دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو با حضور 125 شركت فناور، 67 آزمایشگاه و مراكز و نهادهای ترویجی و گروه‌های اقتصادی و تجاری از شش كشور آسیایی و آفریقایی با افزایش مساحت دو برابری نسبت به سال گذشته در چهار روز به ارائه آخرین دستاوردهای تحقیقات و تجاری فناوران ایرانی پرداخت. دكتر سعید سركار، دبیر ستاد توسعه فناوری نانو در گفت‌وگو با جام‌جم ضمن اشاره به افزایش استقبال فناوران حوزه نانو از نمایشگاه امسال بیان كرد: هر سال بیش از سال‌های پیش نمایشگاه نانو به سمت صنعتی شدن و ارائه محصولات تجاری می‌رود. امسال نیز تعداد شركت‌های تولیدی نسبت به سال گذشته افزایش 50 درصدی داشت. به همین دلیل فضای نمایشگاه را به دو سالن ارتقا دادیم.
وی می‌افزاید: طی چند دهه فعالیت ستاد نانو فناوری توانسته‌ایم این فناوری پیشرو را به شركت‌ها و صنایع بزرگ معرفی كنیم و پس از سال‌ها تلاش امروز شاهد استقبال صنایع از این فناوری برای افزایش كیفیت و ارتقای بازده محصولاتشان هستیم.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با اشاره به اهمیت سهم محصولات نانو در سبد صادراتی كشور تصریح می‌كند: تمركز ستاد نانو در سند ده ساله دوم بر صنعتی‌سازی و تجاری‌سازی با توجه ویژه به توسعه صادرات است و برای دستیابی به این مهم و افزایش تولید محصولات نانو در تلاش هستیم. در كنار برگزاری نمایشگاه بین‌المللی كه فرصت خوبی برای برقراری ارتباط میان پژوهشگران و صنعتگران داخلی و خارجی است، با فراهم كردن امكان شركت در نمایشگاه و رویدادهای خارجی و همچنین با ایجاد دفاتر همكاری در سایر كشورها به دنبال افزایش صادرات این محصولات با كیفیت و ارزآوری برای كشور هستیم.
در نمایشگاه امسال مانند سال‌های گذشته در كنار غرفه‌های شركت‌های تجاری، چند بخش ترویجی برای برقراری حلقه ارتباطی میان صنعت و فناوری به منظور جذب سرمایه‌گذار برای محصولات نانو و همچنین فراخوان همكاری برای حل مشكلات موجود در صنایع مختلف فراهم شده بود. اختصاص فضای مناسب برای برگزاری جلسات اولیه میان فناوران و مشتریان بالقوه نیز به اتصال هرچه بهتر این دو گروه در روزهای برگزاری نمایشگاه كمك كرد.
 بازدیدهای گروهی دانش‌آموزان و دانشجویان، برگزاری جلسات آموزشی و كارگاه‌ها در كنار غرفه دستاوردهای این نوجوانان و جوانان پرانگیزه از دیگر بخش‌های پر رونق نمایشگاه امسال بود. در كنار محل برگزاری رویدادهای مختلف و فضاهای نمایشی دسته‌بندی شده، تابلوهای نظرسنجی برای بازدیدكنندگان نیز قرار داشت كه نتیجه نهایی آنها در روز پایانی نمایشگاه می‌تواند كلید روشنگری برای بهبود كیفیت نمایشگاه در دوره‌های بعدی باشد. همچنین در نمایشگاه شش قرارداد مهم میان فناوران و صنعتگران بزرگ در حوزه‌های مختلف كاربری نانو مانند تولید پوشش‌های آنتی‌باكتریال، ظروف مقاوم به ضربه و دستكش‌های آنتی‌باكتریال منعقد شد.


خشت خام هم مقاوم می‌شود!
امیرحسین روحانی، مدیر اجرایی پروژه سنگ- آجر از شهرك علم‌وتحقیقات اصفهان، از فناوران جوانی است كه آجرهای نوآورانه‌ای را که نیاز به پخت در كوره نداشته، اما مقاومت بسیار زیادی نسبت به آجرهای رایج دارد در غرفه نانومَچ كه در آن فناوران مبتكر با ارائه نمونه اولیه محصولاتشان به‌دنبال جذب سرمایه‌گذار هستند، به نمایش گذاشته است.این محقق حوزه نانو درخصوص ویژگی‌های منحصربه‌فرد سنگ - آجر به جام‌جم می‌گوید: برای تولید این آجرها از گِل‌سنگ كه از ضایعات سنگبری‌هاست و سالانه به میزان پنج تن در كشور دورریز می‌شود، استفاده شده است. برای تولید این آجرها از قالب‌های پِرسی استفاده می‌شود، به همین جهت نیازی به پخت در كوره‌های حرارتی ندارد. در نتیجه فرآیند تولید ساده‌تر و بدون آلودگی هوا خواهد بود.» روحانی می‌افزاید: «شكل ساختاری قفل‌شونده این آجرها در یكدیگر به میزان مصالح كمتری برای دیوارچینی نیاز خواهد بود و از سوی دیگر مقاومت ساختمان را در برابر زلزله افزایش خواهد داد. با استفاده از این آجرها علاوه بر سهولت و تسریع روند دیوارچینی به‌دلیل ظاهر زیبا، نیازی به نماسازی در ساختمان نخواهد بود.» از دیگر ویژگی‌های این آجرهای حاوی نانوذرات، آبگریز بودن آنهاست كه امكان نفوذ رطوبت را كاهش می‌دهد. این فناوری برای تولید آجر با ابعاد و اشكال مختلف قابل استفاده است.تاكنون چند سرمایه‌گذار نسبت به این طرح ابراز علاقه‌مندی كرده‌اند و گفت‌وگوهای اولیه میان آنها و مدیر طرح شكل گرفته است.


