رفاقت با همسایه‌های نیما
كتاب شعر فرشاد سنبل‌دل در حالی منتشر شده كه رد پای پژوهش او درباره شاعران حاشیه‌ای شعر مدرن فارسی در آن دیده می‌شود.
فرشاد سنبل‌دل را با تاكیدهایش بر شناخت جریان‌های حاشیه‌ای مــدرنیســم در شعــر فــارسی می‌شناسیم؛ نتیجه این تاكیدها و چند سال تحقیق، كتابی درباره
تندر كیا، یكی از نمایندگان اقلیت شعر فارسی بود كه سه سال پیش با عنوان «گزارش نهیب جنبش ادبی شاهین» در نشر گوشه منتشر شد، اما حالا او خبر از انتشار كتابی دیگر از شعرهای خودش می‌دهد؛ كتابی كه اتفاقا ایده مركزی‌اش مبتنی بر همان تاكید سنبل‌دل بر جریان‌های حاشیه‌ای شعر مدرن فارسی است.
نام كتاب «شعر بلند شرایط» است كه همین ابتدای هفته در نشر افراز و در سری «از حاشیه» این انتشارات كه چند سالی است به كوشش امین مرادی آغاز به كار كرده، منتشر شده است.
این شعر بلند در واقع منظومه‌ای اپیزودیك است كه طی
سه سال، از 1395 تا 1398، نوشته شده است. شعر بلند شرایط دومین كتاب شعر فرشاد سنبل‌دل پس از مجموعه شعر «متروپلیس» است كه سال 94 در شمارگان محدود منتشر شد.
شعر بلند شرایط و شاعران حاشیه
سنبل‌دل درباره ربط شعر بلند شرایط با دغدغه‌هایش با جریان‌های حاشیه‌ای شعر می‌گوید: «منظومه‌ای است درباره آن بخش از شعر فارسی كه در حاشیه مانده است. این اثر به نوعی بیان شعری پژوهشی است درباره جریان‌های حاشیه‌ای مدرنیسم در شعر فارسی، از دوره قاجار تا به امروز كه در مراحل پایانی تنظیم و نگارش قرار دارد. منظومه شعر بلند شرایط، شعری است كه مشتركا توسط نحله‌های ادبی یا فردیت‌های تاریخی شعر فارسی كه گاه از آن به عنوان آوانگارد یا اكسپریمنتال یاد می‌شود نوشته شده است؛ حال این‌كه این شعر مشترك محلی شده برای نزاع بر سر ضرورت نوشتن شعر در مقطع كنونی.»
او درباره چگونگی‌های این ارتباط اضافه می‌كند: «این پژوهش در پی بررسی نسبت تجربه فرمی در شعر مدرن فارسی و كاركردهای سیاسی اثر ادبی است. شعر بلند شرایط نیز تلاش می‌كند به مثابه یك فرم تجربی امكان نوشته‌شدن شعر فارسی را به چالش بكشد.»
این شاعر و پژوهشگر درباره پژوهشی كه در دست نگارش دارد، می‌گوید: «این پژوهش آثار شاعرانی را مورد بررسی قرار می‌دهد كه یا از متن تاریخ شعر مدرن كنار گذاشته شده‌اند یا شعرهای تجربی خود را از انظار عموم به دور نگاه داشته‌اند. مهم‌ترین این شاعران شاید یغما جندقی، محمد مقدم، ذبیح بهروز، شین پرتو، تندر كیا و هوشنگ ایرانی باشند».
اگر می‌خواهید بدانید مابه‌ازاهای حضور شاعران این اثر پژوهشی در كتاب شعر بلند شرایط چیست باید بگوییم در این منظومه، برخی از این شاعران صاحب صدا شده‌اند یا در صدایی كه اندیشه‌های آنها را نمایندگی می‌كند، مستحیل شده‌اند.
گزارش درباره تندر كیا
سنبل‌دل، پژوهش در آثار شاعران حاشیه‌ای شعر مدرن فارسی را سال‌ها پیش وقتی دانشجوی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران بود، شروع كرد. كتاب «گزارش نهیب جنبش ادبی شاهین» كه با پژوهش و گزینش او منتشر شد و مقدمه‌ای است بر شعر تندر كیا، مدعی ابداع شعر نویی دیگر در موازات نیما، حاصل كار او در همین دوره است.
در طول تاریخ شعر نوی فارسی، همواره اهمیت شعر
تندر كیا، شاعر آوانگارد معاصر نیما یوشیج نادیده گرفته شده و بحث درباره كار و شعر او در كتاب‌های تاریخ ادبی معاصر چندان جایی نداشته است. از همین‌رو سنبل‌دل در كتابش درباره او، گزارشی از كار و شعر تندر كیا و گزیده‌ای از اشعار او به دست داده است.
