جشن یا جنگ؟
میلاد هاشمی آزاد كارشناس ارشد مدیریت در سوانح طبیعی
این روزها از هر گذرگاه و خیابانی كه رد می‌شویم، فروشندگان مواد محترقه در كمین جوانان و نوجوانان هستند تا در لحظه‌ای غفلت، جان عزیزان ما را به جرقه فندكی محدود كنند. ایران مانند دیگر كشور‌های جهان، سالانه مراسم و جشن‌های زیادی را برگزار می‌كند كه هریك شرایط تاریخی، مناسبتی و حتی برگزاری خاصی دارند؛ چهارشنبه سوری، سنتی است كه از زمان‌های خیلی دور تا به امروز، نسل به نسل بین مردم منتقل شده كه در شب آخرین سه شنبه سال برگزار می‌شود. در چند سال اخیر، ورود ترقه‌ها و وسایل آتش بازی كه بسیار خطرناك بوده و صدمات جبران ناپذیری را به افراد وارد می‌كنند، سبب شده است این شب به یك مراسم ترسناك و توام با خطرات بسیار و به یكی از ناآرام‌ترین شب‌ها و عامل برهم زننده نظم و امنیت تبدیل شود. در روزهای پایانی سال، تعداد زیادی از افراد به علت ناآگاهی و شناخت آسیب‌های جبران ناپذیری همچون سوختگی، قطع عضو و معلولیت‌های جسمی روانه بیمارستان‌ها می‌شوند. اغلب قربانیان این حوادث جوانان كم سن و سالی هستند كه تجربه و آگاهی لازم را در خصوص اطلاعات مواد محترقه ندارند. فرهنگ‌سازی و آگاهی بخشی باید در همه ایام سال صورت گیرد و لازم است علل بروز حوادث را ریشه یابی كرد و این امری حیاتی است كه توجه كارشناسان متخصص در علوم اجتماعی را طلب می‌كند تا با نگاه كارشناسی به سمت كاهش آسیب‌ها در چهارشنبه آخر سال پیش برویم.
مهم‌ترین علت وجود برخی معضلات ناشی از چهارشنبه سوری، آگاهی نداشتن مردم و كمبود فضاهای فرهنگی تفریحی است؛ نوجوانان و جوانان باید انرژی خود را تخلیه كنند، اما وقتی مكان تفریحی یا سرگرمی‌هایی برای آنها در نظر گرفته نشود، انباشت هیجان آنها رفته رفته خطرناك می‌شود.
مواد منفجره و محترقه در مجاورت گرما و حتی هوای گرم، در دست یا جیب افراد نیز قابلیت انفجار و اشتعال پیدا می‌كند. برخی مواد شیمیایی نظیر اكلیل، سرنج و ... نیز در صورت تركیب شدن با یكدیگر یا تركیب با آب، ایجاد حرارت و انفجار می‌كند. همچنین عده‌ای برای ایجاد صدا اقدام به پرتاب قوطی‌های دربسته یا ظروف تحت فشار به داخل آتش می‌كنند؛ در حالی كه بسیار خطرناك بوده و منجر به پرتاب قطعات بدنه این مواد و همچنین مواد موجود در آتش به داخل چشم و بدن افراد می‌شود.
شایع‌ترین حادثه‌ای كه در چهارشنبه سوری رخ می‌دهد، سوختگی درجه یك (سطحی) است، ولی سوختگی‌های درجه دو (شدید) و درجه سه (شدیدترین نوع سوختگی) نیز در حوادث چهارشنبه سوری، زیاد دیده می‌شود. درد، تورم، تاول و قرمزی پوست از مهم‌ترین نشانه‌های سوختگی هستند. در میان نواحی مختلف بدن، اغلب سوختگی دست از بقیه شایع تر است و پس از آن، سوختگی صورت و تن. قطع عضو و عفونت ثانویه، دو عارضه خطرناك از میان عوارض زودرس سوختگی هستند و اختلال اعصاب و روان، به‌ویژه افسردگی، یكی از عوارض دیررس سوختگی است. اگر شدت سوختگی خیلی زیاد باشد، حتی گاهی ممكن است كار مصدوم به مرگ نیز بینجامد.
