نامزدهای بخش مستندنگاری جایزه جلال چه كتاب‌هایی هستند
حقیقت‌نویسی در محضر جلال
12 دوره برگزار شده و تمامش در حوالی آذر؛ ماهی كه جلال آل‌احمد چشم به جهان گشود. درباره این جایزه زیاد شنیده‌ایم و بد نیست بدانیم كه كارش كمك به ارتقای زبان و ادبیات ملی ـ دینی است آن هم با اهدای جایزه به بهترین‌ها و بزرگداشت پدیدآورندگان آثار ادبی برجسته، بدیع و پیشرو. این جایزه ادبی به نویسندگانی تعلق می‌گیرد كه داستان بلند، داستان كوتاه، نقد ادبی و كتب مستندنگاری و تاریخ‌نگاری نوشته باشند و هیات علمی و هیات داوران این جایزه برترین‌ها را انتخاب می‌كنند. امثال مرتضی سرهنگی، ساسان ناطق و میثم امیری داوری بخش مستندنگاری را برعهده داشتند و پنج اثر را به عنوان نامزد این بخش انتخاب كرده‌اند.
بعد از آن بیست و سه نفر
نام كتاب: اردوگاه اطفال
مولف: احمد یوسف‌زاده
ناشر: سوره مهر
احتمالا ماجرای «آن بیست و سه نفر» را می‌دانید، همان 23 نوجوانی كه در دوران جنگ تحمیلی به اسارت رژیم بعثی درآمدند و بعدها یكی از آنها به نام احمد یوسف‌زاده خاطراتش را نوشت. یوسف‌زاده در ادامه آن كتاب، اثر دیگری هم به رشته تحریر درآورده به نام اردوگاه اطفال كه داستانش درباره 400 اسیر نوجوانی است كه در اردوگاه رمادی2 گرفتار شده‌اند. برخلاف كتاب قبلی كه نوجوانان با یك دشمن مشترك روبه‌رو بودند، در این كتاب نوجوانان به اسارت درآمده، علاوه‌بر عراقی‌ها با یك ایرانی نانجیب هم مواجه بودند كه به موازات دشمن قرار گرفته بود.
این ایرانی در كنار نیروهای بعثی به گفته یوسف‌زاده مثل دو لبه قیچی بودند كه نوجوانان اردوگاه را در تنگنا قرار می‌دادند.
كتاب اردوگاه اطفال تقریظ مقام معظم رهبری را نیز به همراه دارد و خاطرات دو سال از دوران اسارت یوسف‌زاده و نوجوان‌های دیگر را با همه اتفاقات تلخ و شیرین روایت می‌كند.
ریل‌های متقاطع
نام كتاب: قطارباز، ماجرای یك خط
مولف: احسان نوروزی
ناشر: چشمه
كتاب درباره راه‌آهن ایران است و از یك مسیر حرف می‌زند؛ مسیری كه راه‌آهن ایران طی كرده و خطوطی كه شكل گرفته‌اند از تجریش تا راه‌آهن تهران با قطار زیرزمینی، از تهران به تبریز، از زاهدان تا میرجاوه، از بندرتركمن تا ساری، از بندر امام‌خمینی تا اهواز و با هر خط به تاریخ معاصر هم پرداخته است. احسان نوروزی از مسیر ثبت تاریخ راه‌آهن به یادداشت‌هایی درباره سیاست معاصر راه‌آهن در ایران می‌رسد و شكافی كه موج خصوصی‌سازی از اوایل دهه ۱۳۸۰ در آن ایجاد كرد. مشاهدات شخصی نویسنده و آنچه از روایت‌های تاریخی از فلان سیاستمدار، بهمان سوزن‌بان یا مدیر محلی نوشته بر خلاف خطوط موازی ریل‌های قطار در پایان كتاب به هم می‌رسند و روایتی جذاب از تاریخ پیشروی مخاطب قرار می‌دهند.
همه فن‌حریف
نام كتاب: دست‌نیافتنی
مولف: علیرضا حیدری و طاها صفری
ناشر: گلگشت
نشر گلگشت خودش را اولین و تنها نشر تخصصی ادبیات ورزشی در ایران معرفی می‌كند و از اولین آثاری كه به عنوان زندگینامه ورزشی منتشر كرده همین كتاب دست‌نیافتنی است كه به زندگی علیرضا حیدری اختصاص دارد. حیدری در این كتاب، فراز و فرود‌های زندگی قهرمانی و حرفه‌ای خود را روایت كرده و البته طاها صفری در كنار او نگارش این كتاب را به انجام رسانده است. جالب است بدانید حیدری علاوه بر ورزش در صنعت و هنر نیز فعالیت دارد؛ هم در كار معدن آهن است و هم تجربه بازی در فیلم «من یك ایرانی‌ام» را از سر گذرانده؛ فیلمی كه در كشور اوكراین ساخته شد.
