واکنش‌ها به گزارش دیوان محاسبات درباره انحراف مصارف ارز 4200 تومانی
حاشیه‌های گم شدن ۴/۸ میلیارد دلار
پس از انتشار گزارش دیوان محاسبات کشور درباره نامعلوم بودن سرنوشت 8/4 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی در سال 1397، رئیس‌جمهور و رئیس‌کل بانک مرکزی این گزارش را تکذیب کردند و رئیس قوه قضاییه هم دستور داد این پرونده به صورت ویژه در یک شعبه اختصاصی مورد بررسی قضایی قرار گیرد.
بر اساس گزارش دیوان محاسبات در سال 1397 حدود 31 میلیارد دلار ارز با نرخ 4200 تومانی در اختیار متقاضیان قرار گرفته اما 8/4 میلیارد دلار آن به واردات کالا منجر نشده است. هرچند در گزارش دیوان محاسبات، سرنوشت این پول‌ها مشخص نشده اما کارشناسان معتقدند دریافت‌کنندگان این ارزها، به جای واردات کالا با این ارزها، آن را در بازار آزاد فروخته‌اند و نزدیک به 30 هزار میلیارد تومان سود به جیب زده‌اند.
با اینکه مسؤولان دولتی این گزارش را رد کرده‌اند، اما روز گذشته رئیس قوه قضاییه به دادستانی تهران دستور داد موضوع به صورت ویژه در یک شعبه اختصاصی مورد بررسی قرار بگیرد.بر اساس گزارش میزان، طی هفته گذشته رئیس دیوان محاسبات کشور گزارشی در‌خصوص «تأمین ارز به نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی و غیراساسی در سال ۹۷» که بابت آن بیش از چهار میلیارد و ۸۲۰ میلیون دلار بلاتکلیف مانده و علی‌رغم گذشت بیش از یک سال منجر به واردات کالا نشده است به دفتر رئیس قوه قضاییه ارسال کرده که آقای رئیسی پس از مشاهده این گزارش، بلافاصله به دادستانی تهران دستور داده است موضوع به صورت ویژه در یک شعبه اختصاصی مورد بررسی قرار بگیرد.
بنابراین گزارش، عادل آذر رئیس دیوان محاسبات که روز سه‌شنبه در نشست علنی مجلس شورای اسلامی به ارائه گزارشی از تفریغ بودجه سال ۹۷ پرداخت، طی اظهاراتی به رسیدگی به موضوع ارز ۴۲۰۰ تومانی اشاره و تصریح کرد: مجموع ارزی که در سال ۹۷ به صرافی‌ها و واردکنندگان کالاهای اساسی و غیراساسی داده شده ۳۱ میلیارد دلار بوده است که از این رقم حدود 8/4 میلیارد دلار ما به ازای واردات کالا نداشته است.وی افزود: همچنین قرار بوده حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان بابت مابه‌التفاوت قیمت ارز به حساب بانک‌های عامل واریز شود که با پیگیری‌های دیوان تا سال ۹۸ تنها 2000 میلیارد تومان آن بازگشته و ۱۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد آن تاکنون بازنگشته است.
واکنش دولتی‌ها
البته رئیس‌کل بانک مرکزی سه‌شنبه‌شب در یک گفت‌وگوی تلویزیونی توضیح داد که از رقم 8/4 میلیارد دلار، 8/1 میلیارد دلار آن تعیین تکلیف شده و بحث بر سر 3 میلیارد دلار باقی‌مانده است.
اما رئیس‌جمهور دیروز در جلسه هیات دولت، گزارش دیوان محاسبات را به طور کامل تکذیب کرد. روحانی با بیان اینکه دو موضوع بودجه و سازمان اداری و استخدامی در اختیار رئیس‌جمهور است و مربوط به همه دستگاه‌ها است، گفت: دیوان محاسبات برای نظارت و محاسبه اینکه پول‌ها چطور خرج شده، باید موضوع را توسط هرکسی که از بودجه دولت استفاده می‌کند اعم از همه دستگاه‌ها، قوا و نهادهای انقلابی و فرهنگی و... نظارت انجام دهد.وی اضافه کرد: رئیس بانک مرکزی به درستی پاسخ داد و من هم وقتی گزارش را دیدم و فهمیدم عیب و ایراد دارد. من بخش ارز را که شنیدم، ۱۰۰درصد غلط بود و بر اساس بی‌اطلاعی محض از مقررات و قوانین کشور بود. این بسیار بد است که یک مقام حرفی را بزند اما با قوانین کشور منطبق نباشد. خواهش می‌کنم همه عزیزان پاسخ لازم را بدهند. این پاسخ به خاطر دفاع از دولت نباشد بلکه به خاطر دفاع از حقیقت است تا همه دستگاه‌ها مراقبت کرده و بدانند بدون توجه به مقررات نمی‌توان مسأله‌ای را بیان کرد.
