اجرای برنامه‌های رمضانی چه تفاوت‌هایی با اجرا در ماه‌های دیگر دارد؟
سحرخیزان عزیز، ماهتون عسل!
بیش از دو دهه است كه یكی از اصلی‌ترین ویترین‌های تلویزیون برای به نمایش گذاشتن مهم‌ترین تولیداتش، ماه مبارك رمضان است. از مجموعه‌های نمایشی پرمخاطب بگیرید كه به فرصتی برای رقابت سریال‌سازها با هم بدل شده تا برنامه‌های تركیبی و معارفی مختلف كه در ماه بندگی خدا رونق ویژه‌ای می‌گیرد. به جز سریال‌ها كه معمولا پرمخاطب‌ترین برنامه‌های رمضانی این سال‌ها بوده‌اند، بسیاری از برنامه‌های تركیبی و گفت‌وگو محور مانند ماه عسل، دعوت، ماه خدا، یاد خدا، اختیاریه و... نیز خوب دیده شده‌اند. در این گزارش به ویژگی‌های اجرای برنامه در ماه رمضان می‌پردازیم.
محمد وفایی
سحریا!
برنامه‌های تلویزیون برای ماه رمضان از زمان سحر آغاز می‌شود، یعنی وقتی كه چشم‌ها هنوز درست باز نشده و مردم دارند آماده می‌شوند تا سحری بخورند و عبادت كنند. اجرا در این نوع برنامه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، چون حتی اگر فقط چند ثانیه صحبت نكنید بیننده خوابش می‌برد! مجری برنامه سحر باید تمركز بالایی داشته باشد و علاوه بر آن، به این مساله توجه كند كه مخاطبش در شرایط عادی طول روز نیست و با بالا و پایین بردن تن صدا و استفاده از زبان بدن، كاری كند كه حوصله مردم سر نرود. كاری شبیه معلمانی كه راهكارهایی برای جلوگیری از خواب‌آلود شدن دانش آموزان
در آستین دارند.
یكی از سختی‌های اجرای برنامه‌های سحرگاهی، ساعت غیرمعمول حضور در استودیو و سختی دیگر آن، محدودیت زمان برای خوردن وعده سحری است. مجری فقط در زمان پخش بخش‌‌های كوتاه می‌تواند چیزی بخورد و همزمان باید به این مساله توجه كند كه در زمان بازگشت دوربین به استودیو، مخاطب متوجه رد قرمز لوبیاپلو دور دهانش
نشود!
یكی دیگر از مسائل مهم در این نوع برنامه‌ها، انتقال حس و حال معنوی موجود در سحرهای ماه رمضان به مخاطب است، طوری كه او را دلزده نكند و ریاكارانه نیز به نظر نرسد. هماهنگی با زمان اذان صبح به افق همه استان‌های كشور هم ضرورت دارد، همین نكته باعث می‌شود برنامه‌های سحرگاهی طولانی‌تر از حد معمول شود و این، كار مجری برنامه را
سخت‌تر می‌كند.
مجری باید هوشمندانه برای گروه‌های مختلف مخاطب حرف برای گفتن داشته باشد و در
رفت و برگشت‌های متعدد و پخش میان برنامه‌هایی مانند دعای سحر، مناجات، مداحی و بالاخره اذان، تمركزش را از دست ندهد. در سال‌های پیش، فرزاد جمشیدی را بیش از هر مجری دیگری در برنامه‌های سحرگاهی تلویزیون دیدیم و نوع اجرای او همواره موافقان و مخالفانی داشته است. حسن سلطانی كه در دهه ۶۰ به عنوان گوینده اخبار شناخته می‌شد هم چند سالی است كه برنامه سحر شبكه یك را اجرا می‌كند. شبكه دو نیز با توجه به مأموریت‌هایش، برنامه‌های سحرگاهی ویژه‌ای برای كودكان و نوجوانان روزه اولی روی آنتن می‌برد كه می‌تواند برای این گروه سنی خاطره‌آفرین باشد.
ماجرای نیمروز
نوع دیگر برنامه‌ها در ماه رمضان، آنهایی هستند كه نه در زمان سحر و نه در زمان افطار و در طول روز روی آنتن تلویزیون می‌روند. در این برنامه‌ها یكی از مهم‌ترین وظایف مجری، حفظ كردن سطح انرژی و سر حال بودن است، چرا كه ماهیت تولید بسیاری از برنامه‌های رسانه ملی انتقال انرژی مثبت و امید به مخاطبان است و انجام این كار با یك مجری خسته و ساكن امكان‌پذیر نیست.
