نگاهی به برنامه «باغ رمضان» که این شب‌ها به بهانه ماه مبارک در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شود
نیایش در خلوت پر ازدحام فضای مجازی
زندگی داشت مسیر خودش را می‌رفت که ویروس کرونا از راه رسید و سیر طبیعی آن را تغییر داد؛ اما این تغییر در همه موارد با کندی و توقف معنا نمی‌شود. انگار در برخی زمینه‌ها سریع‌تر پیش رفته یا به امکان تازه‌ای رسیده‌ایم. مثلا درباره استفاده از فرصت‌های جهان مجازی، از برنامه‌های زنده اینستاگرامی که در سراسر دنیا رونق گرفته تا تلویزیون‌های تعاملی و بازی‌های رایانه‌ای. در تلاقی همین فرصت‌های تازه فضای مجازی و تجربه‌های برنامه‌سازی تلویزیونی به نقطه‌ای رسیده‌ایم که باغ رمضان نام دارد. گروهی از برنامه‌سازان و با تجربه‌های تلویزیون، از بستر فضای مجازی از جمله روبیکا و اینستاگرام بهره گرفته و برنامه باغ‌رمضان را تدارک دیده‌اند که یک لایو ساده اینستاگرامی نیست و از آیتم‌های متنوع تشکیل شده‌است. مهم‌تر این که در این شب‌های قدر باغ‌رمضان فرصت متفاوتی ایجاد کرده برای تنهایی مومنانه و نیایش در خلوت پرازدحام فضای مجازی.
باغ رمضان چطور سبز شد؟
اولین بار به مناسبت جشن بزرگ میلاد منجی(عج) بود که منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد یک برنامه زنده تدارک دید و قدم اول برای رسیدن به باغ رمضان را برداشت. در قدم‌های بعدی مجوز این برنامه از سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی معروف به ساترا دریافت شد و این طور شد که باغ رمضان از ابتدای ماه مبارک رمضان از روبیکا و اینستاگرام به صورت زنده پخش شد.
محمدرضا حسینیان مجری این برنامه است، حجت‌الاسلام محمدرضا زائری میزبان و کارشناس مذهبی آن، فواد صفاریان‌پور کارگردانی برنامه را برعهده دارد و علی زارعان آن را تهیه می‌کند. این برنامه هر شب ساعت 24 از روبیکا و اینستاگرام به صورت زنده پخش می‌شود.
باغ رمضان چطور برنامه‌ای است؟
یک برنامه زنده که ساختارش شبیه برنامه‌های تلویزیونی است، محتوای متفاوتی با برنامه‌های زنده تلویزیونی دارد و مخاطب آن را روی گوشی تلفن همراه یا تبلت تماشا می‌کند. همین ویژگی‌ها باعث شده باغ رمضان نه یک برنامه تلویزیونی محسوب شود و نه یک لایو اینستاگرامی. سازندگان این برنامه شاید درباره مخاطبان برنامه‌شان اطلاعات زیادی نداشته و در آغاز راه باشند، اما می‌دانند باید کاری کنند تا من و شمای مخاطب حاضر باشیم هزینه اینترنت بدهیم و آن را تماشا کنیم. بنابراین کار سخت‌تری در پیش دارند و لاجرم به دنبال نوآوری بوده‌اند.
چه چیزهایی در باغ رمضان تازه است؟
همین که می‌توان یک برنامه متنوع را در گوشی تلفن همراه دید، خودش اتفاقی تازه است؛ اما در باغ رمضان این موارد حتما توجه شما را به خودش جلب خواهد کرد:
آدم‌های معمولی احادیث و روایات را به زبان ساده روایت می‌کنند.
بازیگرانی چون لاله اسکندری، شبنم قلی‌خانی و رابعه اسکویی ترجمه قرآن و دعاهای
برنامه را می‌خوانند .
معنا و مضمون احادیث و ادعیه به زبان فارسی تشریح می‌شوند.
موسیقی و هم‌نوازی و تکنوازی هنرمندان با سازهایشان یکی از بخش‌های اصلی این برنامه است.
از کلیشه‌های تثبیت شده برنامه‌های مذهبی پرهیز می‌شود.
سازندگان این برنامه در تلاشند نوعی شادی مومنانه را در مناجات‌ها جست‌وجو کنند. آنها مناجات‌های شاداب، جوان پسند و فرحبخش را انتخاب و عرضه می‌کنند یا دست کم در طراحی بخش‌های دعا و مناجات این حس را پدید می‌آورند.