توضیح همتی
رئیس‌کل بانک مرکزی در خصوص گزارش دیوان محاسبات درباره تفاوت 8/4 میلیارد دلار بین ارز تخصیص داده‌شده 4200 تومانی با کالاهای واردشده به کشور در سال 97 گفت: در سال97، 30 میلیارد دلار ارز بانکی تأمین‌شده است که حدود 20 میلیارد دلار آن در چهار ماهه اول بود و از زمانی که بنده مسؤولیت را به عهده گرفتم سیاست‌های ارزی تغییر کرد و از آنجا به بعد است که بحث واردات کالاهای اساسی و غیراساسی مطرح شد چون تا پیش از آن بانک مرکزی هر میزان تقاضای ارزی که ثبت سفارش برای واردات داشت را باید تأمین می‌کرد.
وی تصریح کرد: اولاً این گزارش آنگونه که اعلام کرده‌اند 12 آذر 98 تهیه شده است و در همان فاصله 8/1 میلیارد دلار آن رفع تعهد شده است پس الآن این مابه‌التفاوت 3 میلیارد دلار است.
دلیل این 3 میلیارد دلار هم گم شدن پول نیست بلکه واردکننده به دلیل شرایط تحریمی نتوانسته رفع تعهد کند، کالا ممکن است هنوز در راه مانده باشد چون ما برای برخی کالاها مانند ماشین‌آلات صنعتی تا 12 ماه فرصت می‌دهیم وارد کنند. سوم ممکن است تفاوت محاسبات در گمرک باشد. پس همه این عوامل وجود دارد.
رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: از این سه میلیارد دلار، 5/1 میلیارد دلار را که به نظر ما واردکننده به تعهداتش عمل نکرده است، اسامی‌شان را به سازمان تعزیرات داده‌ایم.
این تعهدی است که ایفا نشده است اما ممکن است ایفا شود. ضمناً چند صد میلیون دلاری هست که به مرحله کیفری رسیده و قوه قضائیه هم دارد پیگیری می‌کند و افراد و عاملانشان در زندان هستند.
پس اینگونه نیست که 8/4میلیون دلار گم شده است، خیر همه اینها حساب و کتاب دارد و من فکر می‌کنم در این شرایط که نیاز به ثبات اقتصادی داریم بهتر بود که اطلاعات لازم را از ما می‌پرسیدند؛ ما تعامل خوبی با دیوان محاسبات داریم.
یک دلار هم گم نشده است!
سخنگوی دولت گفت: به ملت ایران اطمینان می‌دهم حتی یک دلار هم از بودجه سال ۹۷ گم نشده است و همه اینها به طور مشخص محاسبه خواهد شد.
علی ربیعی در حاشیه جلسه هیات دولت، با اشاره به برخی از موارد مطرح شده در گزارش تفریغ بودجه ۹۷ از سوی رئیس دیوان محاسبات کشور که در صحن علنی مجلس ارائه شد، گفت: از جمله مواردی که در این گزارش به صورت کلی پرداخت شده و به جزئیات آن اشاره نشده، موضوع ارز است. وقتی عدد کلی در این زمینه اعلام می‌شود در جامعه ابهامی را ایجاد می‌کند. همه نیز مطلع هستند بخش‌هایی که ارز دریافت کرده‌اند، اما وارداتی نداشته‌اند نیز تحت کنترل هستند و حتی یک دلار آن نیز حساب و کتاب دارد.
وی با اشاره به اینکه ما در حال حاضر یک و نیم میلیارد دلار پرونده رسیدگی به این موضوع داریم، افزود: بخشی از این رسیدگی‌ها حتی به قوه قضاییه ارسال شده است که شاید حدود ۷۰ یا ۸۰ میلیون دلار شود.
ربیعی افزود: ضمن احترام به گزارش دیوان محاسبات در مورد تفریغ بودجه سال ۹۷، به ملت ایران اطمینان می‌دهم چیزی نیست که ما بگوییم حتی یک دلار از این مبلغ چیز ناپیدایی است یا گم شده است و همه اینها به طور مشخص محاسبه خواهد شد.
انتقاد از کشاندن دعوای مالی به افکار عمومی
الیاس نادران نماینده مجلس یازدهم نیز در واکنش به اختلاف دلاری دولت و دیوان محاسبات گفت: کشاندن دعوای مالی دولت و دیوان به افکار عمومی در این شرایط بازی با روان مردم است. طبق مواد 51 و 219 آئین‌نامه داخلی مجلس، رسیدگی به گزارش دیوان محاسبات در تفریغ بودجه از وظایف ذاتی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس است. امان از بی‌تدبیری! مجلس یازدهم به‌حسب وظیفه رسیدگی و گزارش خواهد کرد.
