سلبریتی؟ نمی‌شناسم...

انتشار صحبت‌های خاویر باردم درباره سلبریت‌ها باعث واکنش‌های زیادی شده است

سلبریتی؟ نمی‌شناسم...

احتمالا خیلی از شما ویدئوی كوتاهی را كه از مصاحبه خاویر باردم منتشر شد دیده‌اید. ویدئویی كه بارها و بارها در یوتیوب دیده شد و البته واكنش‌های بسیاری در فضای مجازی داشته است. كلیپی که حالا یكی از پرسر و صداترین ویدئوهای فضای مجازی است، اما داستان این ویدئو چیست و چرا در فضای مجازی تا این حد جنجال‌برانگیز شده است؟ ماجرایی عجیب و غریب به نام «سلبریتی» كه بارها و بارها از آن نوشته‌ایم و حالا بخشی از آن را در فضایی خارج از كشور خودمان می‌بینیم. ما مقصران بزرگ كردن آدم‌هایی هستیم كه آنها را سلبریتی می‌نامیم!

سلبریتی‌ها چه کرده‌اند؟
اما داستان ویدئوی منتشر شده‌ای كه از آن صحبت می‌كنیم، چیست؟ مجری برنامه در مصاحبه‌ای از خاویر باردم، بازیگر معروف و فعال محیط زیست اسپانیایی، می‌پرسد: در اسپانیا زندگی می‌كنی و سلبریتی‌ها را نمی‌شناسی؟ باردم در پاسخ به او می‌گوید: «منظورت از سلبریتی و چهره شناخته شده، كارداشیان‌ها است؟چرا باید آنها را بشناسم؟ آیا آنها واكسن اختراع كرده‌اند؟ به مردم فقیر جهان كمكی كرده‌اند؟ آنها چه كار خاصی در قبال دنیا انجام داده‌اند كه من موظف هستم آنها را بشناسم؟ لطفا به من بگو كه آنها چه خاصیتی برای بشریت داشته‌اند؟» و همین ماجرا چندین هزار كامنت می‌گیرد و بحث روز مردم می‌شود.


تو اسطوره ما هستی
خواندن تعدادی از كامنت‌های مردم شاید ماجرا را روشن‌تر كند. البته كه تعداد فحاشی‌ها هم كم نیست اما در این بین كم هم نیستند تعداد كسانی كه از باردم به عنوان یك اسطوره نام برده‌اند. در كامنتی آمده است: «اسطوره‌ها آدم‌های تقلبی را نمی‌شناسند!» یا كامنت دیگری كه در آن نوشته شده: «كمك به بشریت! نامی كه این روزها بدون هیچ معنایی در حال عبور از آن هستیم.» اما این همه كامنت‌ها و نظرات مردم نیست و همگی آنها در این باره نظر مشخصی ندارند. خیلی‌ها باردم را هم مقصر دانسته‌اند و البته به هر آن كس كه نام سلبریتی دارد، یورش برده‌اند. اما چرا؟


تیك آبی
و البته كه برای اولین بار نیست كه می‌نویسیم، همه ما در رشد و شهرت بیهوده آنها مقصریم. آن زمانی كه صرفا برای خندیدن یا لحظه‌ای حال خوب آنی، آنها را «لایك» كردیم، برایشان «كامنت» گذاشتیم، متن‌شان را برای یكدیگر فرستادیم و زیر عكس‌هایشان یكدیگر را «منشن» كردیم تا آنها هم بخندند.
همین اتفاق به ظاهر ساده اما باعث شد تا خیلی از آنها حالا با گرفتن «تیك آبی تایید» از اینستاگرام، همه ما را مردمی عادی بدانند و خودشان را یك چهره مشهور بی‌قیمت كه از هنر و استعداد پر هستند! نكته غم‌انگیز اجرا اما چیز دیگری است. «تیك آبی» زمانی مورد تایید اینستاگرام قرار می‌گیرد كه بداند صفحه شخص مورد نظر، اصیل و معتبر است؛ بنابراین یك آرم تایید آبی‌رنگ در كنار نام آن شخص در صفحه‌اش ظاهر می‌شود و این شروع ماجرای تلخی است كه ما هم
آغازگر آن بوده‌ایم!