با توجه به فرا رسیدن ایام پایانی سال و همچنین چهارشنبه آخر سال به همه شهروندان توصیه می‌شود از خرید و نگهداری این مواد كه اغلب به‌صورت دستی ساخته می‌شوند و می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیر جسمانی ایجاد كند، اجتناب كنند. همچنین با توجه به شیوع ویروس كرونا در جامعه امیدواریم شهروندان در منزل خود وكنار خانواده اوقات خوشی را سپری كنند.
نكات ضروری چهارشنبه آخر سال
در صورت بروز هرگونه حریق یا حادثه با حفظ خونسردی در اسرع وقت با شماره تلفن ۱۲۵ ستاد فرماندهی سازمان آتش نشانی و ۱۱۵ مركز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشكی تماس گرفته و مراتب را با ذكر نوع حادثه و نشانی دقیق اطلاع دهید.
روشن كردن آتش‌های بزرگ منجر به خارج شدن كنترل حریق از دست افراد می‌شود. در برخی محلات یا معابر، شهروندان گمان می‌كنند هر چه آتش بزرگ‌تری روشن كنند، كار بهتری انجام داده‌اند، غافل از این‌كه حریق‌های این‌چنینی دیگر در اختیار خودشان نبوده و ممكن است به درختان، خودروها و حتی منازل اطراف نیز سرایت كند.
اغلب افرادی كه در سال‌های گذشته دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند، حتی فكر آن‌كه این مواد تا این حد خطرناك هستند، نبودند و نبود اطلاعات كافی موجب بروز این حادثه برایشان شده بود و ابراز پشیمانی داشتند و بابتش تاوان سنگین (جانی- مالی) پرداختند .
حتی المقدور به خانواده‌ها توصیه می‌شود در این روز از تردد‌های غیر ضروری در سطح شهر خودداری كرده و در محیط گرم خانواده اوقات خوشی را سپری كنند، چراكه در این روز برخی جوانان اقدام به پرتاب نارنجك‌های دستی و قوطی‌های فلزی داخل آتش كرده و پس از انفجار تركش‌هایی به اطراف پرتاب می‌شوند كه در اثر برخورد با نقاط حساس بدن، مثل چشم‌ها می‌تواند آسیب‌های جدی و جبران ناپذیری به شهروندان برساند.
باید از پرتاب مواد آتش‌زا نظیر فشفشه، بالون، دارت و ... روی درختان، پشت‌بام، خودروها و ... خودداری كرد. گاهی افراد این مواد را به آسمان پرتاب می‌كنند، در حالی كه ممكن است روی اشیا و قسمت‌های قابل حریق بیفتد و حوادث جبران‌ناپذیری را به بار بیاورد.
تاثیر هیجانات افراد در این روز موجب شده هرساله شاهد آسیب‌دیدگی خودروهای آتش نشانی و امدادی باشیم. با توجه به تحریم‌ها و مشكلات اقتصادی تامین قطعات و جبران خسارت روند پیچیده و سختی را خواهد داشت و حتی در مواقعی میسر نخواهد بود، از این رو از شهروندان گرامی درخواست می‌شود از آسیب رسانی به این خودروها كه از بودجه بیت المال جهت رفاه حال همشهریان تامین شده خودداری كنند.
مهم‌ترین علت وجود برخی معضلات ناشی از چهارشنبه سوری، آگاهی نداشتن مردم و كمبود فضاهای فرهنگی تفریحی است؛ نوجوانان و جوانان باید انرژی خود را تخلیه كنند، اما وقتی مكان تفریحی یا سرگرمی‌هایی برای آنها در نظر گرفته نشود، انباشت هیجان آنها رفته رفته خطرناك می‌شود.
مواد منفجره و محترقه در مجاورت گرما و حتی هوای گرم، در دست یا جیب افراد نیز قابلیت انفجار و اشتعال پیدا می‌كند. برخی مواد شیمیایی نظیر اكلیل، سرنج و ... نیز در صورت تركیب شدن با یكدیگر یا تركیب با آب، ایجاد حرارت و انفجار می‌كند. همچنین عده‌ای برای ایجاد صدا اقدام به پرتاب قوطی‌های دربسته یا ظروف تحت فشار به داخل آتش می‌كنند؛ در حالی كه بسیار خطرناك بوده و منجر به پرتاب قطعات بدنه این مواد و همچنین مواد موجود در آتش به داخل چشم و بدن افراد می‌شود.
