: علیرام نورایی، شقایق فراهانی، مجید واشقانی، پولاد كیمیایی، تیرداد كیایی، پوریا پورسرخ، سام درخشانی، لیندا كیانی، مجید مشیری، روشا ضیغمی، رضا بادامچی، سیروس همتی، هدایتا... سجادی و...
سال ساخت: 1391
یك رویای نافرجام
سریال تعبیر وارونه یك رویا كه ابتدا خانه امن نام داشت، مرداد و شهریور 94 روی آنتن شبكه یك سیما رفت. این سریال به تهیهكنندگی سیدكمال طباطبایی با قصهای متفاوت و ساختارشكنی در روایت فعالیت جاسوسان علیه امنیت ایران و دانشمندان هستهای، چهرهای تازه از این افراد به نمایش گذاشت. چهرهای كه با آنچه تا پیش از این از شخصیتهایی در قالب جاسوس در تلویزیون دیده بودیم، تمایز داشت. این تفاوت مرهون نگاه سینمایی جیرانی و تجربه سالها فیلمنامهنویسی اوست. تعبیر وارونه یك رویا تركیب جذاب و موفقی از بازیگران است كه از میان آنها بازی الهام كردا و فرزین صابونی به عنوان دو هنرپیشه تئاتری بیش از سایرین مورد توجه قرار گرفت.
شخصیتپردازیهای ظریف و غافلگیری مخاطب در تغییر بیاغراق برخی آدمهای قصه و همچنین حذف شجاعانه بعضی از آنها در طول روایت، این سریال را به یكی از آثار متفاوت هستهای تبدیل میكند كه البته مثل بسیاری از آثار پایان دلچسب و در حد و اندازه شروع قدرتمندانه خود نداشت و قسمت پایانی آن حاشیهساز شد.
قصه: ماجرایی عاشقانه كه به واسطه بازیهای سیاسی و جاسوسی به تلخی میگراید، خط اصلی قصه تعبیر وارونه یك رویا است. سریال با ماجرای مقابله نیروهای امنیتی كشور با جاسوسانی كه قصد ترور یك دانشمند هستهای را دارند آغاز میشود، اما در ادامه این خط ساده قصه به پیچیدگی میگراید. در واقع تعدادی از عوامل فریبخورده و جاسوسان خارجی در عملیاتی، یك دانشمند هستهای ایران را به قصد انتقال به باكو برای بهرهبرداریهای جاسوسی و تبلیغاتی میربایند، اما به دلیل مجروح شدن این دانشمند، برنامه عملیات تغییر میكند و سرانجام با دستگیری و هلاكت جاسوسان، عملیات ناكام میماند...
كارگردان: فریدون جیرانی
بازیگران: فرهاد قائمیان، داریوش ارجمند، پانتهآ بهرام، امیر جعفری، ثریا قاسمی، نگار عابدی، الهام كردا، فرزین صابونی، علی صالحی، شیوا خسرومهر، سیامك اطلسی، رابعه مدنی، ستاره حسینی و...
سال ساخت: 1394
فیلمهای تلویزیونی
تلویزیون در این سالها تلهفیلمهای زیادی را با محوریت زندگی دانشمندان هستهای و همچنین كارشكنیهای جاسوسان ساخته و روی آنتن فرستاده است كه دو مورد از این آثار، فیلمهای تلویزیونی تله روباه و شكار روباه هستند:
تله روباه: این فیلم تلویزیونی با موضوع انرژی هستهای ایران یكی از تلهفیلمهای سیما در این حوزه است كه علیرضا اسحاقی آن را سال 85 كارگردانی كرده. داستان تله روباه درباره خرابكاری عوامل بیگانه و نفوذ آنها به اطراف نیروگاههای هستهای ایران است كه با مشكلات
مواجه میشود. محمود پاك نیت، جلال پیشوائیان، رضا رویگری، مجید مشیری، بیتا بادران، محمدرضا غفاری و حامد بهداد از بازیگران این تله فیلم هستند.
شكار روباه: این تله فیلم ساخته مجید جوانمرد سال 87 است و بازیگرانی چون دانیال حكیمی، فرهاد قائمیان، سام درخشانی، ملیسا مهربان، پوراندخت مهیمن، حامد آقایی، سیمون باغداساریان، دادا پطروسیان و تعداد دیگری از بازیگران ایرانی و ارمنی در ایران و ارمنستان در آن به ایفای نقش پرداختند. این فیلم داستان دو برادر دانشمند ایرانی به نامهای سهراب و علی آزاد را روایت میكند. آنها برای شركت در یك كنفرانس بینالمللی به ایروان سفر میكنند، اما در پایان كنفرانس، سهراب با ورونیكا كه خود را یك دو رگه ایرانی - انگلیسی معرفی میكند، آشنا میشود و رابطه عاطفی بین این دو شخصیت شكل میگیرد كه ماجراهای زیادی را به دنبال دارد.