دستاورد باغ‌رمضان چه بود؟
از مخاطبان معمول این برنامه که بگذریم، اهالی رسانه، کارشناسان و متخصصان این حوزه، برنامه‌سازان و مدیران رسانه‌ای مانند محمد ضرغامی، رئیس سابق سازمان صدا و سیما این برنامه را دنبال کرده‌اند. کارشناس مذهبی باغ رمضان بر این عقیده است که مهم‌ترین برنده برنامه باغ رمضان صدا و سیماست و توضیح می‌دهد: با این برنامه سازمان صدا و سیما تجربه مواجهه با یک مخاطب جدید در یک فضای تازه را کسب می‌کند؛ چرا که دیر یا زود تلویزیون‌های خصوصی رونق خواهند گرفت و مدیران ساترا و مدیریت عالی صدا و سیما هوشمندانه و مدبرانه توانسته‌اند خیلی زود برای اتفاقی که قرار است به‌طور طبیعی رخ بدهد، آماده شوند و آزمون و خطاها را رصد کنند. به اعتقاد زائری، بعد از 30 برنامه باغ رمضان، دستاوردهای این تجربه تازه در دسترس پژوهشگران و کارشناسان و نیز مدیران صدا و سیما خواهد بود. به اعتقاد او، این تجربه در دو زمینه عملی و محتوایی در دسترس خواهد بود و اتفاقی به موازات برنامه‌های صدا و سیما محسوب می‌شود و نه در مقابل آن. دستاورد دیگر این برنامه مخاطبان است که از نظر زائری، گروه مغفول مانده‌ای است که شاید کمتر فرصتش را به تماشای تلویزیون اختصاص بدهد. نسل جدیدی که در صفحات جهان مجازی می‌گردد و در دنیایی متفاوت با دنیای مخاطبان برنامه‌های مذهبی تلویزیون سیر می‌کند.
شب‌های قدر در باغ رمضان چه خبر است؟
یک برنامه مذهبی روی بستر اینترنت باید آنقدر جذاب باشد که مخاطب فضای مجازی را به خودش جلب کند و با رسیدن شب‌های قدر این برنامه باید بتواند مخاطبش را به همدلی و همراهی برای اجرای مناسک این شب دعوت کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین زائری، چالش مهم این برنامه را در یک سوال خلاصه می‌کند: باید به این می‌رسیدیم که چطور یک برنامه دینی و مذهبی بسازیم که سرگرم‌کننده، جذاب و صمیمی باشد. او با اشاره به این چالش مهم درباره شب‌های قدر در باغ رمضان می‌گوید: در این شب‌ها مخاطبانی از قشرهای مختلف انتظار دارند اعمال این شب مانند قرائت دعای جوشن کبیر و به سرگرفتن قرآن و توسل جستن را شاهد و همراه باشند؛ حتی کسانی که در بقیه ایام سال التزام دائمی به بعضی مناسک نداشته باشند. با این اوصاف یک برنامه در فضای مجازی الزامات و اقتضائات خودش را دارد و کار جدیدی می‌طلبد.
بنابراین برای رسیدن به مقصود دو نکته را مد نظر قرار داده‌ایم:
همزمان با قرائت قرآن و ادعیه، محتوا و مضمون مطالب به فارسی تشریح شود.
فرم و شکل متناسب با فضای مجازی را رعایت کنیم و به مدلی از احیای مجازی برسیم.
اولین برنامه باغ رمضان در شب‌های قدر یک کلیدواژه به دست می‌دهد: انسان تنها. گویی گسترش ویروس کرونا تغییر کارکرد رسانه‌های مجازی و قابلیت‌های آن را در پی داشته که شاید بتوان آن را به‌اشتراک گذاشتن تنهایی آدم‌ها توصیف کرد و برنامه باغ‌رمضان به خوبی از این معنا بهره گرفته و مناسک شب‌های قدر را با همین دستورالعمل ارائه
می‌کند.
اولین بار به مناسبت جشن بزرگ میلاد منجی(عج) بود که منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد یک برنامه زنده تدارک دید و قدم اول برای رسیدن به باغ رمضان را برداشت. در قدم‌های بعدی مجوز این برنامه از سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی معروف به ساترا دریافت شد و این طور شد که باغ رمضان از ابتدای ماه مبارک رمضان از روبیکا و اینستاگرام به صورت زنده پخش شد.
محمدرضا حسینیان مجری این برنامه است، حجت‌الاسلام محمدرضا زائری میزبان و کارشناس مذهبی آن، فواد صفاریان‌پور کارگردانی برنامه را برعهده دارد و علی زارعان آن را تهیه می‌کند. این برنامه هر شب ساعت 24 از روبیکا و اینستاگرام به صورت زنده پخش می‌شود.
باغ رمضان چطور برنامه‌ای است؟
یک برنامه زنده که ساختارش شبیه برنامه‌های تلویزیونی است، محتوای متفاوتی با برنامه‌های زنده تلویزیونی دارد و مخاطب آن را روی گوشی تلفن همراه یا تبلت تماشا می‌کند. همین ویژگی‌ها باعث شده باغ رمضان نه یک برنامه تلویزیونی محسوب شود و نه یک لایو اینستاگرامی. سازندگان این برنامه شاید درباره مخاطبان برنامه‌شان اطلاعات زیادی نداشته و در آغاز راه باشند، اما می‌دانند باید کاری کنند تا من و شمای مخاطب حاضر باشیم هزینه اینترنت بدهیم و آن را تماشا کنیم. بنابراین کار سخت‌تری در پیش دارند و لاجرم به دنبال نوآوری بوده‌اند.