آقا معلم در سرزمین عجایب
نام كتاب: سرزمین خارج از نقشه (خاطرات عجیب یك معلم براساس زندگی عزیز محمدی‌منش)
مولف: علی نورآبادی
ناشر: قدیانی
عزیز محمدی‌منش یك معلم است، معلمی در مناطق عشایری لرستان كه او را با دانش‌آموزانش در مناطق سخت گذر با كوهستان‌های سرسخت و صخره‌های زمخت می‌شناسند. علی نورآبادی همت كرده و درباره زندگی این معلم كتاب سرزمین خارج از نقشه را نوشته است؛ كتاب كه حالا نامزد جایزه جلال شده و در یك قدمی دریافت این جایزه قرار دارد. خواندن این كتاب احتمالا لبخند به لب و بیشتر از آن بغض در گلویتان خواهد نشاند و سرسختی، ایمان و تلاش این معلم را خواهید ستود چرا كه او فقط یك معلم نبوده و فقط در كلاس درس حاضر نمی‌شد، عزیز محمدی‌منش در مراسم عقد حضور داشته، مرده‌شویی كرده، در عروسی و دعوا بوده و جهانش به كلاس درس خلاصه نمی‌‌شده است.
فریاد بیگناهی
نام كتاب: نقاشی قهوه‌خانه؛ خاطرات كاظم دارابی متهم دادگاه میكونوس
مولف: محسن كاظمی
ناشر: سوره مهر
كاظم دارابی قصه بلندی داشت از دوران كودكی تا زمانی كه درگیر ماجرای میكونوس شد. داستانش برمی‌گردد به ترور چهار تن از فعالان سیاسی اپوزیسیون و از آن جمله صادق شرفكندی، دبیركل حزب دموكرات كردستان، در رستوران میكونوس در برلین و كاظم دارابی، دانشجو و تاجر ایرانی مقیم آلمان در جریان دادرسی‌ها و در دادگاهی با حضور ۱۷۰ شاهد و از آن جمله بنی‌صدر، نخست‌وزیر مخلوع ایران، محكوم به حبس ابد شد. كتاب «نقاشی قهوه‌خانه»، شرح این ماجراست كه دارابی پس از گذراندن ۱۵ سال حبس و اخراج از آلمان به ایران بازگشته و با واكاوی اسناد سعی دارد بیگناهی خود را نشان بدهد.
نام كتاب: اردوگاه اطفال
مولف: احمد یوسف‌زاده
ناشر: سوره مهر
احتمالا ماجرای «آن بیست و سه نفر» را می‌دانید، همان 23 نوجوانی كه در دوران جنگ تحمیلی به اسارت رژیم بعثی درآمدند و بعدها یكی از آنها به نام احمد یوسف‌زاده خاطراتش را نوشت. یوسف‌زاده در ادامه آن كتاب، اثر دیگری هم به رشته تحریر درآورده به نام اردوگاه اطفال كه داستانش درباره 400 اسیر نوجوانی است كه در اردوگاه رمادی2 گرفتار شده‌اند. برخلاف كتاب قبلی كه نوجوانان با یك دشمن مشترك روبه‌رو بودند، در این كتاب نوجوانان به اسارت درآمده، علاوه‌بر عراقی‌ها با یك ایرانی نانجیب هم مواجه بودند كه به موازات دشمن قرار گرفته بود.
این ایرانی در كنار نیروهای بعثی به گفته یوسف‌زاده مثل دو لبه قیچی بودند كه نوجوانان اردوگاه را در تنگنا قرار می‌دادند.
كتاب اردوگاه اطفال تقریظ مقام معظم رهبری را نیز به همراه دارد و خاطرات دو سال از دوران اسارت یوسف‌زاده و نوجوان‌های دیگر را با همه اتفاقات تلخ و شیرین روایت می‌كند.
