با وجود شهرهای بزرگ و پرجمعیت و به‌نسبت آلوده در كشورهای شرقی، براساس آخرین مطالعات صورت گرفته در دانشگاه جان‌هاپكینز ایالات متحده، نرخ ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از كرونا در این كشورها در مقایسه با كشورهای پیشرفته‌ای مانند ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه به صورت چشمگیری پایین‌تر است. به طوری كه بر اساس آمارها نرخ مرگ‌ومیر ناشی از كووید-19 در هر یك میلیون نفر جمعیت كشوری مانند آلمان كه بهترین مقابله با این بیماری را در میان كشورهای غربی داشته چیزی در حدود 8/94 است. این عدد در ژاپن كه اولین رتبه مرگ‌ومیر در میان كشورهای آسیای‌شرقی را داشته 4/5 و در كشوری مانند ویتنام صفر برآورد شده است. یكی از فرضیاتی كه در گسترش شدید همه‌گیری كووید-19 در كشورهای غربی در اسفند 98 و فروردین 99 مطرح شده بود، اطلاعات ناقص و آمارهای غیرواقعی چین از تعداد مبتلایانش بود. بسیاری عقیده داشتند چین با توجه به سابقه‌ای كه در انتشار آمارهای غیرواقعی داشته است، این بار نیز صادقانه عمل نكرده است. اما داستان فقط به چین ختم نمی‌شد. آمار ابتلا و مرگ‌ومیر در بسیاری از كشورهای شرق آسیا مانند ژاپن، كره‌جنوبی، تایوان و ویتنام با مرگ‌ومیر گسترده كشورهای دیگر قابل مقایسه نبود. این كنترل خوب بیماری موجب شد كه شرقی‌ها خیلی زود بتوانند زندگی عادی را ازسر بگیرند و با بحران‌های بزرگی ناشی از قرنطینه‌های طولانی در كشورهای غربی مواجه نشوند.
 آیا جهش ژنتیك كرونا را مسری‌تر كرده است؟
محققان انستیتو ملی بیماری‌های عفونی مشاهده كرده‌اند كه كه خصوصیات ژنتیك ویروس كووید-19 می‌تواند در نواحی مختلف كمی متفاوت باشد. براساس این تحقیقات مشخص شده منشأ موارد اولیه بیماری در ژاپن كه در كشتی تفریحی پرنس دایموند در بندر یوكوهاما مشاهده شده، از ووهان چین بوده است. اما در موج بعدی بیماری در ژاپن در فروردین 99 ممكن است ویروس به همراه مسافرانی كه از اروپا وارد ژاپن شده بودند، وارد شده باشد. تحقیقات انجام‌شده در دانشگاه كمبریج بریتانیا نیز این نتایج را مورد تأیید قرار داده است. گروه دیگری از محققان در آزمایشگاه ملی لوس‌آلاموس ایالات متحده نیز معتقدند این ویروس به‌واسطه جهشی در اروپا و آمریكا مسری‌تر شده است.
تاتسوهیكو كوداما، از اعضای تیم تحقیقاتی مركز تحقیقات علوم و فناوری پیشرفته دانشگاه توكیو است كه تحقیقاتی را بر پایه نتایج به دست آمده در پژوهشگاه ایمنی‌شناسی لاجولای كالیفرنیا انجام داده است. براساس نتایج به دست آمده از این تحقیقات، به نظر می‌رسد بسیاری از ساكنان شرق آسیا در بدنشان آنتی‌بادی‌هایی داشته‌اند كه از آنها در برابر عفونت كروناویروس محافظت كرده است.
به‌عقیده كوداما این آنتی‌بادی‌ها بر اثر ابتلا به انواع آنفلوآنزا و عفونت‌های دیگر خانواده كروناویروس مانند برخی سرماخوردگی‌ها در بدن ساكنان شرق آسیا ایجاد شده است. اگرچه این آنتی‌بادی‌ها كاملا اختصاصی نیستند اما تا حدی در برابر ورود مقداری ویروس به بدن مقابله می‌كنند. تاسوكو هونجو، برنده جایزه نوبل و ایمنی‌شناس در این رابطه می‌گوید: «تفاوت بسیار زیادی میان ژن‌های دخیل در كنترل سیستم ایمنی در برابر ویروس‌ها میان ساكنان آسیای شرقی و سایر نقاط جهان وجود دارد.»
البته این به معنی این نیست كه ساكنان این ناحیه به صورت كامل در برابر این ویروس یا تمام ویروس‌ها مصون هستند.
 واكسیناسیون اجباری  برای بیماری سِل
یكی دیگر از فرضیاتی كه در مورد كشور ژاپن مطرح شده این است كه به خاطر طرح واكسیناسیون اجباری سِل در این كشور، سیستم ایمنی ژاپنی‌ها به طور كلی در برابر ویروس‌ها قوی‌تر شده است. البته این فرضیه نمی‌تواند چندان قوی در نظر گرفته شود. اگر این طور بود با توجه به این كه در طرح واكسیناسیون نظام سلامت كشور ما نیز واكسن سِل به صورت اجباری تزریق می‌شود نباید شاهد این میزان مرگ‌ومیر در كشور می‌بودیم. این موضوع در كشور فرانسه نیز به همین شكل است و به همین جهت این فرضیه چندان قوی و قابل استناد به نظر نمی‌رسد.