پدیده‌ای به نام شهرت
شهرت به خودی خود نه‌تنها اتفاق بدی نیست بلكه این روزها بسیاری از جوانان در ایران و جهان خواستار آن هستند! شاید تا قبل از قرن 20، نام آدم‌های مشهور در تاریخ بود و سیاسیون بیشترین شهرت را داشتند، اما از اوایل قرن بیستم و با ظهور رسانه‌ و صنعت سینما داستان شكل دیگری به خود گرفت و پدیده‌ای نوین به نام «سلبریتی» شكل گرفت كه تا پیش از آن، با زیر ذره‌بین بردن افراد مشهور هر جامعه در هر دوره تاریخی، می‌توانستیم به تصویری از ارزش‌ها و باورهای مورد قبول آن جامعه دست یابیم. اما از هنگام پیدایش رسانه كه می‌توانست افراد را فارغ از توانمندی‌ها و فضیلت‌های آنان به شهرت برساند، این روند واژگون شد. همان طور كه «دنیل بورستین»، تاریخ‌نگار آمریكایی می‌گوید: «سلبریتی‌ها نه به خاطر دستاورهایشان، بلكه تنها به خاطر مشهور بودن‌شان سلبریتی می‌شوند.»
پس هیچ جای شگفتی نیست اگر تحقیقاتی به ما بگوید كه از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۰، «توجه» مردم به بازیگران بیش از دو برابر شده است و حال آن‌كه این توجه به نویسنده‌ها، كارگردانان و دانشمندان از نصف هم كمتر شده است! البته كه ذكر این نكته ضروری است كه بنویسیم، منظور از سلبریتی در جامعه كنونی ما فقط بازیگر و نویسنده و كارگردان و ورزشكار نیست، بلكه منظور افرادی است كه ما در بها دادن بیش از حد به آنها مقصر هستیم و كاری كرده‌ایم كه از یك فرد معمولی به یك شاخ مجازی تبدیل شوند! این جمله شاید پررنگ‌ترین جمله
این گزارش باشد!



یك نفر به جای همه!
سلبریتی‌ها در دنیای امروز ما كه مراجع علمی و ادبی هیچ ارتباطی با مردم ندارند، جای سیاست‌دان‌ها و اقتصاددان‌ها، جامعه‌شناس‌ها و شاعران را گرفته‌اند. برای همین است كه انگار آنان در عصر ما نقش‌ مهمی برعهده دارند. شاید جالب باشد اگر بدانید نتایج تحقیقی در ایالات متحده نشان می‌دهد «سلبریتی» مورد علاقه یك نفر، كم‌كم به یكی از اشخاص مهم زندگی او تبدیل می‌شود كه در بخش قابل توجهی از زندگی روزمره، ذهن او را درگیر خود می‌كند و دیگر جایی برای موضوع‌های اصلی باقی نمی‌گذارد. در نتیجه كسانی كه بیشترین علاقه‌ را به سلبریتی‌ها دارند، همان كسانی هستند كه كمترین دغدغه سیاسی و فرهنگی را دارند و با كمترین احتمال به شرایط جامعه خود اعتراض می‌كنند. به همین خاطر است كه «جورج مونبیوت»، فعال سیاسی و روزنامه‌نگار بریتانیایی می‌گوید: «اگر می‌خواهی مردم بی‌دغدغه فرهنگ و هنر و سیاست باقی بمانند، روزی چند بار عكس «تیلور سوئیفت» را به آنان نشان بده!



ماجرای تكراری یك پویش
بر همین اساس مدت زیادی است كه مردم آمریكا و اروپا به پویشی با عنوان «احمق‌ها را معروف نكنیم» پیوسته‌اند. پویشی كه از كاربران اینستاگرام خواسته است از دنبال‌كردن صفحات افرادی كه هویت مشخصی ندارند و با به نمایش گذاشتن رفتار ناشایست در فضای مجازی مشهور شده‌اند، خودداری كنند. این پویش اجازه نمی‌دهد افراد با به نمایش گذاشتن هر گونه بی‌بند و باری، تبدیل به الگو شوند؛ اتفاقی كه مدتی است در كشور ما هم به وقوع پیوسته‌ است. كاربران ایرانی كه به این پویش پیوسته‌اند، معتقدند: «برخی حتی ارزش ندارند شما ثانیه‌ای وقت بگذارید و صفحه آنها را دنبال كنید. دنبال کردن و تایید آنها یعنی شما شخصیت‌تان به اندازه آنها پایین است و هم‌عقیده آنها هستید.»
لطفا به این نكته توجه كنید كه هیچ‌كس مخالف شادی شما نیست، اما خندیدن به هر جوك بی‌مقداری هم نامش شادی نیست. آنها فقط یك هدف دارند و راه و روش آن را هم یاد گرفته‌اند. یك ویدئو ضبط و آن را در اینستاگرام آپلود می‌كنند و فقط می‌خواهند به هر طریقی معروف شوند، آن هم خیلی فوری. اسم و رسم حقیقی‌شان را كسی نمی‌داند و در نهایت ما مقصر اصلی شناخته می‌شویم.قبل از اتمام این گزارش لطفا به ابتدای مطلب برگردید و صحبت‌های خاویر باردم را بخوانید. چرا باید آنها را بشناسم؟ آیا آنها واكسن اختراع كرده‌اند؟ به مردم فقیر جهان كمكی كرده‌اند؟ آنها چه كار خاصی در قبال دنیا انجام داده‌اند كه من موظف هستم آنها را بشناسم؟ لطفا به من بگو كه آنها چه خاصیتی برای بشریت داشته‌اند؟