چه چیزهایی در باغ رمضان تازه است؟
همین که می‌توان یک برنامه متنوع را در گوشی تلفن همراه دید، خودش اتفاقی تازه است؛ اما در باغ رمضان این موارد حتما توجه شما را به خودش جلب خواهد کرد:
آدم‌های معمولی احادیث و روایات را به زبان ساده روایت می‌کنند.
بازیگرانی چون لاله اسکندری، شبنم قلی‌خانی و رابعه اسکویی ترجمه قرآن و دعاهای
برنامه را می‌خوانند .
معنا و مضمون احادیث و ادعیه به زبان فارسی تشریح می‌شوند.
موسیقی و هم‌نوازی و تکنوازی هنرمندان با سازهایشان یکی از بخش‌های اصلی این برنامه است.
از کلیشه‌های تثبیت شده برنامه‌های مذهبی پرهیز می‌شود.
سازندگان این برنامه در تلاشند نوعی شادی مومنانه را در مناجات‌ها جست‌وجو کنند. آنها مناجات‌های شاداب، جوان پسند و فرحبخش را انتخاب و عرضه می‌کنند یا دست کم در طراحی بخش‌های دعا و مناجات این حس را پدید می‌آورند.
دستاورد باغ‌رمضان چه بود؟
از مخاطبان معمول این برنامه که بگذریم، اهالی رسانه، کارشناسان و متخصصان این حوزه، برنامه‌سازان و مدیران رسانه‌ای مانند محمد ضرغامی، رئیس سابق سازمان صدا و سیما این برنامه را دنبال کرده‌اند. کارشناس مذهبی باغ رمضان بر این عقیده است که مهم‌ترین برنده برنامه باغ رمضان صدا و سیماست و توضیح می‌دهد: با این برنامه سازمان صدا و سیما تجربه مواجهه با یک مخاطب جدید در یک فضای تازه را کسب می‌کند؛ چرا که دیر یا زود تلویزیون‌های خصوصی رونق خواهند گرفت و مدیران ساترا و مدیریت عالی صدا و سیما هوشمندانه و مدبرانه توانسته‌اند خیلی زود برای اتفاقی که قرار است به‌طور طبیعی رخ بدهد، آماده شوند و آزمون و خطاها را رصد کنند. به اعتقاد زائری، بعد از 30 برنامه باغ رمضان، دستاوردهای این تجربه تازه در دسترس پژوهشگران و کارشناسان و نیز مدیران صدا و سیما خواهد بود. به اعتقاد او، این تجربه در دو زمینه عملی و محتوایی در دسترس خواهد بود و اتفاقی به موازات برنامه‌های صدا و سیما محسوب می‌شود و نه در مقابل آن. دستاورد دیگر این برنامه مخاطبان است که از نظر زائری، گروه مغفول مانده‌ای است که شاید کمتر فرصتش را به تماشای تلویزیون اختصاص بدهد. نسل جدیدی که در صفحات جهان مجازی می‌گردد و در دنیایی متفاوت با دنیای مخاطبان برنامه‌های مذهبی تلویزیون سیر می‌کند.
شب‌های قدر در باغ رمضان چه خبر است؟
یک برنامه مذهبی روی بستر اینترنت باید آنقدر جذاب باشد که مخاطب فضای مجازی را به خودش جلب کند و با رسیدن شب‌های قدر این برنامه باید بتواند مخاطبش را به همدلی و همراهی برای اجرای مناسک این شب دعوت کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین زائری، چالش مهم این برنامه را در یک سوال خلاصه می‌کند: باید به این می‌رسیدیم که چطور یک برنامه دینی و مذهبی بسازیم که سرگرم‌کننده، جذاب و صمیمی باشد. او با اشاره به این چالش مهم درباره شب‌های قدر در باغ رمضان می‌گوید: در این شب‌ها مخاطبانی از قشرهای مختلف انتظار دارند اعمال این شب مانند قرائت دعای جوشن کبیر و به سرگرفتن قرآن و توسل جستن را شاهد و همراه باشند؛ حتی کسانی که در بقیه ایام سال التزام دائمی به بعضی مناسک نداشته باشند. با این اوصاف یک برنامه در فضای مجازی الزامات و اقتضائات خودش را دارد و کار جدیدی می‌طلبد.
بنابراین برای رسیدن به مقصود دو نکته را مد نظر قرار داده‌ایم:
همزمان با قرائت قرآن و ادعیه، محتوا و مضمون مطالب به فارسی تشریح شود.
فرم و شکل متناسب با فضای مجازی را رعایت کنیم و به مدلی از احیای مجازی برسیم.
اولین برنامه باغ رمضان در شب‌های قدر یک کلیدواژه به دست می‌دهد: انسان تنها. گویی گسترش ویروس کرونا تغییر کارکرد رسانه‌های مجازی و قابلیت‌های آن را در پی داشته که شاید بتوان آن را به‌اشتراک گذاشتن تنهایی آدم‌ها توصیف کرد و برنامه باغ‌رمضان به خوبی از این معنا بهره گرفته و مناسک شب‌های قدر را با همین دستورالعمل ارائه
می‌کند.
