مبارزه با فساد در ایران
رهبر معظم انقلاب در مراسم دهه فجر سال گذشته فرمودند: «دلیل سلامت نظام همین است كه وقتی مبارزه با مفاسد اقتصادی آغاز میشود، مسؤولان طراز اول و مدیران میانی نظام، با شور و شوق حقیقی وارد این میدان میشوند. معنای آن این است كه نظام به فضل پروردگار و به بركت اسلام و نام امیرالمؤمنین(ع) توانسته است جریان كلی و اصلی خود را در بستر صلاح و سداد ادامه دهد. هر رودخانه تمیز سالمی هم ممكن است چند جریان آلوده از این طرف و آن طرف واردش شوند. ما میخواهیم جلوی این را بگیریم.» 9 فروردین 1381 فرمودند: «در هر جامعهای اگر نقطه فاسد، شناسایی، كنترل و قلع و قمع شد، فساد متوقف میماند، والا رشد پیدا میكند.
فرق نظام اسلامی و نظام صالح با نظامهای فاسدی كه در مقابل گسترش فساد بیدفاعند، این است كه در اینجا مسؤولان اصلی كشور و دلسوزان جامعه برخوردار از صلاحند، برنامه و رفتار كشور، برنامه صلاح است.
البته آدم فاسد هم پیدا میشود، منتها باید با او برخورد شود.» رهبر معظم انقلاب درباره ضرورت عدالت و مبارزه با فساد در بیانیه گام دوم انقلاب میفرمایند: «عدالت و مبارزه با فساد: این دو لازم و ملزوم یكدیگرند و فساد اقتصاد و اخلاقی و سیاسی، توده چركین كشورها و نظامها و اگر در بدنه حكومتها عارض شود، زلزله ویرانگر و ضربهزننده به مشروعیت آنهاست و این برای نظامی چون جمهوری اسلامی كه نیازمند مشروعیتی فراتر از مشروعیتهای مرسوم و مبناییتر از مقبولیت اجتماعی است، بسیار جدیتر و بنیانیتر از دیگر نظامهاست.
وسوسه مال و مقام و ریاست، حتی در علویترین حكومت تاریخ یعنی حكومت خود حضرت امیرالمؤمنین(ع) كسانی را لغزاند، پس خطر بروز این تهدید در جمهوری اسلامی هم كه روزی مدیران و مسؤولانش مسابقه زهد انقلابی و سادهزیستی میدادند، هرگز بعید نبوده و نیست و این ایجاب میكند كه دستگاهی كارآمد با نگاهی تیزبین و رفتاری قاطع در قوای سهگانه حضور دائم داشته باشد و بهمعنای واقعی با فساد مبارزه كند، بهویژه در درون دستگاههای حكومتی.»
در جامعهای كه فساد امر رایج باشد عادی میشود و حركت برجستهای در جهت برطرف كردن آن یا نیست یا كم و كمرنگ است و برجسته نیست و صدر رسانهها قرار نمیگیرد؛ در صورتی كه در كشور مبارزه با فساد نه تنها پیگیری میشود بلكه با اقبال عمومی همراه است.
اگر فساد سیستمی باشد، نهادهای غوطهور در فساد نمیتوانند مدعی و عامل به مبارزه با فساد باشند، ولی در این 40 سال ما شاهد كم و بیش مبارزه با فساد بودهایم. اشتباه نشود در این دهه كه دشمن تیغ اقتصادیاش را علیه ما از غلاف كشیده غلبه فساد اقتصادی بیش از فساد و مفاسد غیراقتصادی است، لذا ظهور مفاسد تابعی از شرایط زمانه بوده، هست و این یك قاعده جامعهشناختی است.
