بررسی علل کمبود گاز مایع در برخی مناطق کشور
چرا ال.پی.جی نایاب شد؟
اقدام عجیب وزارت نفت در کاهش عرضه گاز مایع ال.پی.جی به برخی مناطق کشور ازجمله خوزستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، هرمزگان و بوشهر موجب کمبود توزیع این فرآورده نفتی و بروز مشکل برای مردمی شده که فاقد دسترسی به گاز شهری هستند. پیگیریها نشان میدهد علت این کار وزارت نفت، افزایش صادرات ال.پی.جی به کشورهای همسایه است. هنوز در برخی شهرها از کپسولهای گاز برای پختوپز و گرمایش استفاده میشود و حالا با شروع فصل سرما کمبود توزیع گاز مایع در استانهای مختلف موجب دردسر اقشار مختلف مردم شده است. هماکنون حدود 15درصد مناطق روستایی و 10درصد مناطق شهری کشور از گاز لولهکشی بهرهمند نیستند و این مناطق از گاز مایع ال.پی.جی برای تأمین سوخت وسایل گرمایشی استفاده میکنند. این روزها مردم شهرها و روستاهای فاقد گازکشی شهری درگیر مشکلی همیشگی هستند که همهساله با سرد شدن هوا خود را بیش از پیش نمایان میکند، قصه پر غصه صفهای طولانی برای دریافت سیلندر گاز مایع روایتی همهساله در این مناطق است که امسال زودتر از موعد گریبانگیر مردم شده است. همچنین با افزایش قیمت بنزین بسیاری از رانندگان سوخت خودروهای خود را از بنزین به گاز ال.پی.جی تغییر دادهاند و از طرفی با توجه به تفاوت فاحش قیمت مواد سوختی در آنسوی مرزها برخی افراد سهمیه نفت سفید خود را میفروشند و برای گرما و پختوپز از گاز مایع استفاده میکنند؛ اما بسیاری از شهروندان منتظر در صفهای گاز مایع دلیل اصلی این مشکل را نابسامانی در توزیع میدانند. مردان و زنان پیر، جوان و حتی نوجوانانی که ساعتها وقت خود را برای دریافت یک سیلندر گاز در هوای سرد و وضعیت نامطلوب عرضه در صفهای طولانی گاز میگذرانند یا افرادی که انتظار کشیدن در صفهای گاز به نوعی کار روزمره زندگیشان شده است همه و همه از این وضعیت گلایهمندند. در شرایطی که با نزدیک شدن به فصل سرما و افزایش مصرف، وزارت نفت طبق سنت سالهای قبل باید 20درصد بر عرضه ال.پی.جی اضافه میکرد، امسال این اتفاق رخ نداد. ضمن آن که امسال با افزایش مصرف ال.پی.جی در بخش خودرو نیز به علت گران شدن بنزین مواجه بودهایم. به این ترتیب، با گذشت چند هفته از تصمیم دولت برای گران کردن بنزین، معضلات نبود یک بسته جامع سیاستی در این زمینه، هر روز یک مشکل جدید ایجاد میکند و تازه دولتمردان به فکر راهحل میافتند. افزایش اقبال رانندگان به استفاده از گاز مایع پس از گرانی بنزین، یکی از همین معضلات است که دولت چارهای برای آن نیندیشیده است. افزایش مصرف ال.پی.جی در بخش خودروها موجب کاهش دسترسی مصرفکنندگان خانگی آن شده است. از سوی دیگر قاچاق گاز مایع به کشورهای همسایه هم مزید بر علت شده و زندگی مردم در بخشهایی از کشور را که فاقد دسترسی به گاز شهری هستند، با مشکل مواجه کرده است.
نعمتا... نجفی، مدیرکل پخش فرآوردههای نفتی خوزستان با بیان اینکه در حیطه اختیارات شرکت پخش فرآوردههای نفتی نیست که بخواهد بر توزیع کالاها نظارت کند به خبرنگار ما گفت: نظارت وظیفه سازمان حمایت از مصرفکننده است و اگر کمبود یا افزایش قیمتی اتفاق میافتد این سازمان باید پاسخگو باشد. وی افزود: ما سهمیهای برای خانوارهایی که گاز ندارند در نظر میگیریم و نفت سفید را برای گرمایش و گاز مایع را برای پختوپز میدهیم که در بخش گاز مایع هر خانوار دو کپسول میتواند دریافت کند که قیمت هر کدام 7800 تومان است.
نجفی با اشاره به سهمیهای که شرکت گاز به استانها میدهد تصریح کرد: شرکت گاز برای شرکتهای توزیعکننده هر استان سهمیهای در نظر میگیرد تا این شرکتها گاز مایع را بین خانوارهایی که فاقد گاز هستند توزیع کند اما متاسفانه برخی صاحبان خودرو با افزایش قیمت بنزین به استفاده از گاز مایع رو آوردند و باعث انحراف مصرف شدند.
به گفته وی، استفاده از گاز ال.پی.جی در خودروها هم استاندارد نیست و هم خطرات زیادی دارد اما به دلیل ارزان بودن، این کار انجام میشود.