بر اساس گزارش دیوان محاسبات در سال 1397 حدود 31 میلیارد دلار ارز با نرخ 4200 تومانی در اختیار متقاضیان قرار گرفته اما 8/4 میلیارد دلار آن به واردات کالا منجر نشده است. هرچند در گزارش دیوان محاسبات، سرنوشت این پول‌ها مشخص نشده اما کارشناسان معتقدند دریافت‌کنندگان این ارزها، به جای واردات کالا با این ارزها، آن را در بازار آزاد فروخته‌اند و نزدیک به 30 هزار میلیارد تومان سود به جیب زده‌اند.
با اینکه مسؤولان دولتی این گزارش را رد کرده‌اند، اما روز گذشته رئیس قوه قضاییه به دادستانی تهران دستور داد موضوع به صورت ویژه در یک شعبه اختصاصی مورد بررسی قرار بگیرد.بر اساس گزارش میزان، طی هفته گذشته رئیس دیوان محاسبات کشور گزارشی در‌خصوص «تأمین ارز به نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی و غیراساسی در سال ۹۷» که بابت آن بیش از چهار میلیارد و ۸۲۰ میلیون دلار بلاتکلیف مانده و علی‌رغم گذشت بیش از یک سال منجر به واردات کالا نشده است به دفتر رئیس قوه قضاییه ارسال کرده که آقای رئیسی پس از مشاهده این گزارش، بلافاصله به دادستانی تهران دستور داده است موضوع به صورت ویژه در یک شعبه اختصاصی مورد بررسی قرار بگیرد.
بنابراین گزارش، عادل آذر رئیس دیوان محاسبات که روز سه‌شنبه در نشست علنی مجلس شورای اسلامی به ارائه گزارشی از تفریغ بودجه سال ۹۷ پرداخت، طی اظهاراتی به رسیدگی به موضوع ارز ۴۲۰۰ تومانی اشاره و تصریح کرد: مجموع ارزی که در سال ۹۷ به صرافی‌ها و واردکنندگان کالاهای اساسی و غیراساسی داده شده ۳۱ میلیارد دلار بوده است که از این رقم حدود 8/4 میلیارد دلار ما به ازای واردات کالا نداشته است.وی افزود: همچنین قرار بوده حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان بابت مابه‌التفاوت قیمت ارز به حساب بانک‌های عامل واریز شود که با پیگیری‌های دیوان تا سال ۹۸ تنها 2000 میلیارد تومان آن بازگشته و ۱۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد آن تاکنون بازنگشته است.
واکنش دولتی‌ها
البته رئیس‌کل بانک مرکزی سه‌شنبه‌شب در یک گفت‌وگوی تلویزیونی توضیح داد که از رقم 8/4 میلیارد دلار، 8/1 میلیارد دلار آن تعیین تکلیف شده و بحث بر سر 3 میلیارد دلار باقی‌مانده است.
اما رئیس‌جمهور دیروز در جلسه هیات دولت، گزارش دیوان محاسبات را به طور کامل تکذیب کرد. روحانی با بیان اینکه دو موضوع بودجه و سازمان اداری و استخدامی در اختیار رئیس‌جمهور است و مربوط به همه دستگاه‌ها است، گفت: دیوان محاسبات برای نظارت و محاسبه اینکه پول‌ها چطور خرج شده، باید موضوع را توسط هرکسی که از بودجه دولت استفاده می‌کند اعم از همه دستگاه‌ها، قوا و نهادهای انقلابی و فرهنگی و... نظارت انجام دهد.وی اضافه کرد: رئیس بانک مرکزی به درستی پاسخ داد و من هم وقتی گزارش را دیدم و فهمیدم عیب و ایراد دارد. من بخش ارز را که شنیدم، ۱۰۰درصد غلط بود و بر اساس بی‌اطلاعی محض از مقررات و قوانین کشور بود. این بسیار بد است که یک مقام حرفی را بزند اما با قوانین کشور منطبق نباشد. خواهش می‌کنم همه عزیزان پاسخ لازم را بدهند. این پاسخ به خاطر دفاع از دولت نباشد بلکه به خاطر دفاع از حقیقت است تا همه دستگاه‌ها مراقبت کرده و بدانند بدون توجه به مقررات نمی‌توان مسأله‌ای را بیان کرد.