فرآیند تصعید در خدمت صنعت چاپ
سحر فروغی‌راد، دانشجوی دكترای پلیمر دانشگاه صنعتی امیركبیر به نمایندگی از گروه تحقیقاتی در مركز رشد این دانشگاه، از دیگر فناوران حاضر در غرفه نانومچ است. این گروه تحقیقاتی برای اولین‌بار در ایران موفق به تولید نوعی جوهر چاپ به نام جوهر چاپ تصعیدی شده‌اند. فروغی‌راد در مورد ویژگی جوهرهای تصعیدی توضیح می‌دهد: «در روش چاپ با جوهرهای تصعیدی پس از انجام چاپ اولیه با چاپگرهای جوهرافشان، نانوذرات جوهر با اعمال حرارت و فشار درون الیاف پارچه یا سطح مورد نظر تثبیت می‌شود. این روش چاپ صنعتی از روش‌های رایج در چند سال اخیر به‌شمار می‌رود كه كاربرد گسترده‌ای در صنعت دارد اما تاكنون تمام جوهرهای مورد نیاز برای انجام این روش از خارج از كشور تأمین می‌شد.» وی درخصوص ویژگی‌های این جوهر به جام‌جم می‌گوید: «این محصول دارای گواهینامه‌های مورد نیاز از جمله گواهی نانومقیاس است و امكان استفاده از آن در تمام چاپگرهای جوهرافشان صنعتی كه از جوهرهای خارجی استفاده می‌كنند، وجود دارد. قیمت تمام شده این جوهر حداقل نصف قیمت محصول جوهرهای خارجی است. این جوهر آزمون‌های مربوط به ثبات سایشی، نوری و شست‌وشو را با موفقیت و با درجه عالی گذرانده است؛ همچنین عمق رنگ مشكی بالا و وضوح و كیفیت تصویر بسیار خوب از دیگر ویژگی‌های این جوهر تصعیدی است.»


خانه نانویی
غرفه خانه نانویی از دیگر غرفه‌های كاربردی نمایشگاه است كه با هدف گردآوری محصولات نانو در حوزه ساختمان‌سازی و عمران ایجاد شده است. محمد یوسفی، مدیر حوزه عمران ستاد ویژه توسعه نانو در گفت‌وگو با جام‌جم از هدف شكل‌گیری این غرفه به عنوان یكی از غرفه‌های ثابت نمایشگاه نانو می‌گوید: «از آنجایی كه محصولات متعددی بر مبنای نانوذرات در حوزه ساختمان‌سازی و مصارف خانگی و عمران شكل گرفته‌اند، تصمیم گرفتیم با ایجاد غرفه‌ای تمام این محصولات را در كنار هم بیاوریم تا مخاطبان نیز راحت‌تر با این محصولات آشنا شوند. در نمایشگاه امسال نیز در حوزه‌های مختلف سازه‌های بتن سبك و سیمان، پوشش‌های ضدحریق سازه‌های فلزی، چسب‌های مقاوم نمای ساختمان، شیشه، رنگ و رزین مقاوم، لوله و اتصالات ضدخوردگی و عایق صدا، كفپوش‌ها و دیوارپوش‌های عایق حرارت و صوت، كاشی و سرامیك ضد لك و ضد لیزخوردگی و همچنین پوشش‌های تزئینی، شیرآلات و سرویس‌های بهداشتی با پوشش‌های ضدمیكروبی از دیگر محصولاتی هستند كه در نمایشگاه امسال رونمایی شده‌اند.»