ریل‌های متقاطع
نام كتاب: قطارباز، ماجرای یك خط
مولف: احسان نوروزی
ناشر: چشمه
كتاب درباره راه‌آهن ایران است و از یك مسیر حرف می‌زند؛ مسیری كه راه‌آهن ایران طی كرده و خطوطی كه شكل گرفته‌اند از تجریش تا راه‌آهن تهران با قطار زیرزمینی، از تهران به تبریز، از زاهدان تا میرجاوه، از بندرتركمن تا ساری، از بندر امام‌خمینی تا اهواز و با هر خط به تاریخ معاصر هم پرداخته است. احسان نوروزی از مسیر ثبت تاریخ راه‌آهن به یادداشت‌هایی درباره سیاست معاصر راه‌آهن در ایران می‌رسد و شكافی كه موج خصوصی‌سازی از اوایل دهه ۱۳۸۰ در آن ایجاد كرد. مشاهدات شخصی نویسنده و آنچه از روایت‌های تاریخی از فلان سیاستمدار، بهمان سوزن‌بان یا مدیر محلی نوشته بر خلاف خطوط موازی ریل‌های قطار در پایان كتاب به هم می‌رسند و روایتی جذاب از تاریخ پیشروی مخاطب قرار می‌دهند.
همه فن‌حریف
نام كتاب: دست‌نیافتنی
مولف: علیرضا حیدری و طاها صفری
ناشر: گلگشت
نشر گلگشت خودش را اولین و تنها نشر تخصصی ادبیات ورزشی در ایران معرفی می‌كند و از اولین آثاری كه به عنوان زندگینامه ورزشی منتشر كرده همین كتاب دست‌نیافتنی است كه به زندگی علیرضا حیدری اختصاص دارد. حیدری در این كتاب، فراز و فرود‌های زندگی قهرمانی و حرفه‌ای خود را روایت كرده و البته طاها صفری در كنار او نگارش این كتاب را به انجام رسانده است. جالب است بدانید حیدری علاوه بر ورزش در صنعت و هنر نیز فعالیت دارد؛ هم در كار معدن آهن است و هم تجربه بازی در فیلم «من یك ایرانی‌ام» را از سر گذرانده؛ فیلمی كه در كشور اوكراین ساخته شد.
آقا معلم در سرزمین عجایب
نام كتاب: سرزمین خارج از نقشه (خاطرات عجیب یك معلم براساس زندگی عزیز محمدی‌منش)
مولف: علی نورآبادی
ناشر: قدیانی
عزیز محمدی‌منش یك معلم است، معلمی در مناطق عشایری لرستان كه او را با دانش‌آموزانش در مناطق سخت گذر با كوهستان‌های سرسخت و صخره‌های زمخت می‌شناسند. علی نورآبادی همت كرده و درباره زندگی این معلم كتاب سرزمین خارج از نقشه را نوشته است؛ كتاب كه حالا نامزد جایزه جلال شده و در یك قدمی دریافت این جایزه قرار دارد. خواندن این كتاب احتمالا لبخند به لب و بیشتر از آن بغض در گلویتان خواهد نشاند و سرسختی، ایمان و تلاش این معلم را خواهید ستود چرا كه او فقط یك معلم نبوده و فقط در كلاس درس حاضر نمی‌شد، عزیز محمدی‌منش در مراسم عقد حضور داشته، مرده‌شویی كرده، در عروسی و دعوا بوده و جهانش به كلاس درس خلاصه نمی‌‌شده است.
فریاد بیگناهی
نام كتاب: نقاشی قهوه‌خانه؛ خاطرات كاظم دارابی متهم دادگاه میكونوس
مولف: محسن كاظمی
ناشر: سوره مهر
كاظم دارابی قصه بلندی داشت از دوران كودكی تا زمانی كه درگیر ماجرای میكونوس شد. داستانش برمی‌گردد به ترور چهار تن از فعالان سیاسی اپوزیسیون و از آن جمله صادق شرفكندی، دبیركل حزب دموكرات كردستان، در رستوران میكونوس در برلین و كاظم دارابی، دانشجو و تاجر ایرانی مقیم آلمان در جریان دادرسی‌ها و در دادگاهی با حضور ۱۷۰ شاهد و از آن جمله بنی‌صدر، نخست‌وزیر مخلوع ایران، محكوم به حبس ابد شد. كتاب «نقاشی قهوه‌خانه»، شرح این ماجراست كه دارابی پس از گذراندن ۱۵ سال حبس و اخراج از آلمان به ایران بازگشته و با واكاوی اسناد سعی دارد بیگناهی خود را نشان بدهد.
ضمیمه قاب کوچک
