امتحان مردمی

امتحان مردمی

غفور شیخی/ جامعه‌شناس

ما همیشه گفته و نوشته‌ایم كه مردم جامعه ما، سرمایه‌های اجتماعی كشورمان هستند و توان و انرژی بالقوه‌ای دارند كه فقط به كمی مدیریت نیاز دارند تا بتوانند به بهترین شكل ممكن، آن را ارائه كنند. در این روزها كه بحران ویروس كرونا تمام كشورها را فرا گرفته است، سه حالت در مدیریت اوضاع كشورهای مختلف پیش آمد. در بعضی از كشورها، بیشتر بار ویروس كرونا برای مهار و مدیریت آن، روی دوش مردم بود مثل ایران؛ در بعضی از كشورها این فشار و مسؤولیت روی دولت بود مثل فرانسه و آلمان و در بعضی نقاط دیگر هم همدوشی مردم و دولت رخ داد مثل سوئیس و استرالیا كه در كنار هم این بحران را مدیریت می‌كنند. اما مردم جامعه ما توانستند خودشان را بهتر از دیگر جوامع در این بحران اثبات كنند. در واقع حوزه اقدامات مردمی كه در هر كشوری چارچوب مشخص دارد، در ایران و در این روزها، بسیار خوب و قوی عمل كرد. اتفاقی كه به ما نشان داد كه ما به یك اصلاح دید نسبت به سایر كشورها و كشور خودمان نیاز داریم و این باور كه در كشورهای مثلا اروپایی و پیشرفته، همه‌چیز در بهترین حالت ممكن است و مردم همیشه بهترین رفتار را از خودشان نشان می‌دهند، باور درستی نیست. چنان كه وقوع چنین بحرانی نشان داد كه آنها هم در شرایط بحرانی دست به هركاری می‌زنند، فروشگاه‌ها را تخلیه می‌كنند، می‌ترسند و رفتارهای نابهنجار از خودشان نشان می‌دهند؛ اتفاقی كه در جامعه‌مان به‌ندرت شاهد آن بودیم و فعالیت‌های انسان‌دوستانه مثل ضدعفونی‌های خودجوش مناطق، دوخت ماسك و... بیش از هرچیزی خودش را نشان داد. در واقع حضور خیریه‌ها، نیروهای جهادی و حركت‌های خودجوش در ایران، بازوان توانمند جامعه ما هستند كه اگر آنها با مدیریت خوب پیش بروند، می‌توانند چاره پشت‌سر گذاشتن بحران‌ها باشند. این همان ویژگی كشور ما است كه دین و مذهب و فرهنگ چندین و چندساله‌مان، به قوت گرفتن آن كمك می‌كند. در واقع، ماجرا این است كه جامعه ما هنوز روال سنتی خودش را حفظ كرده است و با حركت‌های ریش‌سفیدانه و خیرخواهانه، خیلی از مسائل مانند سیل و زلزله كه در اتفاقات گذشته، آنها را تجربه كرده‌ایم را حل می‌كند؛ موضوعی كه در بسیاری از كشورها آن را مشاهده نكردیم.