سپری در برابر تبعات روانی کرونا
کرونا تنها ریههای ما را درگیر نکرده است هر چند آن را بیماری حاد تنفسی بدانیم اما مشکلات بسیاری را هم روی روان افراد گذاشته است، با این تفاوت که آنها که دچار این ویروس شدهاند در حال جنگیدن و ماندن هستند و آنها که هنوز دست ویروس به آنها نرسیده دچار پیامدهای روانی آن شدهاند. باید بدانیم که بهکاربستن راهکارهای عملی برای دورماندن از پیامدهای روانی آن به همان اندازه رعایت اصول بهداشتی مهم است.
بین واقعیت و انتظارمان باید توازنی ایجاد کنیم. شاید بد نباشد برای این کار به زندگی کسانی که در موقعیت مشابه قرنطینه بودهاند توجه کنیم، کسانی که مثلا در زندان یا هر جای محصوری بودهاند و بدانیم که آنها چطور توانستهاند آن دوره سخت را به پایان برسانند. فکر به گذرا بودن این ماجرا در صورت عدم تحقق آن میتواند فشار مضاعفی از نگاه روانی برای ما ایجاد کند.
پیامد مهمی که در ایجاد تنشهای خانوادگی هم نقش داشته بههمخوردن نظم طبیعی انسانها در این دوره است؛ بنابراین برنامهریزی شخصی میتواند به نوعی معجزهگر باشد. برنامهریزی به نوعی نظم گذشته را به زندگی ما برمیگرداند هرچند محتوای آن تغییر کرده باشد. به عنوان مثال روزمان را به ساعت ورزش، بازی، مطالعه و پختوپز، کتاب خواندن یا گفتوگو با همدیگر و انجام کارهای مشترکی مثل آشپزی، نقاشی با کودکان یا مطالعه فضای آنلاین تقسیمبندی کنیم. مقید بودن به برنامه هم در این راهکار مهم است.
جامعه ایرانی به نوعی معتاد به خبر است! پیگیری اخبار ناخوشایند آن هم از منابع غیرمعتبر - که این روزها بسیار بیشتر از منابع رسمی و مرجع است - میتواند بهشدت آسیبرسان باشد و باعث ایجاد هیجانات منفی در افراد شود. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ذهن ما سطل زباله نیست که با هجوم بیامان مطالب خشن و اضطرابآور، آنجا را انباشته از زبالههای نامطبوع روانی کنیم، چون این کار بهنوعی خودزنی و آسیبزنی به خودمان تلقی میشود.
تعدادی از روانشناسان معتقدند باید مکانیسم دفاعی شخصی خودمان را پیدا کنیم. این شناخت و آگاهی نسبت به این مکانیسم میتواند تا حد بسیاری از استرس ما بکاهد. به عنوان مثال بسیاری به مراقبتهای بهداشتی شخصی افراد میخندند، این یک مکانیسم دفاعی برای آنهاست که از راه «انکار» سعی در آرامش درونی خودشان دارند. تصور نکنید آنها مضطرب نیستند یا نمیترسند. این نشان میدهد که اتفاقا در ناخودآگاه ذهنشان از این ماجرا واهمه دارند اما با این شیوه برخورد، خودشان را حمایت میکنند. هرجا که احساس کردید عصبانیت شما دارد تبدیل به خشونت میشود بلافاصله آتشبس کرده و اعلام کنید وقتی آرام شدم برای ادامه بحث برمیگردم؛ یعنی فاصله میگیرم تا زمانی که آرام بشوم. این مهم است که دوباره در شرایط آرامش به بحث برگردید و این هم مهم است که اگر شریک زندگی شما اعلام آتشبس موقت کرد دنبالش نروید و مشاجره نکنید.