اما موضوع دیگری كه برخی گزارش‌ها به آن اشاره می‌كنند این است كه سطح سلامت عمومی جامعه در این كشورها بالاتر است. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی فقط 4 درصد از ژاپنی‌ها و 5 درصد از ساكنان كره‌جنوبی دچار بیماری چاقی هستند. این در حالی است كه در اروپای غربی این نرخ به بالای 20 درصد و در ایالات متحده به 36 درصد می‌رسد. البته هنوز هیچ تحقیقی مستقیما نشان نداده که ابتلا به كووید-19 یا شدت بروز این بیماری با چاقی و اضافه‌وزن ارتباط مستقیم دارد.
 مقابله دیجیتالی
اما در كنار تفاوت‌های احتمالی ژنتیك در میان بیماران آسیای شرقی با دیگر كشورها یا حتی تفاوت‌های احتمالی در میزان بیماری‌زایی ویروس كرونای در حال انتشار در این مناطق و دیگر كشورها به نظر می‌رسد برخی تفاوت‌ها در اقدامات علیه این بیماری نیز موجب چنین تفاوت چشمگیری در تعداد تلفات ناشی از كووید-19 در این كشورها شده است. یكی از این موارد به‌كارگیری فناوری‌های دیجیتال در مقابله با كرونا است. این فناوری‌ها در سطوح مختلف از نظم‌دهی به انجام تست‌های تشخیصی، دنبال‌ كردن مسیر انتقال میان افراد تا اعمال قرنطینه دیجیتال مورد استفاده قرار گرفته است. مكان‌یابی بیمارانی كه باید در قرنطینه خانگی به‌سر می‌بردند یكی از كاربردهای ابزارهای دیجیتال است كه هم در كره‌جنوبی و هم در چین استفاده شد.
همچنین این كشورها از ابزارهای دیجیتال نوآورانه برای تخصیص عادلانه داروهای كمیاب بهره گرفتند. برای مثال تایوان نرم‌افزار همراهی را برای برقراری تعادل میان عرضه و تقاضای ماسك در كشور اجرایی كرد. البته به‌كارگیری این نرم‌افزارها و ابزارها با تمهیدات ویژه برای رعایت حریم شخصی بود كه تا حد امكان فضای جامعه و كسب‌وكارها محدود و بسته نشود. مشكلی كه بسیاری از كشورهای غربی را با مشكلات زیادی رو‌به‌رو كرد. به نظر می‌رسد چنین راهكارهایی كه بتواند تعادلی را بین سلامت و امنیت اقتصادی برقرار كند، برای جوامع مقبول‌تر خواهند بود.
 ردپای تجربه
كشورهای شرقی از همه‌گیری‌هایی كه در گذشته تجربه كرده بودند، مانند همه‌گیری سارس در سال 1382/ 2003، درس‌های زیادی آموخته‌اند. این تجربیات تلخ، آنها را نسبت به همه‌گیری‌های ناگهانی و مرگبار حساس كرده بود و به‌خوبی اهمیت تصمیم‌گیری سریع و قاطعانه در برابر همه‌گیری كووید-19 را درك كرده بودند. برای مثال همه‌گیری مِرس در سال 1394/ 2015 در كره‌جنوبی موجب تغییرات اساسی در قوانین مربوط به بیماری‌های عفونی در زمینه افشای بیشتر اطلاعات به افراد جامعه، ارتقای تجهیزات مهم درمانی و سیاستگذاری برای مقابله با همه‌گیری‌ها شد. در نتیجه این تغییرات و تجربیاتی كه از شرایط كسب‌وكارها در همه‌گیری مرس به دست آمده بود، سبب شد كره‌جنوبی در مواجهه با كووید-19 خیلی سریع‌تر و دقیق‌تر وارد عمل شود. برای مثال یك هفته پس از شناسایی اولین موارد ابتلا به كرونا در این كشور، دولت به پنج كارخانه تولیدكننده تست‌های تشخیصی، سفارش توسعه و ساخت كیت تشخیص كووید-19 را داد. با الگوی مشابهی در سرعت عمل به دست آمده از تحربیات گذشته، هنگ‌كنگ و سنگاپور نیز به محض شیوع كووید-19 از ورود مسافران خارجی به كشورشان جلوگیری كردند.
حتی از آنجا كه مردم این كشورها بیشتر در معرض مشكلات آلودگی هوا و بیماری‌های قابل انتقال تنفسی بوده‌اند با استفاده از ماسك‌های تنفسی بیشتر عجین هستند و از همان ابتدای شیوع این بیماری به شكل گسترده‌ای از ماسك‌های تنفسی كه امروز به‌عنوان یكی از اثربخش‌ترین روش‌های كاهش انتقال كرونا می‌شناسیم استفاده كردند. از سویی به خاطر مصرف بالای ماسك در این كشورها، مقدار قابل‌توجهی ماسك در دسترس بود و كمتر دچار بحران ماسك‌های تنفسی شدند.
