براساس شناختی كه از معنای كلمه قفل در دسترس است، احتمالا نخستین قفل باید همان گره باشد كه انسان آن را از پیچش دو گیاه در جهات مختلف الهام گرفت یا بنا به ضروریات زندگی ابداع كرد؛ از این نظر قفل هم یكی از اختراعات بشر است برای حفظ و نگهداری او و حریم اش از انواع خطرات و بلایا. طبق مستندات تاریخی، مردم ما قفل را نماد حفظ و حراست از خود و دنیای پیرامون خود می‌دانند. ابزاری كه به عنوان قفل به كار گرفته می‌شود در ابتدا به صورت ساده ساخته می‌شد تا تنها بتواند هدف اصلی را - كه همان حفظ امنیت و مالكیت بود-جوابگو باشد، ولی بعدها حس زیبایی شناسی انسان و تزئین ابزار و وسایل باعث شد تا از این قفل‌ها وسایل تزئینی-كاربردی ساخته شود. در آداب و رسوم و سنت مردم كشورمان، همیشه باورهای مردم با هنر پیوند خورده است. قفل برای بسیاری از مردم ما، چیزی بیشتر از یك ابزار بوده و برایشان گره و گشایش را تداعی می‌كرده؛ نمونه‌اش قفل‌هایی است كه برای بستن دخیل از آنها استفاده می‌كرده یا می‌كنند. نوشتن آیه‌های قرآن،‌ اشعار، اوراد و علائم و حروف و نشانه‌های طلسم‌گونه یا ساختن قفل در اشكال حیوانی نشان‌دهنده اهمیت فراكاربردی قفل است. قفل‌ها بسته به محل كاربردشان، مثل امامزاده‌ها و مساجد برای نذورات علائم هم متفاوت بوده‌اند.