مسابقه محلـه!

نگاهی به متن و حاشیه انتخابات شورایاری‌ها که با استقبال شهروندان مواجه شد

مسابقه محلـه!

این‌كه انتخابات پنجمین دوره شورایاری‌ها قانونی بود یا نبود، پرشور بود یا كم رمق، سیاسی و حزبی بود یا نبود را بگذارید كنار، این‌كه اصلا عده‌ای هنوز بر این باورند كه شورایاری‌ها اساسا نهادی ناموفق بوده است را هم همین‌طور. همیشه در هنگامه انتخابات از این گفته‌ها در فضای رسانه‌ای ایران دیده می‌شود، اما آنچه انتخابات جمعه را شگفت كرده بود تجربه حضور بسیاری از مردمان این شهر در محلات قدیم خود بود، همانی كه بسیاری از جامعه شناسان شهری از آن به عنوان «دلبستگی به مكان» یاد می‌كنند. این دلبستگی ناظر به همان مفهومی است كه شما با ورود به محله قدیمی خودتان حس شادی و امنیت می‌كنید. انتخابات پنجمین دوره شورایاری‌ها هم همین شادمانی بود در مقیاس 500 هزار نفری شركت‌كنندگانش.

 شادی با دلبستگی به مكان
مجید صفاری‌نیا، جامعه‌شناس شهری است. نظریه‌ای كه او درباره‌اش حرف می‌زند درست منطبق با اتفاقی است كه روز جمعه در تهران افتاد؛ نظریه‌ای كه شاید برای اغلب آن نیم‌میلیون تهرانی صدق كند. او به جام‌جم می‌گوید: «افراد محیطی را كه در آن بزرگ شده و پرورش یافته‌اند و آن محیط مشخصه‌های خاصی دارد را دوست دارند، لذا انسان‌ها جایی را كه دوست دارند عزیز داشته و آن محیط به آنها عزت نفس می‌دهد.»
از تاثیرات تعلق به مكان این افراد كه می‌پرسم این جامعه شناس می‌گوید: «زمانی كه افراد محیط زندگی خود را دوست داشته باشند در آن محیط كمتر تخلف كرده و میزان آسیب‌هایی كه به آن وارد می‌‌كنند و همچنین بی‌‌توجهی آنها نسبت به محیط مورد نظر كاهش می‌‌یابد.»
او با اشاره به عبارت دلبستگی مكان می‌گوید: «زمانی كه افراد وارد محل زندگی خود می‌شوند شادتر هستند و همچنین احساس امنیت بیشتری دارند كه این مسائل از نشانه‌های دلبستگی مكان به عنوان یكی از مولفه‌های روان‌شناسی محیط است.»
آنطور كه مجید صفاری‌نیا می‌گوید یكی از متغیرهای روان‌شناسی آن است كه افراد نسبت به مكان‌هایی كه به آن دلبسته هستند، مهر و عطوفت بیشتری داشته و به طور طبیعی آسیب‌های اجتماعی، پرخاشگری، نزاع و انحرافات در چنین فضایی كمتر است.
 حضور جالب توجه در انتخابات
پیش از آغاز پنجمین دوره انتخابات شورایاری‌ها بحث بر سر قانونی بودن یا نبودن آن بسیار بود، آن‌قدر كه تنها چند روز مانده به آن زمزمه‌هایی مبنی بر برگزار نشدن انتخابات هم به گوش می‌رسید، اما نه‌تنها این انتخابات صورت گرفت بلكه استقبال قابل توجهی هم به آن شد. آن‌طور كه اعلام شده است 509هزار تهرانی روز جمعه به پای صندوق‌های این بار الكترونیكی انتخابات رفتند و رای دادند. هر چند برخی آن را با آمار بیش از سه میلیونی انتخابات مجلس می‌سنجند اما چه كسی است كه نداند موقعیت و جایگاه قانونی و تاثیرگذاری مجلس را نمی‌شود با این نهاد مردمی مقایسه كرد. تعداد و تنوع نامزدهای حاضر در این انتخابات هم
جالب توجه بود.
نزدیك به 12هزار و 300نفر در این انتخابات نامزد شده بودند و در این میان فقط 98نفر رد صلاحیت شدند. 75درصد این افراد را مردان و 25درصد را  زنان تشكیل می‌دادند. صنوف پایتخت با حضور 23درصدی در صدر بودند و دانشجویان و البته كارمندان شهرداری هم با 2درصد در انتهای این فهرست قرار داشتند. حضور 10درصدی فعالان حوزه مسكن و البته 4درصدی زنان خانه‌دار هم از آن دست آمارهایی است كه می‌تواند منشا پژوهش‌هایی هم قرار گیرد. از آمارهای اعلام شده هم باید به رقابتی‌ترین منطقه تهران در این انتخابات اشاره كنیم. منطقه چهار تهران با ۱۲۵۳ داوطلب رقابتی‌ترین منطقه در این انتخابات بوده و منطقه ۹ با ۲۶۸نفر كمترین تعداد داوطلبان انتخابات شورایاری‌ها را داشته است.
 به روایت شاهدان عینی!
با نگاهی به برگزیدگان پنجمین دوره انتخابات شورایاری هم نكات جالبی به دست می‌آورید. یكی از این نكته‌ها اختلاف میزان رای داوطلبان راه‌یافته به شورایاری در محلات مختلف است. به عنوان مثال در شهرزیبا، فردی با كسب ۲۵رای به عنوان نفر اصلی انتخاب شده است در حالی‌كه در نعمت‌آباد، داوطلبی با وجود كسب ۱۱۳۶ رای انتخاب نشده است. این نكته وقتی جالب‌تر می‌شود كه بدانیم تعداد جمعیت شهرزیبا خیلی تفاوتی با محله نعمت‌آباد ندارد  یا در نمونه دیگری این‌كه با نگاهی به فهرست راه‌یافتگان می‌توان متوجه شد كه در یك محله نام خانوادگی شش نفر از ۹ نفر منتخبان یكسان است!
از نقل قول‌های افراد حاضر در انتخابات هم می‌توان متوجه شد كه برخی از آنها از حضور اتوبوسی برخی از حامیان نامزدها در این انتخابات گلایه داشتند اما می‌توان از همین نقل قول‌ها هم متوجه شد كه برگزاری الكترونیك این انتخابات رضایت حداكثری به همراه داشته است. آنقدر كه حتی حجت نظری عضو شورای شهر تهران هم در توییتی در صفحه شخصی‌اش نوشت: «مدیریت شهری تهران با برگزاری الكترونیك و شفاف انتخابات شورایاری كاری را كه سال‌ها دولت موفق به انجامش نشده بود، انجام داد.». با همه این تفاسیر، پنجمین دوره انتخابات شورایاری‌ها برگزار شد و حضور بیش از نیم میلیونی در این انتخابات نشان داد صندوق رای هنوز مورد اعتمادترین روش كنش‌گری اجتماعی و سیاسی است.