از تندر كیا تا محمد مقدم
اما كاری كه سنبل‌دل در رابطه با تندر كیا كرد، مقدمه‌ای بود بر تحقیقات عمده‌اش درباره شاعرانی چون تندر كیا. او در این باره می‌گوید: «در سال‌های تحصیل در دانشگاه تهران به این نتیجه رسیدم خلأ عمده‌ای در زمینه شناخت احوال و آثار شاعران حاشیه‌ای و از آن مهم‌تر شناخت امكانات و پیشنهاداتی كه شعر ایشان مطرح می‌كند، وجود دارد. به‌ویژه شعر و اندیشه شاعرانی كه به موازات نیما ادعای نوآوری در شعر مدرن فارسی داشتند به شكل غریبی از صفحات تاریخ ادبیات حذف شده است. به همین دلیل در فاز اول، حدود سه سال، به جمع‌آوری آثار این شاعران پرداختم و در فاز دوم، پژوهش‌هایی را آغاز كردم كه ابتدا با كار بر تندر كیا آغاز شد و با كار روی شعر محمد مقدم در قالب پایان‌نامه مقطع فوق‌لیسانس ادامه یافت كه امیدوارم در ماه‌های آخر سال جاری وارد پروسه انتشار شود. البته در سال‌های تحصیل در مقطع دكتری و در راستای نگارش رساله جامعی درباره شعر تجربی و آوانگارد فارسی مقالاتی به زبان انگلیسی نوشته‌ام كه امیدوارم به زودی فرصتی ایجاد شود تا همه را به فارسی برگرداندم.»
غبارروبی از كتاب‌های نایاب
اگر از دنبال‌كننده‌های صفحه شخصی فرشاد سنبل‌دل در اینستاگرام باشید، لابد تصاویر منابع بسیار كم‌یاب و نایاب را كه او با سختی به آنها دسترسی پیدا كرده، دیده‌اید. سنبل‌دل حالا درباره همین پروسه می‌گوید: «برای تهیه آثار شاعران در حاشیه، كه هم منابع تحقیق و هم شعر من بوده‌اند، مدت‌زمان طولانی صرف شد. شعر بلند شرایط هم محصول سال‌هایی است كه من درگیر یافتن و دریافتن این شعرها بودم و شاید به همین مناسبت باشد كه این شعر را شعری مشترك و حاصل گفت‌وگوی تمام شاعران محذوف از ادبیات فارسی می‌دانم.»
تندر كیا، یكی از نمایندگان اقلیت شعر فارسی بود كه سه سال پیش با عنوان «گزارش نهیب جنبش ادبی شاهین» در نشر گوشه منتشر شد، اما حالا او خبر از انتشار كتابی دیگر از شعرهای خودش می‌دهد؛ كتابی كه اتفاقا ایده مركزی‌اش مبتنی بر همان تاكید سنبل‌دل بر جریان‌های حاشیه‌ای شعر مدرن فارسی است.
نام كتاب «شعر بلند شرایط» است كه همین ابتدای هفته در نشر افراز و در سری «از حاشیه» این انتشارات كه چند سالی است به كوشش امین مرادی آغاز به كار كرده، منتشر شده است.
این شعر بلند در واقع منظومه‌ای اپیزودیك است كه طی
سه سال، از 1395 تا 1398، نوشته شده است. شعر بلند شرایط دومین كتاب شعر فرشاد سنبل‌دل پس از مجموعه شعر «متروپلیس» است كه سال 94 در شمارگان محدود منتشر شد.
شعر بلند شرایط و شاعران حاشیه
سنبل‌دل درباره ربط شعر بلند شرایط با دغدغه‌هایش با جریان‌های حاشیه‌ای شعر می‌گوید: «منظومه‌ای است درباره آن بخش از شعر فارسی كه در حاشیه مانده است. این اثر به نوعی بیان شعری پژوهشی است درباره جریان‌های حاشیه‌ای مدرنیسم در شعر فارسی، از دوره قاجار تا به امروز كه در مراحل پایانی تنظیم و نگارش قرار دارد. منظومه شعر بلند شرایط، شعری است كه مشتركا توسط نحله‌های ادبی یا فردیت‌های تاریخی شعر فارسی كه گاه از آن به عنوان آوانگارد یا اكسپریمنتال یاد می‌شود نوشته شده است؛ حال این‌كه این شعر مشترك محلی شده برای نزاع بر سر ضرورت نوشتن شعر در مقطع كنونی.»