لازم است ذكر كنم كه فرقی بین «وقوع فساد در جامعه» و «رجوع پرونده فساد به قوه قضاییه» باید گذاشته شود. «رجوع پرونده فساد به قوه قضاییه» در مرحله تحقق یافته و تمام شده و معلول است. لذا بستر و زمینه «وقوع فساد در جامعه» علت و مساله مهمی است. بستر تشكیل پرونده و «وقوع فساد در جامعه» در ظرف قوه اجرایی كشور شكل میگیرد. در كشور ما انتخابات آزاد است. اگر دادههای شكلگیری و وقوع فساد با دادههای روی كار آمدن تفكرات لیبرالی مقابله و برازش شود، بهخوبی درخواهیم یافت كه غلبه حاكمیت بر تفكرات اقتصاد لیبرالی بر تصمیمات اقتصادی چگونه بسترساز فساد شده است.
سرمایهداری غرب چقدر برای ما زیانآور و خسارتزا بوده و اكثریت پروندهها
تحت حاكمیت مدیریتی همین تفكر شكل گرفته است؛ بهطور مثال پرونده خصوصیسازی یا ارزخوری یا اشاعه مناطق آزاد اقتصادی یا آزادسازی واردات، مخل شرایط اقتصادی و موجب گسترش قاچاق است و همه نتیجه عملكرد قوه مجریه و اجرایی است. برخی موارد نظیر مورد اخیر خود مقررات و قانون فسادزاست و قوه مجریه كاری نمیتواند بكند. ضعف قوه قضاییه نیز در حوزه مقابله دو نتیجه داشته است؛ یكی اینكه باعث انباشت پروندهها و اطاله دادرسی بوده و دیگری این بوده كه جرات افساد را زیاد كرده است.
اما بستر قوه مجریه بوده است. الناس علی دین ملوكهم. امیرالمومنین علی(ع) فرمود: الناس بأمرائهم اشبه منهم بآبائهم یعنی «مردم به حاكمان خود شبیهترند از پدران»، (تحف العقول، ص ۲۰۸». بنابراین عملكرد مسؤولان و پاكیزه كار كردن و دوری از هر گونه رانت و شبهه نهتنها در مسؤولان، بلكه در ردههای مهم میانی مردم را امیدوار و سرمایه اجتماعی را بالا میبرد و برعكس آن نیز تأثیرات مخربی دارد.
كجا در كشور ما فساد از رأس شروع شده است؟ آیا در زمان حضرت امام خمینی سلاما... علیه یا دوران رهبر معظم انقلاب؟ این دو ولی بزرگوار كه با یك زهد بینظیر زندگی كرده و میكنند و هرگز اجازه ندادند تا فرزندان یا منسوبین آنها در امور اجرایی منصبی یا امتیاز یا بهرهمندی خاص بگیرند! و داوطلبانه به حداقلها خود را محدود كردهاند.
در رأس حاكمیت حضرت امام و رهبر معظم انقلاب از دهها سال قبل بر مبارزه با فقر و فساد و تبعیض تأكید كردند و لیبرالها میگفتند مبارزه با فساد سرمایهها را فراری میدهد كه دادههای آماری ایران و نیز مطالعات جهانی برعكس است سرمایهگذاریها وقتی شكوفا میشود كه مبارزه با فساد شفاف، جدی و آشكار باشد و ریسك سرمایهگذاری و كسب و كار را پایین بیاورد.
طبیعی است كه در یك جامعه قرآنی گناه هم اتفاق بیفتد. در زمان حاكمیت رسول خدا و امیرالمومنین نیز چنین بوده و باز طبیعی است كه یك لكه كوچك در یك سطح صاف و شفاف و روشن به چشم بزرگ آید و دغدغه عمومی نیز گواه نابهنجار بودن و استثنا بودن ناهنجاری دربین عموم است.
برخلاف نظر برخی، طبیعی است كه مفسدان همراهان و همدستان و هممنفعتانی داشته باشند و بهخصوص اگر به افرادی در قوای مختلف متصل باشند، لذا هنگام مجازات اینان لابی كنند و سعی میكنند آنها را آزاد كنند، ولی این دلیل بر سیستمی بودن فساد نیست.
تیتر خبرها