شایع‌ترین حادثه‌ای كه در چهارشنبه سوری رخ می‌دهد، سوختگی درجه یك (سطحی) است، ولی سوختگی‌های درجه دو (شدید) و درجه سه (شدیدترین نوع سوختگی) نیز در حوادث چهارشنبه سوری، زیاد دیده می‌شود. درد، تورم، تاول و قرمزی پوست از مهم‌ترین نشانه‌های سوختگی هستند. در میان نواحی مختلف بدن، اغلب سوختگی دست از بقیه شایع تر است و پس از آن، سوختگی صورت و تن. قطع عضو و عفونت ثانویه، دو عارضه خطرناك از میان عوارض زودرس سوختگی هستند و اختلال اعصاب و روان، به‌ویژه افسردگی، یكی از عوارض دیررس سوختگی است. اگر شدت سوختگی خیلی زیاد باشد، حتی گاهی ممكن است كار مصدوم به مرگ نیز بینجامد.
با توجه به فرا رسیدن ایام پایانی سال و همچنین چهارشنبه آخر سال به همه شهروندان توصیه می‌شود از خرید و نگهداری این مواد كه اغلب به‌صورت دستی ساخته می‌شوند و می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیر جسمانی ایجاد كند، اجتناب كنند. همچنین با توجه به شیوع ویروس كرونا در جامعه امیدواریم شهروندان در منزل خود وكنار خانواده اوقات خوشی را سپری كنند.
نكات ضروری چهارشنبه آخر سال
در صورت بروز هرگونه حریق یا حادثه با حفظ خونسردی در اسرع وقت با شماره تلفن ۱۲۵ ستاد فرماندهی سازمان آتش نشانی و ۱۱۵ مركز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشكی تماس گرفته و مراتب را با ذكر نوع حادثه و نشانی دقیق اطلاع دهید.
روشن كردن آتش‌های بزرگ منجر به خارج شدن كنترل حریق از دست افراد می‌شود. در برخی محلات یا معابر، شهروندان گمان می‌كنند هر چه آتش بزرگ‌تری روشن كنند، كار بهتری انجام داده‌اند، غافل از این‌كه حریق‌های این‌چنینی دیگر در اختیار خودشان نبوده و ممكن است به درختان، خودروها و حتی منازل اطراف نیز سرایت كند.
اغلب افرادی كه در سال‌های گذشته دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند، حتی فكر آن‌كه این مواد تا این حد خطرناك هستند، نبودند و نبود اطلاعات كافی موجب بروز این حادثه برایشان شده بود و ابراز پشیمانی داشتند و بابتش تاوان سنگین (جانی- مالی) پرداختند .
حتی المقدور به خانواده‌ها توصیه می‌شود در این روز از تردد‌های غیر ضروری در سطح شهر خودداری كرده و در محیط گرم خانواده اوقات خوشی را سپری كنند، چراكه در این روز برخی جوانان اقدام به پرتاب نارنجك‌های دستی و قوطی‌های فلزی داخل آتش كرده و پس از انفجار تركش‌هایی به اطراف پرتاب می‌شوند كه در اثر برخورد با نقاط حساس بدن، مثل چشم‌ها می‌تواند آسیب‌های جدی و جبران ناپذیری به شهروندان برساند.
باید از پرتاب مواد آتش‌زا نظیر فشفشه، بالون، دارت و ... روی درختان، پشت‌بام، خودروها و ... خودداری كرد. گاهی افراد این مواد را به آسمان پرتاب می‌كنند، در حالی كه ممكن است روی اشیا و قسمت‌های قابل حریق بیفتد و حوادث جبران‌ناپذیری را به بار بیاورد.
تاثیر هیجانات افراد در این روز موجب شده هرساله شاهد آسیب‌دیدگی خودروهای آتش نشانی و امدادی باشیم. با توجه به تحریم‌ها و مشكلات اقتصادی تامین قطعات و جبران خسارت روند پیچیده و سختی را خواهد داشت و حتی در مواقعی میسر نخواهد بود، از این رو از شهروندان گرامی درخواست می‌شود از آسیب رسانی به این خودروها كه از بودجه بیت المال جهت رفاه حال همشهریان تامین شده خودداری كنند.