او درباره چگونگی‌های این ارتباط اضافه می‌كند: «این پژوهش در پی بررسی نسبت تجربه فرمی در شعر مدرن فارسی و كاركردهای سیاسی اثر ادبی است. شعر بلند شرایط نیز تلاش می‌كند به مثابه یك فرم تجربی امكان نوشته‌شدن شعر فارسی را به چالش بكشد.»
این شاعر و پژوهشگر درباره پژوهشی كه در دست نگارش دارد، می‌گوید: «این پژوهش آثار شاعرانی را مورد بررسی قرار می‌دهد كه یا از متن تاریخ شعر مدرن كنار گذاشته شده‌اند یا شعرهای تجربی خود را از انظار عموم به دور نگاه داشته‌اند. مهم‌ترین این شاعران شاید یغما جندقی، محمد مقدم، ذبیح بهروز، شین پرتو، تندر كیا و هوشنگ ایرانی باشند».
اگر می‌خواهید بدانید مابه‌ازاهای حضور شاعران این اثر پژوهشی در كتاب شعر بلند شرایط چیست باید بگوییم در این منظومه، برخی از این شاعران صاحب صدا شده‌اند یا در صدایی كه اندیشه‌های آنها را نمایندگی می‌كند، مستحیل شده‌اند.
گزارش درباره تندر كیا
سنبل‌دل، پژوهش در آثار شاعران حاشیه‌ای شعر مدرن فارسی را سال‌ها پیش وقتی دانشجوی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران بود، شروع كرد. كتاب «گزارش نهیب جنبش ادبی شاهین» كه با پژوهش و گزینش او منتشر شد و مقدمه‌ای است بر شعر تندر كیا، مدعی ابداع شعر نویی دیگر در موازات نیما، حاصل كار او در همین دوره است.
در طول تاریخ شعر نوی فارسی، همواره اهمیت شعر
تندر كیا، شاعر آوانگارد معاصر نیما یوشیج نادیده گرفته شده و بحث درباره كار و شعر او در كتاب‌های تاریخ ادبی معاصر چندان جایی نداشته است. از همین‌رو سنبل‌دل در كتابش درباره او، گزارشی از كار و شعر تندر كیا و گزیده‌ای از اشعار او به دست داده است.
از تندر كیا تا محمد مقدم
اما كاری كه سنبل‌دل در رابطه با تندر كیا كرد، مقدمه‌ای بود بر تحقیقات عمده‌اش درباره شاعرانی چون تندر كیا. او در این باره می‌گوید: «در سال‌های تحصیل در دانشگاه تهران به این نتیجه رسیدم خلأ عمده‌ای در زمینه شناخت احوال و آثار شاعران حاشیه‌ای و از آن مهم‌تر شناخت امكانات و پیشنهاداتی كه شعر ایشان مطرح می‌كند، وجود دارد. به‌ویژه شعر و اندیشه شاعرانی كه به موازات نیما ادعای نوآوری در شعر مدرن فارسی داشتند به شكل غریبی از صفحات تاریخ ادبیات حذف شده است. به همین دلیل در فاز اول، حدود سه سال، به جمع‌آوری آثار این شاعران پرداختم و در فاز دوم، پژوهش‌هایی را آغاز كردم كه ابتدا با كار بر تندر كیا آغاز شد و با كار روی شعر محمد مقدم در قالب پایان‌نامه مقطع فوق‌لیسانس ادامه یافت كه امیدوارم در ماه‌های آخر سال جاری وارد پروسه انتشار شود. البته در سال‌های تحصیل در مقطع دكتری و در راستای نگارش رساله جامعی درباره شعر تجربی و آوانگارد فارسی مقالاتی به زبان انگلیسی نوشته‌ام كه امیدوارم به زودی فرصتی ایجاد شود تا همه را به فارسی برگرداندم.»
غبارروبی از كتاب‌های نایاب
اگر از دنبال‌كننده‌های صفحه شخصی فرشاد سنبل‌دل در اینستاگرام باشید، لابد تصاویر منابع بسیار كم‌یاب و نایاب را كه او با سختی به آنها دسترسی پیدا كرده، دیده‌اید. سنبل‌دل حالا درباره همین پروسه می‌گوید: «برای تهیه آثار شاعران در حاشیه، كه هم منابع تحقیق و هم شعر من بوده‌اند، مدت‌زمان طولانی صرف شد. شعر بلند شرایط هم محصول سال‌هایی است كه من درگیر یافتن و دریافتن این شعرها بودم و شاید به همین مناسبت باشد كه این شعر را شعری مشترك و حاصل گفت‌وگوی تمام شاعران محذوف از ادبیات فارسی می‌دانم.»
ضمیمه قاب کوچک
