یوزها هنوز در حاشیه می‌دوند
این‌که حالا 26 سال است وقتی روزهای تقویم به نهم شهریور می‌رسد به یاد یوزپلنگ‌هایی که با خطر انقراض می‌دوند می‌افتیم، فی نفسه اتفاق خوبی است، آگاهی بخش است و بهانه‌ای برای زنده نگهداشتن امید بقا برای این گونه ناب در طبیعت ایران، این‌که 26 سال پیش همگان فکر می‌کردند دیگر خبری از یوز در حیات‌وحش ایران نیست و پیدا شدن «ماریتا» در بافق یزد دوباره امید را به دوستداران حیات‌وحش ایران بازگرداند، این‌که روز 9 شهریور برای دوستداران طبیعت ایران به نام این گونه جانوری سند خورد، همه و همه چراغ کم‌سویی در دل فعالان محیط‌زیست ایران روشن کرد اما این سال‌ها همه همان تهدیدهای پیش از 9 شهریور 1373 همچنان برای این گونه جانوری طبیعت ایران ادامه دارد. همچنان سازمان حفاظت محیط‌زیست برنامه جامعی برای حفاظت و زادآوری یوزپلنگ ارائه نکرده‌است و بدتر از آن دولت مدعی محیط‌زیست و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست آن اهمیتی به بقای
این گونه جانوری نمی‌دهد.
عیسی کلانتری در نخستین نشست خبری خود در آبان 96 گفته‌بود «باید بپذیریم یوزپلنگ ایرانی نیز مثل بسیاری از گونه‌های دیگر از بین رفته، محکوم به نابودی است.» عوامل تهدیدکننده یوز به جز ناکارآمدی دولت‌ها در حفظ و بقای آن هم ادامه دارد، همچنان جاده‌سازی در زیستگاه این حیوان باعث کشته‌شدن تعداد قابل توجهی از آنها می‌شود، چند تکه شدن زیستگاه آنها خودش به تنهایی عاملی برای از بین رفتن این گونه جانوری است و جاده‌کشی‌های بسیار در این محدوده هم آمار تصادفات آنها را به شکل قابل توجهی افزایش داده‌است.
ضرورت فرهنگ‌سازی
هنوز به دلیل ضعف در کارهای فرهنگی برخی دامداران یوز را دشمن خود می‌دانند و جالب این‌که بدانیم هنوز هم یکی از دلایل مهم کشته شدن یوز، حمله سگ‌های گله به این حیوان است. این‌که فکر کنیم در این دو دهه هنوز برای رصد و داده‌کاوی تعداد یوزهای ایران دچار مشکلیم، ساده‌انگاری است؛ چرا که اگر همین دو عامل یعنی تخریب زیستگاه این حیوان و فرهنگ‌سازی دامداران و بومیان این منطقه را رعایت کنیم، گام بلندی در جهت حفظ این گونه جانوری برداشته‌ایم. همه مشکلات و تهدیدها هم مربوط به برنامه‌ریزی درست دولت‌ها و البته فعالیت دوستداران محیط‌زیست نمی‌شود ، آن‌طور که در گزارش موسسه جهانی «حیات‌وحش در خطر انقراض» آمده یوزها دچار مشکلات ژنتیک هم هستند.
همین مشکلات باعث شده شانس باروری این گونه جانوری در جفت‌گیری طبیعی به کمتر از ۲۰درصد برسد. بنابراین حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی، مهم ترین اصل در حفاظت از حیات‌وحش است. چراکه وجود زیستگاه طبیعی به معنای زندگی طبیعی یک گونه است؛ زادآوری طبیعی، تغذیه طبیعی و روال عادی زندگی. پس نخستین اصل، حفاظت از زیستگاه‌هایی است که هنوز ظرفیت نگهداری یک گونه را دارند. اواسط دهه ۱۳۸۰ صحبت از ۷۰ تا صد فرد یوزپلنگ در سراسر ایران می‌شد، با شروع دهه ۱۳۹۰ این عدد به ۷۰ تا ۱۲۰ فرد رسید. تحقیقات دو ساله پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی نشان داد در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن تعداد یوزهای ایران به 50 فرد برسد. هر چند هنوز هم عیار درستی برای آمارگیری از یوز ایرانی وجود ندارد. در این میان خبرهای خوب هم در این سال‌ها بوده، تازه‌ترینش اردیبهشت امسال روی حافظه دوربین محیط‌بانان سمنانی ذخیره‌گاه زیست کره توران ثبت شد. یک ویدئوی سه‌دقیقه‌ای از یک خانواده پنج فردی از یوزپلنگ‌های ایرانی کافی بود تا امیدها به نجات آنها از خطر انقراض بیشتر شود. هرچند چنین اتفاقاتی امید را به اردوگاه دوستداران یوز برمی‌گرداند، اما نمی‌توان فراموش کرد محیط‌زیست هنوز برای بسیاری از مدیران در حاشیه است و تا زمانی که مسائلی مانند یوز در حاشیه باشد، به تعداد گونه‌های در خطر انقراض اضافه می‌شود.