این مقام مسؤول ادامه داد: وظیفه شرکت پخش فرآوردههای نفتی تأمین گاز مایع است و سهمیه شرکتهای تاسیسات گاز داده میشود و در این بخش کمبودی نداریم. فقط حضور رانندگان باعث انحراف مصرف شده که به ما ارتباطی ندارد. نجفی با اشاره به اینکه هر شرکت تاسیسات گاز سهمیهای از شرکت گاز دریافت میکند تاکید کرد: اکنون شرکتهای تاسیسات گاز بیش از سهمیهای که دارند گاز مایع تحویل گرفتند و کمبودی در این بخش وجود ندارد.
سازمان حمایت: وزارت نفت
پاسخگو باشد
اکبر تقوی شوازی، مدیرکل نظارت بر شبکههای توزیعی و اقتصادی سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان با رد اظهارات مقامات شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران مبنی بر اینکه سهمیه توزیعی ال.پی.جی کاهش نیافته توضیح داد: در مهر و آبان امسال سهمیه شرکتها برای دریافت گاز مایع 20درصد کاهش یافت در حالی که با ورود به فصل سرما مصرف افزایش یافت و باعث کمبود گاز مایع در بازار شد.
وی افزود: در آذرماه این سهمیه 20درصد افزایش یافت اما نیاز بازار را تأمین نمیکرد. به این دلیل که کاهش 20درصدی سهمیه در مهر و آبان نسبت به تابستان در حالی کاهش یافت که مصرف در تابستان پایینتر بود و با ورود به فصل سرما نیاز بیشتری به گاز مایع داشتیم و بازگشت این سهمیه هم نتوانست وضعیت بازار را به حالت تعادل برگرداند.
این مقام مسؤول در سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان ادامه داد: برای پاییز و زمستان باید 20درصد سهمیه اضافه میشد. کمبود 40درصدی گاز مایع در بازار باعث بروز مشکلات گسترده در شهرهایی شد که از این گاز به عنوان پختوپز استفاده میکنند.
وی با بیان اینکه پیگیریهای سازمان حمایت باعث شد تا سهمیه 20درصدی سوخت به شرکتهای استانی بازگردد گفت: مشکل تأمین گاز مایع به دلیل گرانی بنزین نبود اما گرانی بنزین باعث عطش مصرف در این بازار شد. کمبود گاز مایع یک جو روانی در استانهای مصرفکننده ایجاد کرد که گاز نیست و همه برای دریافت مراجعه کردند.
تقوی افزود: صادرات مشکل دیگری را به وجود آورد. هرچند صادرات گاز مایع خلاف قانون نبود اما اولویت با تأمین نیاز داخل بود اما ظاهراً کاهش 20درصدی سهمیه استانها به این منظور انجام شد. از سوی دیگر باید توجه داشت ناوگان حمل و نقلی که باید سهمیه داخل کشور را تأمین میکرد همه در بخش صادرات با چهار برابر درآمد وارد شدند و این بخش با مشکل مواجه شد.
مدیرکل نظارت بر شبکههای توزیعی و اقتصادی سازمان حمایت افزود: شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی میگوید مسؤول تأمین و توزیع است و وظیفه نظارت ندارد که این صحبت موجه نیست.
هر دستگاه و وزارتخانهای باید نسبت توزیع بهینه کالایی که مسؤولیت تولید آن را بر عهده دارد اقدامات لازم را انجام دهد و نمیتواند بگوید من تولیدکننده هستم و نباید نظارت داشته باشم. آیا سازمان هواپیمایی کشوری میتواند چنین استدلالی داشته باشد و بگوید من نباید نظارت کنم. وی با بیان اینکه هر شرکتی وظایفی دارد و نظارت بر توزیع و تولید تقریباً در شرح همه سازمانها و وزارتخانهها آمده است گفت: شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی موظف به گسترش شبکه توزیع و فروش، توزیع ایمن، نظارت و تنظیم بازار فرآوردهها است.
این مقام مسؤول در وزارت صمت تاکید کرد: وضعیت زمانی عادی میشود که مانند سالهای گذشته سهمیه گاز مایع را متناسب با فصل سرما افزایش دهند.
تقوی تاکید کرد: ستاد تنظیم بازار مصوب کرد تا زمان عادی شدن وضعیت در مناطقی که گاز مایع مصرف دارند صادرات ممنوع است و همه مدیران و نیروهای سازمان حمایت از مصرف کننده در همه استانها در حالت آماده باش قرار گرفتند تا مشکل را رفع کنند.
وی با بیان اینکه سازمان یا وزارتخانه دیگر را مقصر معرفی کردن مشکل مردم را حل نمیکند، تصریح کرد: همه ما در دولت کار میکنیم و نباید در صورت بروز مشکل سازمانهای دیگر را مقصر بدانیم . مگر می شود شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی از پنج محصول روی چهار محصول نظارت داشته باشد و روی یک محصول خیر.
این مقام مسؤول در سازمان حمایت با تاکید براینکه برخی اقدامات وزارت نفت بدون مشورت انجام شد واکنون باید پاسخگو باشد افزود: اگر مصرف گاز مایع در کانال خودش انجام نمی شود مردم مقصر نیستند و سیستمی که وزارت نفت یا شرکت پخش برای آن در نظر گرفته ایراد دارد و باید اصلاح شود. چطور شرکت پخش امکان گران کردن بنزین را در یک شب دارد و همه سیستمها را به روز می کند اما روی گاز مایع نظارتی ندارد.
به گفته وی، مصرف گاز مایع برای خودرو زیاد نشده و کمبود به دلیل کاهش سهمیه استانها بوده و امیدواریم که این موضوع زودتر رفع شود.