بسیاری از این كشورها پیش از شیوع این بیماری زیرساخت‌های قوی برای تولید و پخش دارو و تجهیزات پزشكی در كشورشان توسعه داده بودند. به همین دلیل آمادگی لازم برای برطرف كردن كمبودهای احتمالی در بازار خود و حتی بازار جهانی را داشتند. در حال حاضر چین به تنهایی تأمین‌كننده نیمی از نیاز بازار جهانی به تجهیزات حفاظت شخصی است و از سوی دیگر بخش بزرگی از داروها و تركیبات دارویی مورد نیاز برای نیاز درمانی جهان را تأمین كرده است. كره‌جنوبی نیز با سرعت عمل بالایی كه در برابر این همه‌گیری از خود نشان داد یكی از مهم‌ترین تولیدكنندگان كیت تشخیص كووید-19 و تركیبات مورد نیاز برای تولید این كیت‌ها در جهان است. تایوان نیز دومین تولیدكننده بزرگ ماسك تنفسی پس از چین است.


ریشه‌های فرهنگی در مقابله با کرونا
«استانداردهای فرهنگی» عاملی است كه وزیر اقتصاد ژاپن در گفت‌وگو با خبرگزاری دویچه‌وله از آن به عنوان دلیل مرگ‌ومیر كمتر در ژاپن از آن یاد می‌كند. فرهنگی كه در شرایط بحرانی، خودش را با همبستگی ملی گسترده همواره بروز داده است. این فرهنگ شرقی در همه‌گیری كنونی با فرمان‌پذیری بیشتر مردم از دستورها و پروتكل‌ها خود را نشان داد. در كشورهای كمونیستی مانند چین و ویتنام نیز دستورات دولت به شكل محكمی اجرا می‌شود، اما این فرهنگ سرپیچی نكردن از دستورات در كشورهای دموكرات شرقی مانند كره‌جنوبی و ژاپن و تایوان نیز به خوبی مشاهده می‌شود. با وجود این كه قرنطینه سفت و سختی مانند كشورهای اروپایی در كشورهای شرقی اجرا نشد، اما مردم به توصیه‌ها عمل كردند، ماسك زدند، در خانه ماندند و از رفتن‌ به مكان‌های شلوغ پرهیز كردند.
برخی دیگر نیز فرضیه جالبی را برای دلیل نرخ كمتر انتقال و مرگ‌و‌میر در كشورهای شرقی مطرح می‌كند. به عقیده این رسانه، زبان ژاپنی نسبت به زبان‌های دیگر حروف انسدادی (واج‌هایی كه با ایجاد بست كامل در مجرای صوتی ایجاد می‌شوند مانند ب، د، چ، گ و...) كمتری دارد و به همین علت ژاپنی هنگام صحبت كردن ذرات قطرات ریز را كمتر به هوا پخش می‌كنند. از طرف دیگر در فرهنگ سلام و احوالپرسی شرقی اصول فاصله‌گذاری اجتماعی به‌خوبی رعایت می‌شود و رفتارهای پرخطری مانند روبوسی و دست دادن در فرهنگ این كشورها جایی ندارد. البته براساس نتایج یك نظرسنجی، ژاپنی‌ها خودشان علت تعداد كمتر مرگ‌ومیر را به دلیل فرهنگ غذایی ژاپن و استفاده از غذاهای سالم می‌دانند.
اما شاید این دلایل تنها علت تفاوت چشمگیر میزان مرگ‌ومیر در كشورهای آسیای شرقی در برابر كشورهای غربی نباشد. بر اساس آمارهای منتشر شده تعداد مرگ‌ومیر بر اثر كرونا در كشوری مانند چین با 393/1 میلیارد نفر جمعیت فقط 4644 نفر تا لحظه تنظیم این گزارش بوده است. این عدد برای ژاپن با جمعیت 5/126 میلیونی، 986 مورد، در تایوان هفت نفر و در ویتنام صفر بوده است. این در حالی است كه ایالات‌متحده با 2/382 میلیون جمعیت شاهد مرگ 140هزار و 120 نفر و بریتانیا با جمعیتی در حدود نصف جمعیت ژاپن 45 هزار و 385 نفر بوده است.
قطعا این تفاوت فاحش نمی‌تواند فقط به دلیل اختلاف در نحوه شمارش افراد یا تعداد تست‌های تشخیصی انجام‌شده در این كشورها باشد. برای مثال در كره‌جنوبی تست تشخیص كرونا در سطح بزرگی از جامعه انجام می‌شده و حتی در مكان‌های عمومی مانند محوطه‌های پاركینگ نیز از افراد تست می‌گرفتند. این در حالی است كه در ژاپن فقط افرادی برای انجام تست تشخیصی مراجعه می‌كنند كه بیش از چهار روز تب داشتند یا با فردی با علائم كووید-19 در ارتباط بوده‌اند.