رکوردشکنی گرما در جنوبگان
تصاویر جدید ناسا از قاره جنوبگان، حجم باورنکردنی ذوب یخها را نشان میدهد.
از لحاظ اقلیمی جنوبگان باید منطقهای بهشدت سرد باشد. میانگین دمای سالانه ناحیه مرکزی این قاره مملو از برف، منفی 57 درجه سانتیگراد است. حتی میانگین دما در اطراف ساحل آن، منفی 10درجه سانتیگراد است. اما در هفدهم بهمن 98، ایستگاه هواشناسی در پایگاه اِسپرانزا (Esperanza Base) در جنوبگان (شمالیترین نقطه این منطقه) گرمترین درجه حرارت ثبت شدهاش در خشکی، یعنی 3/18 درجه سانتیگراد را نشان داد. به این ترتیب رکورد پیشین دمای هوا در این منطقه که 5/17 درجه سانتیگراد در چهارم فروردین 98 بود، شکسته شد.
این آخرین موج گرما، حدود یک هفته طول کشید و تصاویری که از جزیره عقاب با تصویرگر عملیاتی زمین (Operational Land Imager) در لندست8 گرفته شده است، حکایت از تأثیر بسیار ناگوار این گرما روی یخهای منطقه دارد. جزیره کوچک عقاب، درست در ساحل ناحیه گراهاملند (Graham Land) در جنوبگان واقع شده است. بالابودن میزان دمای منطقه موجب شده تا مقدار زیادی از برآمدگیهای یخی جزیره عقاب در آب دریا ذوب شود و حوضچههای حاصل از ذوب یخها در مناطقی از جزیره با سرعت حیرتانگیزی تشکیل شود.
موری پِلتو، یخبندانشناس دانشگاه نیکولز در شهر دادلی ایالت ماساچوست آمریکا میگوید: «تا به حال ندیده بودم که حوضچههای یخ ذوب شده در جنوبگان با این سرعت گسترش یابند. شما شاید ذوب یخها را به این شکل در جزایر آلاسکا و گرینلند ببینید. اما معمولا چنین چیزی در جنوبگان رخ نمیدهد.»
پِلتو خاطرنشان میکند منشأ چنین رویدادی ـ دمای بالای مداوم و قابل توجه بالاتر از دمای انجماد ـ در الگوی آب و هوایی جنوبگان معمول نیست. با این اوصاف، اخیرا این موارد بسیار رایج شده است. در مجموع، تودههای برف در جزیره عقاب با عمق بیشتر از 10 سانتیمتر، آن هم در طی چند روز (از 17 تا 22 بهمن) ذوب شدند. این اولین موج گرما در آن فصل نبوده، اما نمایانگر سومین رویداد بزرگ ذوب یخهای تابستان نیمکره جنوبی در فاصله سالهای 1398 تا 1399 شمسی/ 2019 تا 2020 میلادی است که در ماههای آبان و دی 98 نیز آب و هوای فوقالعاده گرمی را تجربه کرد.
پِلتو میگوید: مشاهده این رویداد در بهمنماه، آنقدرها هم قابل توجه نیست. مهم این است که این پدیده استثنایی با تناوب بیشتری در حال رخ دادن است.
جنوبگان بکرترین منطقه طبیعی در سراسر جهان است که عمدتا برای فعالیتهای تحقیقاتی مورد توجه قرار میگیرد. بالارفتن میانگین درجه حرارت در این قاره نشانهای از تشدید وضع گرمایش جهانی در سراسر کره زمین است؛ اتفاقی که میتواند تنوع زیستی و کیفیت حیات را در سراسر این کره خاکی تحت تأثیر خود قرار دهد.محققان میگویند بسیاری از رویدادهای طبیعی نظیر بارش باران و جاریشدن سیل و وزش توفان و تندرهای شدید در سالهای اخیر با تغییر اقلیم و گرمایش جهانی مرتبط است.
منبع: Science alert