اجرای چنین برنامه‌هایی ظرافت خاصی می‌طلبد، چون مجری باید فارغ از این‌كه موضوع برنامه حول چه محورهایی است و اصولا در گروه برنامه‌های مذهبی جای می‌گیرد یا نه، حال و هوای رمضانی را به گونه‌ای كمرنگ اما مؤثر در برنامه نگه دارد. یكی دیگر از مسائل این برنامه‌های در طول روز، توجه به احكام فقهی روزه است؛ مجری برنامه‌ای كه در ماه رمضان روی آنتن زنده تلویزیون می‌رود علاوه بر این‌كه خودش نباید گاف بدهد. باید توجه و تسلط كافی داشته باشد تا در صورت بروز ناهماهنگی، موضوع را مدیریت كند.
من این ماهو ماه عسل می‌كنم
اما یكی دو ساعت قبل از افطار را شاید بتوان پربیننده‌ترین زمان در روزهای ماه رمضان دانست، زمانی كه مخاطبان و به‌ویژه مخاطبان روزه‌دار دیگر كار دیگری از دستشان بر نمی‌آید جز این‌كه در انتظار اذان مغرب باشند و تلویزیون یكی از انتخاب‌های همیشگی این افراد است. برنامه‌ای كه در این زمان روی آنتن می‌رود باید از
ویژگی‌های خاصی برخوردار باشد تا بتواند رضایت مخاطب را جلب كند و اجرا در این بین نقشی اساسی
دارد.
مجری برنامه با رسیدن به دقایق پایانی روزه باید توانایی غلبه بر گرسنگی و تشنگی را داشته باشد و به‌جز این، به گرسنه و تشنه بودن مخاطب نیز دقت كند. در این برنامه‌ها با توجه به پربیننده‌بودن، مجری باید به واكنش‌های بعدی هم فكر كند
و به طور خاص فضای مجازی را در نظر داشته باشد. یكی دیگر از چالش‌های برنامه‌های قبل از افطار، مدیریت زمان است. توانایی اجرا به گونه‌ای كه برنامه با ریتم درست خود جلو برود و با اذان مغرب برخورد نكند، از ضروریات اجرای این برنامه‌هاست، چرا كه اذان هم مانند اخبار رسمی شبكه‌ها،
قابل جا‌به‌جایی نیست.
این مساله وقتی اهمیتی بیش از پیش می‌یابد كه مهمانانی در برنامه حضور دارند و مجری باید توانایی مدیریت زمانی صحبت این مهمانان را داشته باشد. اجرای برنامه‌های قبل از افطار در یك دهه اخیر با نام احسان علیخانی عجین شده، اما به‌جز او خیلی‌ها تجربه اجرای این برنامه‌ها را دارند؛ فرزاد حسنی، علی ضیا، رسالت بوذری، مرحوم حسن جوهرچی و... برخی از این نام‌ها هستند.
برنامه‌های تلویزیون برای ماه رمضان از زمان سحر آغاز می‌شود، یعنی وقتی كه چشم‌ها هنوز درست باز نشده و مردم دارند آماده می‌شوند تا سحری بخورند و عبادت كنند. اجرا در این نوع برنامه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، چون حتی اگر فقط چند ثانیه صحبت نكنید بیننده خوابش می‌برد! مجری برنامه سحر باید تمركز بالایی داشته باشد و علاوه بر آن، به این مساله توجه كند كه مخاطبش در شرایط عادی طول روز نیست و با بالا و پایین بردن تن صدا و استفاده از زبان بدن، كاری كند كه حوصله مردم سر نرود. كاری شبیه معلمانی كه راهكارهایی برای جلوگیری از خواب‌آلود شدن دانش آموزان
در آستین دارند.
یكی از سختی‌های اجرای برنامه‌های سحرگاهی، ساعت غیرمعمول حضور در استودیو و سختی دیگر آن، محدودیت زمان برای خوردن وعده سحری است. مجری فقط در زمان پخش بخش‌‌های كوتاه می‌تواند چیزی بخورد و همزمان باید به این مساله توجه كند كه در زمان بازگشت دوربین به استودیو، مخاطب متوجه رد قرمز لوبیاپلو دور دهانش
نشود!
یكی دیگر از مسائل مهم در این نوع برنامه‌ها، انتقال حس و حال معنوی موجود در سحرهای ماه رمضان به مخاطب است، طوری كه او را دلزده نكند و ریاكارانه نیز به نظر نرسد. هماهنگی با زمان اذان صبح به افق همه استان‌های كشور هم ضرورت دارد، همین نكته باعث می‌شود برنامه‌های سحرگاهی طولانی‌تر از حد معمول شود و این، كار مجری برنامه را
سخت‌تر می‌كند.
