پیام‌های انتخابات استانبول

پیام‌های انتخابات استانبول


 شكست سنگین و معنی‌دار بن‌علی ییلدیریم، حاوی پیام‌های روشن و مهمی برای حزب عدالت و توسعه و تسریع در افول قدرت این حزب در سراسر تركیه بود. در انتخابات پیشین، بن‌علی ییلدیریم تنها با اختلافی در حد 13 هزار رای، نتیجه انتخابات را واگذار كرد و سپس با طرح موضوعاتی همچون تخلف و حتی دزیده شدن آرا، كاری كرد كه نهاد عالی انتخابات، حكم به ابطال نتایج در استانبول دهد. اما در انتخابات دیروز، اكرم امام‌اوغلو با اختلافی در حد 800 هزار رای به پیروزی رسید. معنای روشن این اختلاف این است كه بیش از 750 هزار نفر از هواداران ائتلاف جمهور، این‌بار به نامزد ائتلاف ملت رای دادند و این جابه‌جایی آرا حاوی پیام‌های روشنی است. حال باید دید چند برابر شدن میزان ناراضیان و قهركردگان، چه پیام‌هایی دارد.
محمد علی دستمالی، كارشناس مسائل سیاسی تركیه به تسنیم می‌گوید: اصلی‌ترین پیام انتخابات استانبول این است كه این حزب در شرایط مطلوب گذشته نیست و روز به روز برشمار ناراضیان افزوده می‌شود و سخنرانی‌های حماسی اردوغان و باغچلی هم تاكنون نتوانسته این وضعیت را تغییر دهد. بنابراین شكست ییلدیریم در واقع به معنی «نه» گفتن به حزب حاكم و بی‌اعتمادی به برنامه‌های این حزب است. از این رو اگر سران حزب عدالت و توسعه، فكری به حال این موضوع نكنند و راه را برای كادرهای قدرتمند، صاحب فكر و صاحب مواضع انتقادی باز نكنند، اردوغان روز به روز تنهاتر و ناتوان‌تر خواهد شد.
همچنین شكست در استانبول موجب می‌شود افرادی چون عبدا... گل رئیس‌جمهور سابق، احمد داوود اوغلو نخست‌وزیر سابق و علی باباجان وزیر سابق اقتصاد به عنوان چهره‌های قدرتمند جدا شده از حزب عدالت و توسعه درخصوص تاسیس حزب و تلاش برای ایجاد آلترناتیو در برابر اردوغان و یاران او انگیزه بیشتری پیدا كنند. اما از آنجا كه تا چهار سال دیگر در تركیه هیچ انتخاباتی برگزار نخواهد شد، لذا این سه سیاستمدار باید تا آن زمان صبر و بردباری زیادی پیشه كنند.  از سوی دیگر طه عوده اوغلو، روزنامه‌نگار ترك به شبكه الجزیره می‌گوید: نتایج انتخابات استانبول نه تنها نوعی همه‌پرسی برای حزب حاكم بود، بلكه برای آینده و سرنوشت سیاسی رجب طیب اردوغان نیز بود و علامت سؤال بزرگی را جلوی شخص او برای انتخابات سال 2023 می‌گذارد. هرچند نتایج این انتخابات گمانه‌زنی‌های زیادی را به وجود آورد، اما همه آنها در یك نقطه اشتراك دارند و آن این‌كه مخالفان اردوغان در تركیه دیگر هرگز اجازه نخواهند داد او قدرت را به صورت انحصاری در اختیار خود بگیرد. مساله‌ای كه خود به خود آینده حزب حاكم را هم در برابر پرسش‌های جدیدی قرار می‌دهد. بی‌تردید نتایج این انتخابات مخالفان داخلی اردوغان را بیشتر تحریك خواهد كرد تا حزب جدیدی برای خود تاسیس كنند.
به گفته دستمالی، البته حنای مخالفان اردوغان نیز رنگ چندانی ندارد، زیرا درست است كه حال حزب جمهوری خلق علاوه بر قلعه‌های مهم پیشین، شهرداری شهرهای مهمی همچون استانبول، آنكارا و آدانا را در نیز اختیار دارد، اما در گفتمان سیاسی و استراتژی كلان این حزب، برنامه منسجم و روشنی برای اداره كشور و ارائه سیاست جایگزین به چشم نمی‌خورد. واقعیت این است كه این حزب حتی محبوب‌تر هم نشده، بلكه فقط در یك حوزه ـ آن هم به خاطر ضعف رقیب ـ پیروزی به دست آورده است، اما در ساختار سیاسی ریاستی استفاده از ظرفیت شهرداری‌ها به اعمال تغییرات بزرگ منجر نمی‌شود و به طور سنتی آرای این حزب كمالیست سوسیال دموكرات در همان مرز 25درصد باقی خواهد ماند و از آن قابلیتی برخوردار نیست كه بتواند به تنهایی قدرت را در تركیه در انحصار خود بگیرد، بنابراین نمی‌توان با استناد به تابلوی انتخابات شهرداری‌ها حزب حاكم عدالت و توسعه را در مسیر سقوط و مخالفان را در مسیر صعود توصیف كرد. در مجموع باید گفت اگر اتاق فكر حزب عدالت و توسعه فكری به حال مردم تركیه و ترمیم جایگاه خود در بین آنها نكند، این حزب روزهای دشوارتری را فراروی خود خواهد داشت و این مساله می‌تواند در حوزه سیاست خارجی، تجارت بین‌الملل و روابط تركیه با اتحادیه اروپا نیز دردسرساز شود.