حفظ بــاروری پیش از درمان سرطان
متاسفانه استرس و نگرانی ناشی از ابتلا به سرطان و پیگیری مراحل درمان آن آنقدر زیاد است كه در بسیاری موارد، مانع آن می‌شود كه بیمار به جنبه مهمی از درمان سرطان توجه كند. منظورم توجه به آثار درمان‌های سرطان بر دستگاه تولیدمثل و اهمیت حفظ باروری در مبتلایان به سرطان است، زیرا متاسفانه روش‌های پرتودرمانی و شیمی‌درمانی باعث آسیب به سیستم تولیدمثل فرد می‌شوند تا جایی كه وی پس از بهبود، توان باروری خود را از دست می‌دهد. با این حال با ارائه روش‌های حفظ باروری پیش از شروع درمان سرطان می‌توان قابلیت باروری بیمار را حفظ كرد. ما به این دلیل پای صحبت‌های دكتر محمدرضا صادقی، جنین‌شناس و رئیس پژوهشگاه و مركز درمان ناباروری ابن‌سینا نشسته‌ایم.
پونه شیرازی
با پیشرفت‌های به‌دست آمده در تشخیص و درمان سرطان و افزایش شمار نجات‌یافتگان از این بیماری، توجه پژوهشگران و متخصصان به راه‌های افزایش كیفیت زندگی این گروه معطوف شد. یكی از مهم‌ترین اركان ارتقای كیفیت زندگی این افراد مساله باروری و فرزندآوری آنهاست. كما این‌كه
با توجه به پیشرفت‌ها در زمینه تشخیص و درمان سرطان، امروزه با بسیاری از افراد روبه‌روییم كه توانسته‌اند درمان سرطان را با موفقیت پشت سر بگذارند، اما به دلیل درمان‌های انجام شده توان فرزندآوری ندارند.
حفظ باروری
مبتلایان به سرطان
رئیس مركز درمان ناباروری ابن‌سینا با تاكید بر استفاده از روش‌های حفظ باروری پیش از شروع درمان سرطان می‌گوید: خوشبختانه امروزه روش‌های مؤثری برای حفظ توان باروری وجود دارد كه مبتلایان می‌توانند با استفاده از این روش‌ها، به‌نوعی توان باروری خود را برای آینده ذخیره كنند. فریز تخمك و اسپرم برای بزرگسالانی كه هنوز ازدواج نكرده‌اند و فریز جنین برای زوج‌ها، روش‌های حفظ توان باروری برای آینده‌اند.
دكتر صادقی در تشریح كاربرد این روش‌ها می‌افزاید: وقتی كه بروز سرطان در فرد تشخیص داده می‌شود، قطعا با ترس و استرس همراه است. اما از سوی دیگر، افزایش اثربخشی روش‌های درمانی، امید به زندگی را نیز در مبتلایان افزایش داده است. بنابراین، لازم است مبتلایان به دوران پس از بهبودی نیز توجه كنند و پیش از شروع درمان، از روش‌های حفظ باروری استفاده كنند. این كار باید با هماهنگی متخصص آنكولوژیست و متخصص باروری انجام شود و اگر زمان كافی برای استفاده از روش‌های حفظ باروری وجود داشته باشد، آنكولوژیست باید بیمار را برای حفظ باروری به متخصصان مربوط ارجاع دهد.
مراجعه
به مراكز درمان ناباروری
این جنین‌شناس با اشاره به ارائه خدمات حفظ باروری در مراكز درمان ناباروری، توضیح می‌دهد: در روش فریز تخمك، خانم‌های مجرد می‌توانند با مراجعه به مراكز درمان ناباروری، با دریافت داروهای تحریك تخمك‌گذاری و انجام عمل پانكچر تخمدان، تخمك‌های خود را فریز و ذخیره كنند. آقایان نیز می‌توانند با دادن نمونه مایع منی و جداسازی و فریز اسپرم توسط متخصان، توان باروری خود را حفظ كنند.
وی ادامه می‌دهد: در افراد متأهل نیز، علاوه بر این روش‌ها، امكان فریز جنین نیز وجود دارد. یعنی زوج وارد چرخه آی‌وی‌اف یا میكرواینجكشن شوند و جنین‌های به‌دست‌آمده برای آنها فریز و ذخیره شود. در این صورت، مبتلایان به سرطان می‌توانند پس از اتمام درمان و به دست آوردن بهبود كامل، با استفاده از تخمك، اسپرم یا جنین خودشان صاحب فرزند شوند.
امکان حفظ باروری
در كودكان
این متخصص درباره امكان حفظ باروری در كودكان توضیح می‌دهد: در كودكانی كه هنوز به مرحله بلوغ و تولید تخمك و اسپرم نرسیده‌اند، از روش فریز بافت تخمدان برای دختران و فریز بافت بیضه برای پسران استفاده می‌كنیم. در این روش، بخش كوچكی از بافت، نمونه‌برداری و فریز می‌شود تا در آینده مجددا به تخمدان یا بیضه پیوند زده شود و به تولید سلول‌های جنسی كمك كند.
لزوم همكاری
متخصصان سرطان و ناباروری
دكتر صادقی بر اهمیت آگاهی‌رسانی درباره روش‌های حفظ باروری تأكید كرده و می‌گوید: گرچه سرطان واژه‌ای ترسناك در ذهن عموم مردم است، اما آمارها نشان می‌دهد بسیاری از مبتلایان با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانند به زندگی عادی خود برگردند.
وی با تاكید بر لزوم تعامل متخصصان و درمانگران سرطان و متخصصان باروری می‌افزاید: مهم‌ترین گام در این راه افزایش تعامل و ارتباط درمانگران سرطان و متخصصان باروری است. اگر متخصصان آنكولوژیست پس از تشخیص سرطان، بیماران را به‌موقع به مراكز درمان ناباروری و حفظ باروری معرفی كنند و متخصصان باروری هم با هماهنگی درمانگران سرطان و با در نظر داشتن محدودیت‌های زمانی، اقدامات لازم برای حفظ باروری را انجام دهند، بار بزرگی از دوش مبتلایان به سرطان و خانواده‌هایشان برداشته می‌شود. البته، ایجاد این تعامل و همكاری مستلزم اقدامات كلان آموزشی از سوی مدیران و سیاستگذاران ارشد كشور در عرصه بهداشت، درمان و آموزش پزشكی است.