یوسفی با اشاره به ویژگی‌های منحصر به فرد برخی از این محصولات به‌ویژه سازه‌های بتنی سبك می‌افزاید: «در حال حاضر شركت تولیدكننده این محصول با حمایت‌های انجام شده موفق به اجرای پروژه بزرگی در مالزی شده است. بسیاری از این محصولات ظرفیت صادرات بالایی دارند اما هنوز ساختمان‌سازان داخلی برای استفاده از آنها مقاومت‌های زیادی دارند. امیدواریم با پیگیری‌هایی كه در حال انجام است بتوانیم با ایجاد اصلاحاتی در آیین‌نامه‌های ساختمانی، ساختمان‌های ایمن و مقاوم‌تری را با ورود محصولات نانو در كشور شاهد باشیم.» وی در ادامه در خصوص نحوه شناسایی محصولات معتبر نانو برای مصرف‌كنندگان تصریح می‌كند: «محصولات مورد تأیید ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در وبگاه nanoproduct.ir قرار گرفته‌اند. همچنین ستاد نانو پیگیر ایجاد نشان ویژه‌ای به نام نانونماد است كه مشتریان با دیدن آن بتوانند از صحت ادعای تولیدكننده در خصوص نانویی بودن محصول اطمینان حاصل كنند.»  


دست یاری فناوران به صنعت
از دیگر غرفه‌های ترویجی در نمایشگاه نانو كه در سال‌های اخیر توانسته به اتصال هرچه بهتر فناوران و صنعت كمك كند، غرفه چالش‌های فناوری است. پیمان آقاسی‌لو، مدیر فنی این رویداد فناورانه كه تقاضاهای صنعت را در قالب چالش‌هایی به فناوران حوزه نانو اعلام می‌كند از ویژگی این رویداد فناورانه می‌گوید: «در رویداد چالش‌های فناوری پس از اعلام نیاز صنایع مختلف فراخوانی به فناوران اعلام می‌شود تا افراد توانمندی كه ایده‌های خوبی برای حل مشكل دارند، طرح‌های خود را ارائه نمایند. پس از انتخاب طرح‌های برتر، صنعت تقاضادهنده و ستاد نانو از گروه‌های فناور تا رسیدن به تولید محصول اولیه حمایت مالی و آموزشی خواهند كرد. در نهایت نمونه برگزیده كه ویژگی‌های كیفی و تجاری بالاتری دارد برای همكاری با صنعت معرفی خواهد شد.»
آقاسی‌لو در خصوص محصولات رونمایی شده این چالش در نمایشگاه امسال می‌افزاید: «امسال سه محصول در این غرفه رونمایی شده‌اند. محصول اول زخم‌پوش طبیعی برای درمان زخم‌های دیابتی است كه از نوعی سلولز باكتریایی تولید شده و روش تولید ساده و هزینه تمام شده بسیار پایینی دارد و در مدت دو تا سه هفته زخم‌های دیابتی را به صورت كامل بهبود می‌دهد.» وی در مورد محصول دیگر رونمایی شده توضیح می‌دهد: «محصول دیگر سری مورد نیاز برای میكروسكوپ‌های الكترونی است كه با توجه به وضع تحریم‌ها وارداتش با مشكلات زیادی روبه‌رو شده بود. این محصول به صورت اولیه در نمایشگاه سال گذشته رونمایی شده بود اما امسال به شكل نهایی توسعه پیدا كرده است. فناوران تولیدكننده این محصول امسال به یكی از شركت‌های تجاری نمایشگاه تبدیل شده‌اند كه علاوه بر این محصول محصولات دیگری را نیز به نمایش گذاشته‌اند.»
آزمون سریع خانگی بررسی نفروپاتی دیابتی محصول دیگر رونمایی شده در غرفه چالش‌های فناوری بود. آقاسی‌لو در مورد ویژگی‌های این محصول به جام‌جم می‌گوید: «یكی از مشكلات عمده و پیشرونده در بیماران دیابتی دفع پروتئین از كلیه و به دنبال آن نارسایی و از كارافتادگی كلیه است. متأسفانه تشخیص این مشكل تا زمانی كه بیماری به مراحل پیشرفته نرسیده باشد با روش‌های آزمایشی فعلی امكان‌پذیر نیست. به همین جهت گروهی تحقیقاتی نوعی آزمون سریع مشابه آزمون‌های سریع بارداری تولید كرده‌اند كه قادر به شناسایی فاكتورهای نشان‌دهنده این اختلال در مراحل ابتدایی در مقیاس نانوگرم با هزینه‌ای در حدود 30هزار تومان است. به همین جهت امكان درمان و جلوگیری از پیشروی نارسایی كلیه امكان‌پذیر خواهد بود.»
مدیر فنی رویداد چالش فناورانه در ادامه صحبت‌هایش به دو فناوری دیگری كه امسال برای آنها از سوی صنعت اعلام نیاز شده اشاره كرده و می‌افزاید: «در حال حاضر فراخوان دو چالش تولید لباس هوشمند مبتنی بر چاپ الكترونیك و توسعه كاربرد فناوری پلاسمای سرد در جریان است.»