توضیح همتی
رئیس‌کل بانک مرکزی در خصوص گزارش دیوان محاسبات درباره تفاوت 8/4 میلیارد دلار بین ارز تخصیص داده‌شده 4200 تومانی با کالاهای واردشده به کشور در سال 97 گفت: در سال97، 30 میلیارد دلار ارز بانکی تأمین‌شده است که حدود 20 میلیارد دلار آن در چهار ماهه اول بود و از زمانی که بنده مسؤولیت را به عهده گرفتم سیاست‌های ارزی تغییر کرد و از آنجا به بعد است که بحث واردات کالاهای اساسی و غیراساسی مطرح شد چون تا پیش از آن بانک مرکزی هر میزان تقاضای ارزی که ثبت سفارش برای واردات داشت را باید تأمین می‌کرد.
وی تصریح کرد: اولاً این گزارش آنگونه که اعلام کرده‌اند 12 آذر 98 تهیه شده است و در همان فاصله 8/1 میلیارد دلار آن رفع تعهد شده است پس الآن این مابه‌التفاوت 3 میلیارد دلار است.
دلیل این 3 میلیارد دلار هم گم شدن پول نیست بلکه واردکننده به دلیل شرایط تحریمی نتوانسته رفع تعهد کند، کالا ممکن است هنوز در راه مانده باشد چون ما برای برخی کالاها مانند ماشین‌آلات صنعتی تا 12 ماه فرصت می‌دهیم وارد کنند. سوم ممکن است تفاوت محاسبات در گمرک باشد. پس همه این عوامل وجود دارد.
رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: از این سه میلیارد دلار، 5/1 میلیارد دلار را که به نظر ما واردکننده به تعهداتش عمل نکرده است، اسامی‌شان را به سازمان تعزیرات داده‌ایم.
این تعهدی است که ایفا نشده است اما ممکن است ایفا شود. ضمناً چند صد میلیون دلاری هست که به مرحله کیفری رسیده و قوه قضائیه هم دارد پیگیری می‌کند و افراد و عاملانشان در زندان هستند.
پس اینگونه نیست که 8/4میلیون دلار گم شده است، خیر همه اینها حساب و کتاب دارد و من فکر می‌کنم در این شرایط که نیاز به ثبات اقتصادی داریم بهتر بود که اطلاعات لازم را از ما می‌پرسیدند؛ ما تعامل خوبی با دیوان محاسبات داریم.
یک دلار هم گم نشده است!
سخنگوی دولت گفت: به ملت ایران اطمینان می‌دهم حتی یک دلار هم از بودجه سال ۹۷ گم نشده است و همه اینها به طور مشخص محاسبه خواهد شد.
علی ربیعی در حاشیه جلسه هیات دولت، با اشاره به برخی از موارد مطرح شده در گزارش تفریغ بودجه ۹۷ از سوی رئیس دیوان محاسبات کشور که در صحن علنی مجلس ارائه شد، گفت: از جمله مواردی که در این گزارش به صورت کلی پرداخت شده و به جزئیات آن اشاره نشده، موضوع ارز است. وقتی عدد کلی در این زمینه اعلام می‌شود در جامعه ابهامی را ایجاد می‌کند. همه نیز مطلع هستند بخش‌هایی که ارز دریافت کرده‌اند، اما وارداتی نداشته‌اند نیز تحت کنترل هستند و حتی یک دلار آن نیز حساب و کتاب دارد.
وی با اشاره به اینکه ما در حال حاضر یک و نیم میلیارد دلار پرونده رسیدگی به این موضوع داریم، افزود: بخشی از این رسیدگی‌ها حتی به قوه قضاییه ارسال شده است که شاید حدود ۷۰ یا ۸۰ میلیون دلار شود.
ربیعی افزود: ضمن احترام به گزارش دیوان محاسبات در مورد تفریغ بودجه سال ۹۷، به ملت ایران اطمینان می‌دهم چیزی نیست که ما بگوییم حتی یک دلار از این مبلغ چیز ناپیدایی است یا گم شده است و همه اینها به طور مشخص محاسبه خواهد شد.
انتقاد از کشاندن دعوای مالی به افکار عمومی
الیاس نادران نماینده مجلس یازدهم نیز در واکنش به اختلاف دلاری دولت و دیوان محاسبات گفت: کشاندن دعوای مالی دولت و دیوان به افکار عمومی در این شرایط بازی با روان مردم است. طبق مواد 51 و 219 آئین‌نامه داخلی مجلس، رسیدگی به گزارش دیوان محاسبات در تفریغ بودجه از وظایف ذاتی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس است. امان از بی‌تدبیری! مجلس یازدهم به‌حسب وظیفه رسیدگی و گزارش خواهد کرد.