مجری باید هوشمندانه برای گروه‌های مختلف مخاطب حرف برای گفتن داشته باشد و در
رفت و برگشت‌های متعدد و پخش میان برنامه‌هایی مانند دعای سحر، مناجات، مداحی و بالاخره اذان، تمركزش را از دست ندهد. در سال‌های پیش، فرزاد جمشیدی را بیش از هر مجری دیگری در برنامه‌های سحرگاهی تلویزیون دیدیم و نوع اجرای او همواره موافقان و مخالفانی داشته است. حسن سلطانی كه در دهه ۶۰ به عنوان گوینده اخبار شناخته می‌شد هم چند سالی است كه برنامه سحر شبكه یك را اجرا می‌كند. شبكه دو نیز با توجه به مأموریت‌هایش، برنامه‌های سحرگاهی ویژه‌ای برای كودكان و نوجوانان روزه اولی روی آنتن می‌برد كه می‌تواند برای این گروه سنی خاطره‌آفرین باشد.
ماجرای نیمروز
نوع دیگر برنامه‌ها در ماه رمضان، آنهایی هستند كه نه در زمان سحر و نه در زمان افطار و در طول روز روی آنتن تلویزیون می‌روند. در این برنامه‌ها یكی از مهم‌ترین وظایف مجری، حفظ كردن سطح انرژی و سر حال بودن است، چرا كه ماهیت تولید بسیاری از برنامه‌های رسانه ملی انتقال انرژی مثبت و امید به مخاطبان است و انجام این كار با یك مجری خسته و ساكن امكان‌پذیر نیست.
اجرای چنین برنامه‌هایی ظرافت خاصی می‌طلبد، چون مجری باید فارغ از این‌كه موضوع برنامه حول چه محورهایی است و اصولا در گروه برنامه‌های مذهبی جای می‌گیرد یا نه، حال و هوای رمضانی را به گونه‌ای كمرنگ اما مؤثر در برنامه نگه دارد. یكی دیگر از مسائل این برنامه‌های در طول روز، توجه به احكام فقهی روزه است؛ مجری برنامه‌ای كه در ماه رمضان روی آنتن زنده تلویزیون می‌رود علاوه بر این‌كه خودش نباید گاف بدهد. باید توجه و تسلط كافی داشته باشد تا در صورت بروز ناهماهنگی، موضوع را مدیریت كند.
من این ماهو ماه عسل می‌كنم
اما یكی دو ساعت قبل از افطار را شاید بتوان پربیننده‌ترین زمان در روزهای ماه رمضان دانست، زمانی كه مخاطبان و به‌ویژه مخاطبان روزه‌دار دیگر كار دیگری از دستشان بر نمی‌آید جز این‌كه در انتظار اذان مغرب باشند و تلویزیون یكی از انتخاب‌های همیشگی این افراد است. برنامه‌ای كه در این زمان روی آنتن می‌رود باید از
ویژگی‌های خاصی برخوردار باشد تا بتواند رضایت مخاطب را جلب كند و اجرا در این بین نقشی اساسی
دارد.
مجری برنامه با رسیدن به دقایق پایانی روزه باید توانایی غلبه بر گرسنگی و تشنگی را داشته باشد و به‌جز این، به گرسنه و تشنه بودن مخاطب نیز دقت كند. در این برنامه‌ها با توجه به پربیننده‌بودن، مجری باید به واكنش‌های بعدی هم فكر كند
و به طور خاص فضای مجازی را در نظر داشته باشد. یكی دیگر از چالش‌های برنامه‌های قبل از افطار، مدیریت زمان است. توانایی اجرا به گونه‌ای كه برنامه با ریتم درست خود جلو برود و با اذان مغرب برخورد نكند، از ضروریات اجرای این برنامه‌هاست، چرا كه اذان هم مانند اخبار رسمی شبكه‌ها،
قابل جا‌به‌جایی نیست.
این مساله وقتی اهمیتی بیش از پیش می‌یابد كه مهمانانی در برنامه حضور دارند و مجری باید توانایی مدیریت زمانی صحبت این مهمانان را داشته باشد. اجرای برنامه‌های قبل از افطار در یك دهه اخیر با نام احسان علیخانی عجین شده، اما به‌جز او خیلی‌ها تجربه اجرای این برنامه‌ها را دارند؛ فرزاد حسنی، علی ضیا، رسالت بوذری، مرحوم حسن جوهرچی و... برخی از این نام‌ها هستند.
