تیغ دو لبه فضای مجازی

تیغ دو لبه فضای مجازی

دكتر حمزه امیری مدیر مطالعات تنظیم‌گری ساترا

شبكه‌های اجتماعی تا همین چند سال قبل، از این جهت كه بستری را برای گفت‌و‌گو و تعامل، نقد قدرت و شنیده شدن همه صداهای متكثر جوامع فراهم كرده بودند مورد تقدیر و ستایش بودند. افراد بدون وابستگی به احزاب و گروه‌های قدرتمند و اقلیت‌ها فارغ از قواعد كلاسیك سیاست می‌توانستند نه تنها سخن خود را با مردم و مطرح كنند، بلكه منشأ تحولات و چرخش قدرت‌ها شوند. مرزها و موجود با استفاده از این شبكه‌ها در نوردیده شد و مطالبات افكار عمومی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. در سال‌های اخیر اما عملیات روانی صورت گرفته در بستر این شبكه‌ها به بزرگ‌ترین چالش دموكراسی تبدیل شده و نگاه‌ها به این حوزه را دچار دگرگونی كرده است. خوشبینی‌های گذشته جای خود را به نگرانی‌های روز افزونی داده كه می‌تواند سرنوشت ملت‌ها را كاملا متاثر كند. این چالش اساسی در حوزه انتخابات اگرچه هنوز به‌طور جدی به كشورمان سرایت نكرده است، اما همه ما طعم بحران‌های حاصل از اخبار كذب و گمراه‌كننده و تبلیغات هدفمند دشمن بر بستر شبكه‌های اجتماعی را درك كرده‌ایم. فرصت اگر چه كم، اما برای آمادگی در جهت مواجهه هوشمندانه با تبلیغات سیاسی در رسانه‌های اجتماعی غنیمت است. مركز مطالعات تنظیم‌گری در ساترا پس از مدتی بررسی و پژوهش بر آن شد تا یافته‌های مطالعات تطبیقی و زمینه‌ای خود را با متخصصان و سیاست‌پژوهان مرتبط به اشتراك بگذارد و از نظرات و پیشنهادات آنها بهره‌مند شود. توسعه شبكه سیاست‌پژوهان رسانه‌های اجتماعی از دیگر اهداف برگزاری مجموعه رویداد تبلیغات سیاسی، انتخابات و فضای مجازی بوده است. حساس سازی به موقع جامعه علمی و تخصصی مرتبط با این حوزه می‌تواند موجب هوشیاری بیشتر و هم افزایی و تقویت تلاش‌ها به‌منظور كنكاش مساله و تعبیه راه‌حل‌های مناسب و موثر خواهد شد.
چالش نهادی و ساختاری شاید اصلی‌ترین مساله عمومی حوزه فضای مجازی در كشور است كه تبعا در زمینه تبلیغات سیاسی نیز خودنمایی می‌كند. این موضوع با حضور تنی چند از مدیران مرتبط مورد بحث قرار گرفت.
اخبار دروغ، اطلاعات اشتباه گمراه‌كننده، عملیات روانی با استفاده از ربات‌ها و كاربران جعلی، محتوای تصویری جعلی و گردش مالی مشكوك از مهم‌ترین مصادیق چالش‌های موجود در شبكه‌های اجتماعی در حوزه تبلیغات سیاسی هستند. پژوهشگران مركز مطالعات تنظیم گری رسانه با بررسی انواع این مصادیق و ماهیت آنها و همچنین رویدادهای مهم جهانی در این زمینه تلاش كرده است در این زمینه راه‌حل‌های سیاستی و تنظیم‌گرانه مناسبی برای كنترل این آسیب‌ها ارائه كند. در نخستین نشست این رویداد چیستی و ابعاد تبلیغات سیاسی بر بستر رسانه‌های اینترنتی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این نشست‌ها در آینده با موضوعات متنوع و با هدف گردهمایی علاقه‌مندان و  توسعه راه‌حل‌های سیاستی به‌منظور توسعه رسانه‌های صوتی تصویری اینترنتی سالم و مفید برگزار خواهد شد.